Trước một trạm xăng ven quốc lộ Tam Giang, xuất hiện một chiếc xe bò thùng gỗ chẳng ăn nhập với con đường cái phủ tuyết đọng và trạm thu phí ở kế bên, đang chậm rãi tiến về phía trước dưới sự điều khiển của một ông cụ Miêu tộc và cháu trai Tráng Tráng của ông.
Trên xe có thịt khô, rượu đế, bột gạo, còn có cả quần áo mới cho bọn nhỏ trong nhà, những thứ đồ chất đầy ắp xe này chính là toàn bộ hi vọng năm mới của cả gia đình.
Năm nay ông cụ Cát Cách đã sáu mươi ba tuổi, vì cũng gần sát năm mới nên ông cứ vui vẻ hát ngâm nga, tuy giọng ca không trong trẻo, song đây là một ca khúc lễ tết được đồng bào Miêu Động ở địa phương truyền miệng cho nhau.
Bài hát kể về một thanh niên Miêu tộc có gia cảnh nghèo túng, nhưng ngày ngày chăm chỉ lao động, cuối cùng nhận được sự giúp đỡ của thần linh trên trời, mang về bột gạo mới vào đêm ba mươi tết.
Đây chính là khắc họa chân thực cuộc đời của thế hệ tổ tiên Cát Cách, tuy nhiên ở thời xã hội hiện đại bây giờ, khái niệm thần linh đã dần trở nên mơ hồ. Cát Cách trước đây từng là một một đứa trẻ, nhưng theo năm tháng thoi đưa, cũng đã lên đến hàng ông nội của cả một gia đình.
Sống đến cái tuổi bây giờ đã làm trưởng bối người ta, ông có một thứ của cải tinh thần thi thoảng vẫn hay đắc chí thổi phồng lên với đám cháu trai cháu gái, ấy chính là những câu chuyện liên quan đến thần linh trên núi của người Miêu Động ở các nơi, mà ngày còn là một đứa trẻ ông cũng từng được ông nội mình kể cho nghe.
“Ông ơi, ông lại kể cho con nghe chuyện cụ già đi vào động băng câu cá, bị trượt chân ngã xuống sông, sau đó được long thần cứu đi……”
“Ôi trời, thằng nhóc này, ở nhà đã nghe chuyện này biết bao nhiêu lần rồi? Sao vẫn đòi nghe nữa?”
“Hì hì…… Con muốn nghe câu chuyện này mà, ông kể cho con nghe lần nữa đi ông…… Kể tiếp lần nữa đi mà…… Con xin ông đấy……”
Cát Cách ngồi trước xe bò phì phèo tẩu thuốc, tiếng nài nỉ của đứa cháu cưng cứ vang không dứt bên tai, cuối cùng ông đành bất đắc dĩ nhượng bộ. Xét thấy câu chuyện cũ rích về long thần cứu người trong động băng đã được mình kể quá nhiều lần rồi, ông quyết định đổi sang một chuyện khác mới mẻ hơn.
Ngặt nỗi tạm thời ông chưa nhớ ra được câu chuyện nào đặc biệt ấn tượng cả, ông cụ tóc bạc bèn híp mắt đăm chiêu một hồi, sau đó mới ôn tồn kể cho Tráng Tráng một câu chuyện mà trước đây ông rất ít nói cho người khác.
Có điều lần này, tình tiết ông nhắc tới lại hơi khác với hình tượng bễ nghễ của long thần mà thường ngày hay kể, khiến cậu nhóc Tráng Tráng vốn đang hưng phấn lắng nghe phải tỏ ra ngạc nhiên. Nó há miệng nhìn chằm chằm ông cả buổi trời, mãi chẳng thốt được nên lời, sau rất lâu mới xoắn xuýt hỏi nhỏ ông là:
“Ông ơi, ông nói…… Rồng ở long cung thật ra rất hẹp hòi nhỏ mọn…… vừa ưa sạch sẽ lại hay cáu kỉnh…… hở tí là nổi nóng với người ta…… còn cực kỳ cực kỳ khó hầu hạ ư?”
