Jiva vàRajiva chỉ ở lại nhà ba ngày, rồi chuyển đến chùa Vương Tân (chùa Tsioli). Đólà ngôi chùa của hoàng gia, tọa lạc trên khu đất phía Tây hoàng cung, cách phủquốc sư chừng mười lăm phút đi bộ. Trước khi chuyển đi, Rajiva đã sắp xếp chuđáo mọi việc: Vì tôi là cô giáo của cậu nên vẫn được ở lại trong phủ. Hàng ngàycậu sẽ về nhà sau giờ tụng kinh buổi chiều để học bài.
Kếhoạch đến Trung Nguyên phải hoãn lại, vì hiện nay đang là mùa đông, tuyết rơidày đặc, đóng băng trên mọi ngả đường, các đội lái buôn đã tạm dừng hành trình.Nếu muốn đi, phải chờ đến mùa xuân năm sau. Vả lại, tôi cũng không vội vàng gì.Vừa mới chân ướt chân ráo đến Khâu Từ, tôi còn chưa bắt đầu công việc khảo sátcủa mình, mà tiếng Tochari tôi cũng chưa học ra ngô ra khoai gì cả. Có ngườichịu cấp cho tôi nơi ăn chốn ở tử tế, không có lý gì tôi lại từ chối công việcdạy học này.
Chủnhà, Kumarayana hiếu khách và rất đôn hậu, lúc nào ông cũng ân cần, chu đáo vớitôi. Ông nho nhã, lịch thiệp giống hệt giáo sư ở các trường đại học vậy. Giánhư trường tôi có một giảng viên như ông, chắc chắn toàn thể học sinh nữ củatrường sẽ đua nhau đăng ký môn ông giảng dạy, lớp học sẽ không có chỗ ngồi,thậm chí, hành lang cũng chật cứng ấy chứ. Nếu ông dạy tiếng Phạn, thầy Quý sẽkhông còn phải rầu rĩ than phiền vì không có sinh viên nào chịu theo học ngônngữ này nữa. Kumarayana hoàn toàn tin tưởng ở tôi, ông không bao giờ gặng hỏitôi về phương pháp lên lớp. Và sau khi nghe Rajiva tán dương tôi, ông còn đềnghị tôi tiếp nhận thêm một học sinh nữa.
Tôi đãkịp dạo quanh mấy vòng thành cổ Khâu Từ. Quốc gia này có ba tòa thành quáchrộng lớn, được canh phòng nghiêm ngặt. Chính giữa là cung điện nguy nga tránglệ. Diện tích tòa thành lớn gấp năm, sáu lần tòa thành Wensu mà tôi từng khảosát. Tín ngưỡng Phật giáo được đón nhận nồng nhiệt ở nơi đây. Đến đâu cũng bắtgặp đền chùa, miếu mạo hoặc to hoặc nhỏ được xây lên với mật độ dày đặc.
Khâu Từdựa lưng vào núi Thiên Sơn ở phía bắc, được xem là quốc gia có nguồn nước dồidào nhất Tây Vực, vì vậy trồng trọt và chăn nuôi rất phát triển. Núi Thiên Sơnlại dồi dào khoáng sản, có thể cung cấp cho tất cả các quốc gia trong khu vực.Thêm vào đó, Khâu Từ nằm trên giao lộ của con đường tơ lụa, thương nghiệp pháttriển kèm theo sự phát triển rực rỡ của thủ công nghiệp. Vì vậy, Khâu Từ làquốc gia giàu có nhất ở Tây Vực.
Mỗi ngày,từng đoàn ngựa thồ tơ lụa lũ lượt qua lại trên những trục đường chính, cảnhbuôn bán, trao đổi hàng hóa giữa các thương lái diễn ra cực kỳ tấp nập, ngựa xenhư nước như nêm. Cả thành phố hệt như buổi triển lãm của các sắc tộc: NgườiYue Zhi, Wusun, Hung Nô, Turk, Sienpi, Joujan, Mông Cổ, Ba Tư, Iran, Ấn Độ,thậm chí cả những người thuộc chủng tộc người châu Âu hiện đại như: Hy Lạp vàRoma và rất nhiều người Hán. Mỗi lúc bước chân ra phố, tôi đều dừng lại, mê mảingắm nhìn dòng người đủ mọi màu da và trang phục đi qua đi lại trước mặt. Chỉđến khi cậu học trò mới đang dắt tay tôi đi bên cạnh vác bộ mặt khinh khỉnhnhìn lên, tôi mới cất bước đi tiếp trong sự nuối tiếc.
