Đêm khuya, Thường nằm trên giường trằn trọc mãi không ngủ được, đầu óc suy nghĩ đủ điều.

Từ cái hồi hiểu chuyện, cậu nhận thức được mình sinh ra trong một gia đình nghèo khó, nghe đầy lỗ tai những lời than ngắn thở dài của cha mẹ. Thi thoảng có người đến nhà đòi nợ, mọi thứ chìm trong bế tắc, tuồng như chẳng có lối thoát nào cho những người như gia đình cậu cả. Rồi đến khi Thường phải đến nhà chủ gán nợ thay cha, đôi mắt cậu cũng không còn sáng lấp lánh như ánh sao khuya nữa.

Mỗi ngày đều bị đánh bị chửi, một đứa trẻ nhỏ xíu gầy gò phải vác bao lúa to gần bằng phân nửa mình, làm nhanh sớm ăn sớm, làm chậm thì chút mắm muối cũng không còn.

Thời gian đầu, Thường vẫn còn khóc dữ lắm, sau vài lần bị bỏ đói, cậu cũng không dám khóc nữa. Bà hai Hậu vẫn nhờ người lén lút đưa chút đồ ăn cho con trai, Thường mỗi lần nhận đều mếu máo hỏi khi nào mẹ sẽ đến đón cậu về.

Sau này Thường cũng tự hiểu, cậu không thể về nhà mình được nữa, lúc nhận thức ăn còn cười vui vẻ nói tiếng cảm ơn, nhờ người ta gửi lời hỏi thăm mẹ mình.

Nhà chủ bóc lột người ăn kẻ ở đến tận cùng, đánh chửi càng không ai bằng. Thường sống trong này mới gần nửa năm, da thịt không có nổi một ngày lành lặn.

Có lẽ vì sống khổ quá mà chẳng ai vừa mắt nổi đứa nào sướng hơn mình dù chỉ một chút ít. Thế là chuyện Thường lén lút nhận đồ ăn từ bên ngoài đưa vào đã chọc vài người điên tiết lên. Họ đổ vấy cho cậu với người đưa thức ăn tội ăn cắp đồ nhà chủ. Giữa trời nắng chang chang cả hai bị lôi ra giữa sân đánh gậy.

Thường không nhớ nổi cơn đau khi ấy như thế nào nữa, chỉ nhớ rằng mình đã gào khóc xin tha thảm hại, thế nhưng vẫn không đổi được một chút thương tiếc nào từ kẻ bề trên.

Đứa đưa cơm cho cậu đã hoàn toàn im lặng, Thường không biết nó còn sống hay bị đánh chết luôn rồi. Cậu không dám nhìn, cũng không có sức nhìn, bàng hoàng mở to mắt ngó chăm chăm tất cả những người vây xung quanh, nước mắt chảy dài hòa với máu đỏ.

"Ngừng lại!"

Lúc hy vọng đã hoàn toàn sụp đổ, bỗng có âm thanh thiếu nữ giận dữ vang lên, tiếng gậy gộc lập tức đặt "cồm cộp" xuống đất. Ngọc Diệp nhíu mày nhìn cảnh tượng kinh khủng dưới đất, cao giọng chất vấn:

"Cha, cha làm cái gì vậy? Hôm nay là ngày rằm mà. Con với mẹ thì lên chùa bái phật, cha ở đây lại đánh chết người."

"Con gái cưng, hai đứa này nó ăn cắp đồ nhà mình, cha chỉ phạt đúng luật nhà thôi. Có đánh chết ai đâu."

"Bộ cha tưởng con bị ngu hả? Luật của cha đánh chết bao nhiêu người rồi. Mà cha nhìn đi, thằng nhỏ nhỏ xíu như vậy mà cha cũng đánh đập tàn nhẫn cho được. Bộ cha không sợ sau này truyền ra con là con gái của gã phú hộ tai tiếng độc ác nhất xứ này, không ai thèm lấy con sao?"

"Làm gì có. Con gái ba Giàu xinh đẹp thông minh, biết bao nhiêu người mơ ước, sao lại có chuyện không ai thèm lấy được."

"Con không biết đâu. Cha ngừng lại đi, sau này cũng đừng phạt kiểu này nữa, mau mời thầy tới chữa cho hai người này, nhất là đứa nhỏ đó."

Thường loáng thoáng nghe hai người họ tranh luận thêm gì đó, sau bà chủ cũng vừa vào sân, cùng con gái chửi lão chủ một trận, lão đành bấm bụng cho mời thầy thuốc tới chữa trị.

Được cứu về từ cõi chết, Thường nhiều lần muốn kiếm tiểu thư để nói tiếng cảm ơn nhưng không được, bởi nhà chính không phải là nơi mà kẻ thấp kém chân ướt chân ráo mới vô như cậu có thể lên.

Thường cứ nghĩ đời này mình chỉ có thể giữ cái ơn nghĩa này ở trong lòng, cho đến một ngày bỗng cả đám người ở trong nhà được triệu tập, cậu mới có cơ hội gặp lại cô lần nữa.