“Ờm, đúng thế, nếu con mà dám tùy tiện chạm vào vảy của rồng thì có khi nó cũng nổi nóng ăn luôn con đấy……”
“Nhưng, nhưng hồi trước ông toàn kể là rồng có bộ vảy tuyệt đẹp, rất lợi hại, biết bay lên tời, còn tốt bụng hạ phạm giúp đỡ con người cơ mà……”
“À, cái này phải xem tâm trạng nó hôm đó ra sao, nếu gặp trúng ngày nó không vui vẻ thì không chừng…… Nó sẽ nhìn con chòng chọc, sau đó xụ mặt quạu quọ rằng, nhìn gì mà nhìn, thằng ranh con béo ú ngu ngốc y như con heo đốm……”
Cát Cách bỗng nhiên xụ mặt sẵng giọng, mô phỏng một cách hết sức chân thực làm Tráng Tráng ngây ra như phỗng. Qua khoảng bốn, năm giây sau, thằng nhóc bụ bẫm bày ra vẻ mặt “đau lòng khôn xiết”, ngẩng đầu khóc òa lên:
“Oa oa, không muốn đâu, chắc chắn ông đang nói dối, oa oa, long thần của con còn lâu mới như thế hu hu hu, long thần của con nhất định không phải như thế, con phải về nhà mách bà là ông gạt con, lại còn nói xấu long thần oa oa……”
Tráng Tráng òa khóc nức nở làm Cát Cách trố mắt ngỡ ngàng, ban đầu ông chỉ định kể chuyện vui vui, ai ngờ đứa cháu cưng lại phản ứng kích động như thế. Mà nghe thằng cháu ngốc đòi chạy về mách lẻo với vợ mình, Cát Cách lại càng hoảng hơn, ông bối rối hắng giọng một tiếng rồi lấy tay bịt cái miệng đang khóc oai oái của nhãi con này lại, bất đắc dĩ nói thầm:
“Thằng quỷ con này, không phải, không phải ban đầu chính con đòi nghe hay sao……”
“Coan, coan muốn nghe chuyện long thần hạ phàm cứu người cơ hu hu……”
“……Nhưng có phải ngày nào long thần cũng rảnh đâu, làm gì có thời gian mà đi hạ phàm cứu người nhiều thế…… Bình thường ngài ấy phải bảo vệ tôm tép dưới sông, thôn dân ven bờ, còn phải trông chừng không để bọn thủy quỷ dưới sông làm loạn nữa, bao nhiêu việc bộn bề cần xử lý, đâu có dễ dàng gì……”
“Nhưng con vẫn không tin long thần là đồ hẹp hòi thích bắt nạt trẻ con, suốt ngày cáu kỉnh dữ dằn…… Chắc chắn là ông cố ý gạt con……”
“Khụ…… Cái này thì cũng không phải……”
“Ông nội!!”
Tiếng gào rú giận dữ của cháu trai vang inh ỏi bên tai làm Cát Cách đến là đau đầu, ông lão tóc bạc đành im lặng, liếc nhìn nhóc béo ăn cây táo rào cây sung này một thoáng, sau đó bĩu môi thỏa hiệp:
“Ôi chao, được rồi, đúng là bó tay với con…… Thằng nhóc này, lau sạch nước mắt đi rồi ông kể cho nghe…… Câu chuyện này thì đảm bảo con sẽ thích, song lại không liên quan gì đến chúng ta cả, mà là nói tới một con rồng và một thiếu niên vô danh ở phía bên kia núi vào rất nhiều năm trước……”
“Đó, đó là câu chuyện gì ạ?”

“Câu chuyện về một con rồng vì tìm kiếm người thiếu niên Lê tộc từng giúp đỡ mình nên đã chờ đợi ở nhân gian suốt trăm năm, hay còn gọi là…… *rồng quay đầu.”. Truyện Nữ Cường
……
“Hai cân nấm, thịt lợn, còn có măng tre, rễ sắn, rượu gạo và thuốc lá, tổng cộng là tám lăm đồng tám, tôi giúp anh đựng vào túi nylon rồi bỏ vào trong giỏ nhé, anh xem đã đúng chưa……”
Trong phiên chợ tết họp mỗi năm một lần ở huyện Đông Sơn, trước cửa tiệm tạp hóa dán tranh long thần và trong đám đông ồn ã náo nhiệt ven đường phố, xuất hiện rất nhiều người dân tộc Miêu, Động bản địa đang gánh trên lưng chiếc giỏ trúc to ụ, đầu chít khăn xanh, tai đeo trang sức bạc.