Nhắcđến cậu học trò mới này mới nhớ, cậu ta chính là vấn đề khiến tôi đau đầu nhấthiện nay.
Một chúnhóc trắng trẻo, cực kỳ đáng yêu đang say sưa cầm bút chì vẽ nguệch ngoạc lêntập giấy nháp của tôi, sau đó dùng cục tẩy xóa đi rồi lại tiếp tục vẽ. Cậu nhóccoi dụng cụ học tập có thể sử dụng nhiều lần này của tôi là thứ đồ chơi hấp dẫnnhất, cứ miệt mài vẽ vẽ xóa xóa cả ngày không chán.
Tôiđứng bên, lòng đau như cắt:
- Cậunhỏ ơi, ông nhỏ ơi, quỷ sứ ơi! Cậu nghĩ nhà tôi mở cửa hàng bán dụng cụ học tậpchắc? Cục tẩy chỉ còn một nửa, bút chì cũng chỉ còn nửa cây, lại mất oan thêmba trang giấy nữa rồi. Cậu có biết những thứ này đều là tài nguyên không thểtái sinh không? Cậu dùng hết của tôi như thế, ở cái thời đại này, cậu đi đâu màmua đền cho tôi đây hả?
Thựcra trong túi tôi vẫn còn, nhưng ai mà biết được tôi phải ở lại đây bao lâu nữa,thế nên tôi không thể không tiết kiệm.
Cậunhóc không thèm để ý đến lời van xin của tôi, vẫn tiếp tục vẽ. Mà cũng vì cậuta chưa hiểu tiếng Hán. Nhưng khi tờ giấy thứ tư “qua đời”, tôi không thể nhẫnnhịn thêm được nữa, liền quát to bằng tiếng Tochari:
- Đừng... vẽ. .. nữa!
Cáigiọng nạt nộ sư tử Hà Đông của tôi chẳng ăn thua. Cậu nhóc ngước đôi mắt totròn, sáng long lanh nhìn tôi chớp chớp. Đôi mắt giống hệt Rajiva, đều thừahưởng từ cha đôi đồng tử màu xám nhạt và mái tóc xoăn hung đỏ của mẹ. Đôi mắtấy đảo qua đảo lại vài lượt, rồi buông bút chì, trèo xuống ghế, lao thẳng vàolòng tôi:
- Thếthì chị hát cho em nghe đi!
Lại thếrồi! Lần trước Kumarayana có việc phải đi Gumo, mấy ngày liền không về, đêm nàocậu nhóc cũng lẻn vào phòng tôi đòi ngủ cùng. Không muốn phí sức quát nạt, tôiđành hát một ca khúc thiếu nhi cho cậu ta nghe. Nào ngờ, kể từ hôm đó, ngày nàocậu nhóc cũng vòi tôi hát cho bằng được và còn yêu cầu không được hát trùngbài. Thế là các ca khúc hiện đại của tôi trở thành nhạc ru. Xui xẻo đến thế làcùng!
Tôi thởdài, nhích sang bên, nhường nửa phần ghế cho cậu nhóc ngồi lên và tựa người vàolòng tôi. Vừa khe khẽ hát bài “Ngủ ngoan bé yêu” của Châu Hoa Kiện, vừa vỗ nhènhẹ vào lưng cậu. Cậu nhóc nhắm tịt mắt lại, hai hàng lông mày dài và mượt màcàng tôn thêm sống mũi cao thanh tú, rất đáng yêu!
Tôi cóthể hiểu được vì sao cậu nhóc thích quấn tôi như vậy. Mẹ và anh trai đều phụngsự Phật tổ, cậu ta vừa lên sáu thì mẹ bỏ ra nước ngoài, bốn năm biền biệt, bặtvô âm tín. Vú già, người gần gũi nhất, chăm sóc cậu từ nhỏ đã qua đời mấy nămtrước. Tuy trong nhà không ít người hầu và bảo mẫu, nhưng không ai có thể chocậu ta tình yêu thương của người mẹ. Ở tuổi này, cậu nhóc rất cần có bạn, tuyhàng ngày vẫn vào cung học bài cùng các hoàng tử, nhưng về đến nhà, không aichơi với cậu, nô đùa với cậu. Người anh hơn cậu ba tuổi thì trở nên già dặn từrất sớm, mà bốn năm rồi họ không gặp nhau. Mỗi lần nhìn thấy Rajiva, cậu nhóctỏ ra rất dè dặt.