Ngọc Diệp sắp lấy chồng, ngoài ả hầu theo cô từ nhỏ, cô muốn chọn thêm tên gia đinh đi cùng mình làm của hồi môn. Sau khi đã vòng vèo qua lại mấy vòng, ánh mắt Ngọc Diệp và Thường va vào nhau, cô khẽ nhướng mày, thích thú đến trước mặt cậu cất giọng hỏi:

"Mày là cái thằng bị đánh xém chết hồi trước à?"

"Dạ... tạ ơn cô đã cứu giúp." - Thường chắp tay, cúi đầu vội đáp.

Ngọc Diệp cười khúc khích nói:

"Hôm bữa chỉ thấy đen nhẻm xấu quắc, giờ nhìn coi bộ sáng sủa đẹp trai đó. Dù sao tao cũng có ơn cứu mày, vậy mày theo tao về nhà chồng đi."

"Dạ?" - Thường ngớ người nhìn cô.

"Dạ thưa gì nữa, nói cho mày biết, không nhờ có tao thì giờ mày mồ xanh cỏ đẹp rồi... à không, có khi không có nổi nấm mồ đàng hoàng đâu. Nên liệu mà hầu hạ tao cho tốt, đừng làm tao thất vọng."

Rồi Thường trở thành một trong hai kẻ hầu hạ thân cận của Ngọc Diệp, ôm bao đồ nhỏ xíu chạy theo cô về nhà chồng.

Thật ra dù tính tình Ngọc Diệp đỏng đảnh, nhưng lúc bình thường cô vẫn đối xử với người hầu rất tốt. Thường cảm thấy từ ngày theo cô, cậu mới miễn cưỡng xem như giống con người đôi chút.

Những ngày đầu khi vừa mới đến nhà chủ Lý, Thường vốn chưa hay biết gì chuyện cô chủ nhà mình không được lòng mẹ chồng. Cuộc sống tương đối dễ chịu, công việc không quá vất vả như hồi ở nhà cũ, Thường bắt đầu có những suy nghĩ về chuyện tương lai sau này.

"Bây giờ tao dạy mày học chữ. Trước là để ít ra mày cũng biết viết tên viết tuổi, sau là để tự phòng hờ, bị ai đưa giấy tờ gì ký cũng phải biết mình đang ký cái gì, tránh mang họa vào thân."

Lần đầu được cậu tư Khanh dạy cho những chữ cái đầu tiên, Thường đã phấn khích đến độ không ngủ được. Suốt cả đêm cậu trằn trọc xem đi xem lại nét chữ run rẩy của mình, rồi lại ngó sang con chữ mẫu ngay hàng thẳng lối của Dương Khanh, không nhịn được mà cười khúc khích.

Thường chớp mắt trở về thực tại, chuyện quá khứ tựa như dòng nước lũ ồ ạt đổ về, âm thầm làm lộ vài thứ mà đứa trẻ năm ấy cố ý chôn vùi.

Hóa ra cậu cũng từng có dự định để dành đủ tiền chuộc thân rồi trở về với cha mẹ. Mặc dù Thường không biết tiếp theo đó mình sẽ làm gì nhưng hẳn là một nhà ba người cùng nhau cố gắng cày cuốc. Thường tin rằng mình là đàn ông sức dài vai rộng, thể nào cũng gánh vác được gia đình.

"Bây giờ tao chỉ còn mình mày để tin tưởng thôi. Thường, mày nhất định không được bỏ rơi tao, mày phải nhớ nhờ có tao mà mày mới sống được cho đến ngày hôm nay."

Tiếng khóc đau đớn oán thán của Ngọc Diệp vào cái ngày Dương Quý nằm ngay đơ được người ta mang về, Thường cũng gần như chết lặng cùng với cô. Hai kẻ hầu mang theo, một đứa hai lòng trèo lên giường chồng chủ, trượt chân té chết tươi. Nhà chồng không thương, chồng thì bội bạc, đến một mụn con để an ủi cũng không có.

Sau nhiều đêm trăn trở giữa ơn nghĩa và lý tưởng, sau những câu chất vấn từ chửi bới sỉ nhục sang van nài thảm hại của Ngọc Diệp, Thường không còn lựa chọn được nữa.

Cậu đã sống những năm tháng trì trệ, trong lòng thì vùng vẫy còn bản thân cứ thẫn thơ. Rồi giữa cậu và Dương Khanh xảy ra chuyện, một chuyện dường như tồi tệ đến độ khiến mối quan hệ trước kia của hai người vỡ nát, nhưng cũng tuồng như tia sáng soi thẳng vào cái sự thật mà cả hai đều cố tình trốn tránh bấy lâu nay.

"Cậu tư..."

Thường lẩm bẩm gọi. Nhớ đến gương mặt Dương Khanh nhìn cậu vào đêm nọ, nhớ tiếng thở dài não nề của hắn như không chờ được điều mình muốn, trái tim Thường cũng bất giác đau đớn theo.

"Rốt cuộc hôm đó, cậu muốn con nói gì?"