Phiên chợ náo nhiệt rộn ràng này là một truyền thống đặc biệt của địa phương vào đêm trước ngày tết ông Táo, vì đêm nay các gia đình thường tụ họp cùng nhau ăn bữa tối thịnh soạn, nên mọi người đều xuống núi để mua rượu thịt, thức ăn ngon mang về chuẩn bị mừng lễ.
Không ít tiểu thương địa phương nhân cơ hội này để mời chào bột gạo, dầu ăn mà mình bán. Dùng tiền đổi hàng, dùng đồ đồng đổi hàng hay dùng những món nhu yếu phẩm trong gia đình để trao đổi rau dưa thịt cá, ấy đều là chuyện thường xảy ra.
Vị chủ sạp đứng tuổi đang nói tiếng phổ thông lơ lớ này cũng là một trong số đó, nhiều năm qua, cứ vài ngày trước tết là ông sẽ xuất hiện đúng giờ ở đây, chào bán nấm, rượu gạo và măng tre nhà mình. Người địa phương đều quen mặt ông, đương nhiên cũng hay mua hàng ủng hộ ông.
Ông nhanh chóng sắp xếp những món đồ mà người trước mặt muốn, khi đang định đưa ra ngoài, vị chủ sạp trung niên vẫn cúi đầu nãy giờ bỗng nhiên nhìn thấy chiếc vòng tay bạc thô ráp mà người này đeo trên cổ tay.
Chiếc vòng tay bằng bạc giản dị này chẳng đáng mấy đồng tiền, nhưng nó đặc biệt ở chỗ, đây là chiếc vòng khắc hoa văn rồng đáng lẽ phải được đeo trên tay các cô gái Động gia, mà giờ phút này nó lại xuất hiện trên tay của một người đàn ông trưởng thành, còn thể hiện rất rõ các đặc thù của nam giới.
Chủ sạp ngạc nhiên, vội ngẩng đầu lên, tỏ vẻ khó tin mà nhìn chằm chằm người đàn ông cao gầy vừa cắt đi mái tóc dài, dáng vẻ phong trần mệt mỏi, sau lưng đeo một chiếc giỏ trúc. Ông cười ha ha bảo:
“Ôi chao, là anh thật sao, cha Dương Hoa? Tự dưng anh cắt tóc làm tôi suýt thì không nhận ra, lần này lại về trước tết cơ à? Sao dạo trước nghe bảo anh đi vắng mà?”
“Ừm, lần này về sớm.”
“Kiểu tóc này không đẹp bằng tóc anh hồi trước, nhưng nhìn cũng sáng láng lắm, cắt ở hiệu nào vậy?”
“Lúc nãy đi ngang qua hiệu cắt tóc nên tiện thể chỉnh lý lại đầu tóc một chút…… Mà cho hỏi, dạo này ông có thấy Dương Hoa ở trên núi không?”
“Không, dạo này con bé Dương Hoa nghe lời lắm, lâu rồi chẳng thấy nó chạy lung tung một mình……”
“*Thế gần đây ông có nghe nói trên núi xảy ra chuyện gì không?”
“Cũng không có, hết thảy đều tốt, năm hết tết đến rồi nhà ai lại để con nít chạy loạn rồi xảy ra chuyện chứ……”
“……Ừm, vậy thì tốt, cám ơn ông.”
Người đàn ông được gọi là cha Dương Hoa kia khẽ gật đầu, mặt không tỏ quá nhiều cảm xúc, nheo mắt đáp lại chủ sạp. Gương mặt y thoạt trông đã hơi có tuổi, nhưng chẳng rõ vì sao, người bình thường rất khó dựa vào ngoại hình của y để đoán ra năm nay y rốt cuộc bao nhiêu tuổi.