Bởi vậysự xuất hiện của tôi vừa đóng vai trò một người mẹ, vừa là bạn chơi đùa, vừa làđối tượng để ngày ngày cậu vòi vĩnh, nũng nịu. Những hành động nghịch ngợm củacậu chẳng qua là để thu hút sự chú ý của tôi, vì muốn được tôi quan tâm hơn màthôi. Nhưng như vậy thì khổ cho tôi quá! Mỗi ngày tôi phải diễn không biết baonhiêu vai: lúc đầu là quân lính dưới trướng của đại tướng quân, nghe tướng quânsai khiến vào báo cáo tình hình. Sau đó lại vờ giả giọng quân địch khiêu chiếnvới đại tướng quân. Và cuối cùng giả làm bại trận giương cờ trắng đầu hàng vàxin tha mạng. Ngày ngày phải nô giỡn, chạy đuổi, chiến đấu với một cậu nhócđang tuổi ăn tuổi lớn, khiến tôi mệt không thở nổi.
Khi lànđiệu thương yêu, ru vỗ kết thúc, cũng là lúc cậu nhóc chìm vào giấc ngủ saysưa. Tôi ôm cậu đặt lên giường. Tay bóp vai, miệng khẽ lẩm bẩm: Nhóc nặng quá,lớn thêm chút nữa chắc chị bế không nổi. Mười tuổi rồi mà vẫn ham chơi như connít ấy. Mới hát hết một bài mà đã say sưa ngủ.
Tuyếtrơi không ngớt mấy ngày qua. Tôi là người vùng Giang Nam, nên mặc dù hiệu ứngnhà kính làm cả trái đất nóng lên, tôi vẫn rất ít khi được chứng kiến nhữngtrận tuyết lớn như thế này. Mấy ngày đầu tôi rất thích thú, còn hào hứng kéoPusyseda cùng đi đắp người tuyết. Nhưng chẳng được bao lâu, tôi bắt đầu thấychán, vì tuyết rơi quá dày mà tôi thì sợ lạnh. Nên từ hôm đó, tôi rất hạn chếra khỏi phòng, công việc khảo sát cũng phải tạm gác lại một bên. May mà Rajivamang đến cho tôi rất nhiều sách tiếng Hán: “Sử ký”, “Tả truyện”, “Lã thị xuânthu”, “Chiến quốc sách”, “Kinh thi”,. .. những cuốn mà tôi đã đọc từ lâu. Và cảmột số thư tịch vốn đã thất truyền như “Thạch thị tinh kinh”.
Phòngđọc sách của gia đình Rajiva có rất nhiều kinh văn và tài liệu viết bằng cácthứ tiếng: Phạn, Tochari, Brahmi, Kharosthi, với nội dung phong phú, đa dạng,đề cập đến hầu hết các lĩnh vực: thanh vận, ngữ văn, công nghệ, kỹ thuật,phương pháp tính lịch, y học, logic học, thiên văn học, nhạc luật và lịch pháp.
Tôinhìn kho sách đồ sộ ấy mà thèm thuồng. Nếu như có thể đưa chúng về thời hiệnđại, sẽ có giá trị nghiên cứu lớn lao đến nhường nào. Phần đông mọi người khôngthể mua nổi những thư tịch của thời đại này, vì mỗi cuốn sách có giá trị tươngđương bằng một năm thu nhập của người dân. Đó là chưa kể những cuốn sách đượcviết trên lụa. Rồi những công văn của quan phủ, những khế ước mua bán, phần lớnđều được viết trên gỗ, vì giấy viết đắt hơn gỗ rất nhiều lần.
Nhìnbên ngoài, phủ quốc sư trông rất giản dị, cách bày trí cũng đơn giản, thì ratoàn bộ của cải giá trị nhất đều nằm trong căn phòng này.