Khuôn mặt nam giới thành niên này cực kỳ đại chúng, chẳng có chỗ nào nổi bật đáng chú ý, nếu phải kể ra một chỗ đặc biệt thì cũng chỉ có đôi mắt y. Đôi mắt ấy màu xám, toát lên nét gì đó quyến rũ, mang đến cho người ta một cảm giác khác biệt.
Phải công nhận rằng, cho dù đôi mắt xinh đẹp ấy xuất hiện trên gương mặt một người đàn ông với vẻ ngoài bình thường, không chút nữ tính, thế mà thật sự chẳng lề kỳ quặc lạc quẻ chút nào.
Chí ít thì tại đa số thời điểm, chủ sạp cũng giống như những người chung quanh, sẽ đặt trọng tâm chú ý của mình lên bản thân người đàn ông với lai lịch thần bí này chứ không phải là vẻ bề ngoài của y.
Cho nên đối với với câu cảm ơn khách sáo của người đàn ông, vị chủ tiệm hào sảng chỉ nở nụ cười nhiệt tình, xua tay bảo là:
“Ầy, không cần cám ơn đâu, lúc trước may nhờ có anh lên núi tìm thảo dược nên mới chữa được bệnh thấp khớp của vợ tôi, tôi còn chưa kịp cảm ơn anh vì chuyện này đấy…… Nào nào nào, hôm nay là tết ông Táo, mang mớ dương mai, hồng đen với sung này về cho Dương Hoa ăn đi…… Con bé mà biết anh về nhà thì sẽ vui lắm cho xem……”
Người đàn ông không từ chối ý tốt của chủ sạp, sau một thoáng suy tư, y bèn nói câu cảm ơn đơn giản. Trả tiền cho mấy món hàng tết và thuốc lá vừa mua trước đó xong, y lại lần nữa đeo giỏ lên, tạm biệt chủ sạp rồi chậm rãi rời đi, tiến vào dòng người tấp nập.
Người đàn ông vất vả lắm mới có thể về nhà trước tết để gặp con gái, dọc theo con đường kế tiếp, lại có nhiều người nhận ra gương mặt y trong tình huống nọ tình huống kia, bắt y nhận một ít thức quà tết cần chuẩn bị như thịt cá dưa muối. Bấy giờ, y mới tìm đến Lão Tháp, một tài xế chở hàng thường hay hút thuốc ở ngoài chợ, tiện thể bắt khách.
“Ủa? Hôm nay cậu về ăn tết sao…… Thường thì phải mấy hôm nữa mà?”
Một màn mở đầu như thường lệ, Lão Tháp bắt lấy gói thuốc mà người đàn ông ném qua, vui vẻ mở ra, châm lửa đốt một điếu. Người đàn ông ngồi bên cạnh ghế tài xế, khí sắc rõ ràng không tốt lắm, cũng cúi đầu châm cho mình một điếu thuốc. Lão Tháp thấy vậy, bèn ngậm thuốc lá hỏi:
“Sao hôm nay tâm trạng có vẻ chán chường thế? Việc tìm người vẫn cứ không suôn sẻ hả?”

“……”
Người đàn ông ngồi ở ghế phó lái thoáng lặng yên, y ngước nhìn gương mặt tiều tụy khó coi phản chiếu trên tấm gương chiếu hậu phía trước xe, đoạn nheo lại đôi mắt xám, bảo rằng:
“Xưa nay chẳng suôn sẻ bao giờ, không có gì mà vẫn cứ hay không.”
Lời này kỳ thật rất đỗi bình tĩnh, nhưng chẳng hiểu sao cứ cho người ta cảm khác không mấy thoải mái, thậm chí còn ngột ngạt đè nén vô cùng. Mỗi lần Lão Tháp gặp y, hầu như y sẽ nói mấy câu như thế. Biết y nghe không vô, song vị tài xế luống tuổi này vẫn thấy không đành lòng, ông bảo:
“Haiz, cậu quá chấp nhất rồi, một người mà cậu bỏ ra nhiều năm đằng đẵng vẫn chẳng thể tìm được, vậy thì khả năng người đó còn tồn tại trên đời cũng rất mong manh……”
“……”
“Hãy nghĩ thoáng lên đi, bây giờ bên cạnh cậu còn có Dương Hoa, ít nhất sau này già rồi cũng không đến nỗi bơ vơ cô độc, hà tất cứ mãi đợi chờ một người hoàn toàn chẳng có hi vọng……”
“……”
“Cậu nên đối xử tốt với chính bản thân mình, cậu tự ngẫm lại xem, bao năm qua cậu tìm kiếm biết bao nhiêu nơi rồi, chỉ thiếu điều lùng xục từng nhà từng hộ mà tìm. Nhưng vạn sự vạn vật đều phải tùy theo duyên phận, lỡ như lần này cậu và người kia đã thật sự hết duyên, mà cậu cứ mãi chẳng chịu buông tay thì cũng đâu có được……”
Hiển nhiên Lão Tháp thật lòng coi y là bạn bè nên mới nói những câu này, chứ trước đây ông chưa chắc sẽ nói mấy lời không xuôi tai như thế. Người đàn ông vẫn ngước đầu hút thuốc đầy biếng nhác, nhưng nghe ông nói nhiều như vậy mà y chẳng hề trả lời hẳn hoi. Khi mà Lão Tháp ngỡ y sẽ không đáp lại mình, người đàn ông đang nheo mắt kia mới cất lời, giọng điệu kiên định mà bình thản:
“Tôi nhớ là hai mươi tư năm trước, có một người cũng từng nói với tôi câu tương tự.”
“……”
“Mười hai năm trước cũng có.”
“……”
“Sáu năm trước cũng có, năm năm trước hình như cũng có.”
“……”
“Nhưng năm nào câu trả lời của tôi cũng giống nhau, trừ phi có một ngày, người kia tự mình xuất hiện và bảo tôi đừng chờ cậu ấy nữa, bằng không tôi nhất định sẽ tìm ra cậu ấy.”
“……”
“Chính cậu ấy đã nói sẽ không bao giờ bỏ lại tôi một mình, tôi phải đích thân hỏi cậu ấy, xem liệu rằng bây giờ đã quên câu nói này hay chưa.”
Lời này khiến Lão Tháp cứng họng không trả lời được, bởi vì ông chợt nhận ra mình chẳng biết nên khuyên bảo tên cố chấp cứng đầu này kiểu gì, đã thế còn có hơi cảm động, thậm chí thật lòng muốn cổ vũ y.
Song hiển nhiên, người đàn ông đã quen với cuộc sống ngày qua ngày như thế, y không cần ông cổ cũ, bởi vì từ đầu chí cuối ánh mắt y luôn bình tĩnh chẳng gợi chút gợn sóng nào.
Cho nên Lão Tháp cũng giống như rất nhiều năm trước đưa y đến con đường nhỏ chênh vênh trên thôn Phạm rồi thả y xuống dưới, ông nhìn thấy người đàn ông lại lần nữa lựa chọn cắt đi mái tóc dài của mình vào thời khắc một năm sắp qua, khi y chuẩn bị rời đi, ông mới ngập ngừng hô lên mấy câu với bóng lưng y.
“Này, gần đây trên núi có vẻ không yên bình lắm đâu, nhiều lần tôi đi ngang qua mỏm đá Lồng Gà mà đều nhìn thấy trăng đỏ, cậu phải trông nom Dương Hoa cho kỹ, tốt nhất nên dành thời gian lên núi xem xét, tuyệt đối đừng để con bé ngốc nhà cậu xảy ra chuyện gì.”
“……”
“Với cả, cậu để tóc dài vẫn đẹp hơn, lần sau đừng dễ dàng cắt đi chỉ vì tâm trạng không vui nữa, mọi chuyện rồi sẽ tốt lên thôi…… Và, chúc mừng năm mới nhé, chào mừng cậu về nhà, Tần Giao.”
“……”
Người đàn ông đeo giỏ trúc đi một mình phía trước chợt dừng bước, sau một thoáng suy nghĩ, y mới phát hiện đã lâu lắm rồi chưa nghe thấy người khác gọi tên thật của mình. Y phất phất tay với ông già phía sau, sau đó mới quay đầu lại, nhẹ nhàng bảo:
“Ừm, cám ơn, cũng chúc ông năm mới vui vẻ nhé, Lão Tháp.”