Thếnên, mỗi ngày tôi đều đến và ngồi lì ở đây mấy tiếng đồng hồ, miệt mài chép lạinhững tài liệu quý giá đó. Tôi từng nghĩ đến việc đi mua, nhưng ở đây có rấtnhiều cuốn sách, mà dù có cầm bao nhiêu tiền ra phố cũng không thể mua được. Đólà những cuốn mà Kumarayana mang về từ Ấn Độ, hay những cuốn sách quý hiếm dosứ giả các nước lân bang dâng tặng vua Khâu Từ. Nếu tôi không thể mang đi, vậythì chỉ còn cách chép lại. Do vậy, hơn mười ngày qua đi, với tôi không hề buồntẻ.
Hàngngày, mỗi khi về đến nhà, Rajiva vào chào cha, rồi đến chỗ tôi học bài, sau đóđến thư phòng đọc sách. Cậu ta lặng lẽ đọc sách, tôi lặng lẽ chép sách. Lúc vềchùa, cậu thường mang theo cuốn sách còn đang đọc dở dang, nhưng hôm sau đãthấy cậu ta đổi lấy cuốn mới. Có hôm cậu về nhà khi giờ học của Pusyseda vẫnchưa kết thúc. Cậu lặng lẽ ngồi bên cạnh nghiên cứu trước bài học. Đến lúc tôibắt đầu giờ dạy thì cậu đã thuộc làu những nội dung tôi sắp thuyết giảng, nhiềuchỗ tôi đọc sai, cậu ta còn nhẹ nhàng nhắc nhở, khiến tôi toát cả mồ hôi. Cậuta tưởng tôi là thiên tài chắc. Kiến thức lịch sử của năm ngàn năm chứ ít à,sai vài chỗ có sao đâu? Tôi tức quá cốc vào đầu cậu ta một cái, cảnh cáo cậu takhông được qua mặt giáo viên.
Đangvừa ôn lại những kỷ niệm làm gia sư trong hơn mười ngày qua ở phủ quốc sư, vừakéo chăn lên đắp cho Pusyseda, chợt có cảm giác lành lạnh sau lưng, thì ra làRajiva. Cậu vén tấm rèm chắn gió và đứng tựa lưng bên bậu cửa, nhìn tôi.
- Ủa,sao hôm nay cậu về sớm vậy?
Giờtụng kinh buổi chiều của Rajiva bắt đầu từ bốn giờ và kết thúc lúc năm giờ. Vìvậy, thông thường, khoảng sáu giờ cậu ta mới đến chỗ tôi học bài. Nhưng hôm naynăm giờ ba mươi phút đã có mặt. Bạn thắc mắc vì sao tôi nắm được giờ giấc chínhxác như vậy ư? Vì chiếc đồng hồ vượt thời gian của tôi có cả chức năng báo giờ,có cả lịch âm, dương đối chiếu nữa, rất tiện dụng. Từ khi chức năng vượt thờigian bị hỏng, chiếc đồng hồ này chỉ có thể dùng để xem giờ. Nên tôi vẫn ngàyngày đeo nó trên tay, mọi người nhìn thấy cũng chỉ cho rằng đó là một chiếcvòng tay kì dị.
Cònđiều này nữa tôi cần phải nói rõ. Múi giờ ở Tân Cương và Bắc Kinh chênh lệchnhau hai tiếng. Vì vậy, khi đi du lịch Tân Cương, tôi thường điều chỉnh thờigian theo giờ địa phương. Nếu không thời gian biểu hằng ngày của tôi sẽ trở nênrất quái dị vì: mười giờ sáng thức giấc, hai, ba giờ chiều ăn trưa, buổi tốichín giờ đèn vẫn sáng trưng, một giờ đêm mới đi ngủ. Dù sao thì 1650 năm trước,con người vẫn chưa có khái niệm về chênh lệch múi giờ, nên tôi đã điều chỉnhtheo giờ ở Tân Cương thế kỷ XXI.
- Tôivào cung trò truyện với đức vua, sau đó về thẳng đây.
Cậu tabước vào phòng, liếc nhìn Pusyseda đang ngủ trên giường, rồi đột nhiên nói bằngtiếng Tochari:
- Đừnggiả vờ nữa!
Pusysedalập tức mở mắt, trườn xuống khỏi giường, khuôn mặt ửng đỏ, miệng lí nhí:
- Anhtrai!
Tôitrợn tròn mắt, thằng bé láu lỉnh này, dám giả vờ ngủ để được tôi bế lên giường.Vẫn vẻ thản nhiên khi nãy, Rajiva nhắc nhở Pusyseda về phòng đi ngủ. Pusysedasợ anh trai hơn cả cha, nên vội vàng lủi ngay.
- Cậuấy còn nhỏ, không nên nghiêm khắc quá.
Bảnnăng người mẹ trong tôi chợt trào dâng, tôi chưa bao giờ nặng lời hay gay gắtvới Pusyseda.
- Bàihát khi nãy rất hay.
Cậu takhéo léo đổi đề tài.
- Chỉlà mấy ca khúc thiếu nhi của người Hán thôi. Nhạc Khâu Từ chắc hay hơn nhiều.
“Âmnhạc Khâu Từ nổi tiếng khắp vùng, ai nấy đều biết”, đó là lời ca ngợi của HuyềnTrang về âm nhạc Khâu Từ.
- Tôichưa được nghe bao giờ.
Cậu tangập ngừng, một chút buồn vương trên đôi mắt.
- Chamẹ tôi chưa bao giờ hát ru tôi như cô.
Tôi bậtcười tưởng tượng cảnh Kumarayana và Jiva hát ru các con, có lẽ thay vì hát họsẽ tụng kinh.
Rajivahơi ngạc nhiên khi thấy tôi cười. Tôi vội đề nghị:
- Cậucó muốn nghe không?
Cậu tahơi do dự, không trả lời tôi, chỉ cúi đầu im lặng. Rồi như phải quyết tâm lắn,cậu ta mới ngẩng đầu nhìn tôi gật mạnh một cái. Tôi thấy hơi lạ, chỉ nghe mộtbài hát thôi mà, việc gì phải đắn đo đến vậy? Tôi hát lại bài “Ngủ ngoan béyêu”. Rồi, tôi chợt nhớ đến trường đoạn Song Hye Kyo vừa sáng tác lời vừa tựbiên tự diễn những điệu nhảy rất mắc cười trong phim “Ngôi nhà hạnh phúc”. Điệunhảy chẳng có gì là nghệ thuật, nhưng có tác dụng gây cười rất tốt. Thế là tôira sức bắt chước điệu nhảy đó. Tiểu hòa thượng đẹp trai trước mặt tôi đang cườirạng rỡ, đó là điệu cười thoải mái, vô lo vô nghĩ thường thấy ở một thiếu niênmười ba tuổi.
Tôi hátxong rồi mà cậu ta vẫn tiếp tục cười sảng khoái, nụ cười rất đẹp. Tôi lặng lẽngắm nhìn Rajiva, muốn in lại hình ảnh trẻ trung đó trong trí nhớ. Suốt mấyngày tôi hì hục vẽ Rajiva, vì tôi muốn đem hình cậu ta trở về thời hiện đại, đểmọi người ở thế kỷ XXI được chiêm ngưỡng chân dung sống động của vị hòa thượngvĩ đại 1650 năm về trước. Nhưng tôi vốn không phải họa sĩ, tôi có thể phác thảohình cắt ngang cắt dọc của vật thể, nhưng vẽ chân dung thì quả là trình độ cònhạn chế. Vẽ đi vẽ lại nhiều lần vẫn không ưng ý. Chưa nói đến thần thái thoáttục của cậu ấy, chỉ riêng ngoại hình của cậu ấy cũng chưa đạt nổi ba phần. Lúcnày, tôi ước gì có một cây bút thần. Nụ cười ấy, đẹp như tạc, nếu có thể họalại, để lưu giữ đến ngàn sau, thì tuyệt biết bao!
Khuônmặt Rajiva lại bắt đầu ửng đỏ, ánh mắt phiêu du xa xôi. Tôi chợt tỉnh cơn mơ,khi nãy chắc là tôi nhìn cậu ta chăm chú quá khiến cậu ta mất tự nhiên. Tôi vộivàng tìm cách chuyển chủ đề:
- NàyRajiva, đức vua gặp cậu có việc gì thế?