Trước khi đi, Tiểu Tân đưa ra lời cảnh báo rất nghiêm trọng: "Tuyệt đối cấm đêm muộn mà chưa về nhà! Mỗi ngày tôi đều sẽ kiểm tra phòng! Nếu như bị tôi bắt quả tang, hơ hơ, tôi sẽ hoàn toàn tuyệt giao với cậu luôn! Tuyệt đối sẽ không nhẹ tay!"
Ôi, suốt ngày lấy lời này ra doạ người, chưa làm gì đã đòi tuyệt giao, đổi sang từ vựng mới mẻ hơn khó lắm sao! Nghe quen quá làm tai tôi sưng lên một vết chai. Nhưng tôi vẫn phục tùng, đồng ý một tiếng: "Đã biết."
Tiểu Tân dám nói dám làm, mỗi ngày cứ đến tầm 11 giờ là nàng gọi điện thoại đến kiểm tra phòng, khiến tôi thấy gần đến giờ cái là bỏ hết mọi ngổn ngang công việc bên ngoài mà chạy vội chạy vàng về nhà. Tôi nhớ có lần tôi về nhà có hơi muộn một chút, tiếng chuông ấy cứ reo hò ting ting như mổ lợn, tôi mở cửa cái rầm, không màng bật điện, cứ thế lao tới nghe điện thoại, may mà đã quen với địa hình căn phòng, bằng không đã sớm ngã sõng soài trên nền nhà.
"Cậu đi đâu mà muộn thế này mới nghe máy!"
"Cậu có thể có chút tình người không? Tôi vừa đi từ trường về, đến đèn còn chưa bật đây."
"Ở trường? Làm gì ở trường mà đến giờ mới về?"
"Không phải vì tình hữu nghị Trung - Nhật sao, trường xem trọng vụ này, nói phải bố trí triển lãm thật đặc sắc, đặc sắc quá làm tôi không về được nhà."
"À, vậy thì vất vả cho cậu rồi a! Tôi cứ tưởng cậu đã cao chạy xa bay, chạy đến quán bar ăn chơi cơ."
"Tôi đến bar cũng không được sao, nhưng cũng tại không có thời gian, cứ thấy Nhật Bản là tôi lại nhớ đến nỗi hận thù của nước nhà, cứ nghĩ đến quốc sỉ gia hận, tôi làm gì cũng không có tâm trạng."
"Xì, bớt thể hiện đi, trước đây còn không thấy cậu yêu tổ quốc như vậy, bây giờ đội lốt phẫn thanh* gì chứ! Cậu đó, bị ma quỷ ám nên mới giương cờ quốc sỉ gia hận nói bản thân không có tâm trạng!"
*Phẫn thanh: Nghĩa đen là "thanh niên phẫn nộ", do hận thù đối với thực dân phương tây và quân xâm lược trong quá khứ (nhất là Nhật Bản),mù quáng đổ tội lên các nước đế quốc, họ không có đủ tiêu chuẩn để được gọi là những người yêu nước vì thiếu kiến thức và phẫn nộ một cách vô tội vạ.
Tôi đã biết từ sớm, lần nào gọi đến nàng không sỉ vả tôi vài câu là đêm đó nàng ngủ không ngon, nhưng người ta mạnh mẽ như vậy, người ta có con mắt âm dương, người ta có thể đào bới sâu trong nội tâm tôi, vì thế tôi chính là bị nàng ám.
Đừng coi thường người Nhật không ra làm sao, về mặt tận tâm với nghề quả thực chúng ta kém họ rất nhiều, điểm này ta cần thẳng thắn thừa nhận, sau đó quyết chí vươn lên, cuối cùng giơ cao chiếc đao lớn mang đi chặt đầu băng đảng quỷ.
Trong đám người Nhật Bản tới tham quan, có một cậu chàng có lẽ tên là Odagi gì đó, nhìn một cái đã phát hiện cậu ấy rất giống người Trung Quốc, hỏi lại nguồn gốc mới biết bà nội của cậu quê quán ở Trung Quốc - Đài Loan, trong đám người ấy, chỉ có mỗi cậu ta đem lại cảm giác thân thiện hơn hẳn, hoá ra cũng có chút quan hệ máu mủ với tôi.
Đưa bọn họ đi tham quan Tuyền Thành, có một người cứ rảnh ra là đến bên tôi không tán ngẫu thì hỏi đông hỏi tây, rau má, có nhiều người như vậy sao không hỏi, mà lại hỏi người không hiểu ngôn ngữ cử chỉ như tôi, có tức không cơ chứ!
Nhưng chúng ta được sinh ra trong một đất nước trọng lễ nghi, ta không thể làm ô nhục thanh danh Khổng Tử, ta phải cư xử như phong thái của tổ tiên chúng ta, than ôi, thích hỏi thì cứ đến hỏi đi, tôi kéo người phiên dịch đến giúp đỡ, sau đó kiên nhẫn giải thích cho anh ta.
Có vài thời điểm thấy hắn hỏi nhiều như vậy, tôi lại muốn cho hắn hai cái bạt tai, hắn ngớ ngẩn sao? Bên cạnh có chuyên viên đặc biệt giải thích cho mà không nghe, cứ thích chúi mặt qua đây hỏi tôi làm gì, ngươi không mệt nhưng tôi có mệt! Đến cả người phiên dịch cũng lắc đầu ngán ngẩm, sau đó hướng phía tôi ra hiệu thông cảm.
Mặt khác, thời gian này tôi học được một ít tiếng Nhật, lần đó tôi bắt gặp Lão K bèn lập tức khoe khoang: "Lão K, tôi cũng có thể nói tiếng Nhật đó!"
"Vậy sao? thế nói vài câu nghe xem nào!"
"Tôi sợ cậu nghe không hiểu!"
"Ha! tôi sợ cậu nói không được."
"Hừ, vậy thì nghe cho kỹ đây." Tôi đắc ý, cười với Lão K, sau đó thốt ra vài câu mà tôi nghĩ là tiếng Nhật xịn: "Annyong haseyo, Mannaseyo bangabseubnida"
"Chị gái, cái đống cậu nói là tiếng Nhật sao?"
"Nói linh tinh, nghe không hiểu chứ gì! Ha ha ha, biết ngay cậu không hiểu gì."
"Thôi đủ rồi, tốt nhất đừng nói a za a za fighting, tiếng Nhật cái đầu cậu, không phải toàn là tiếng Hàn sao!"
Nghe xong lời Lão K tôi suýt chút nữa tự sát, một con người sáng ra nhìn người Nhật tối đến xem phim Hàn như tôi, không hiểu sao lại mang hai ngôn ngữ nhầm lẫn với nhau hết, ôi chao, mất mặt cũng đã mất mặt rồi, đây cũng được tính là một cách học hỏi, người ta nói học đi đôi với hành mà!
Thật ra người Nhật có một ưu điểm, đó chính là gặp ai cũng chiếu theo phong tục cũ mà khom lưng cúi đầu, rất lễ phép lịch sự, Odagi là người tô sáng điểm này một cách rõ ràng nhất, cậu này một ngày không biết cúi đầu chào bao nhiêu lần, cậu ấy cúi chào làm chúng tôi cũng cúi đầu theo, có qua có lại mới toại lòng nhau, cúi chào nhiều quá làm cổ tôi vã cả mồ hôi.
Tôi ngán ngẩm khi thấy nụ cười bằng mặt không bằng lòng của họ, nếu thực sự lịch sự với chúng tôi, hãy nhanh chóng rời khỏi quần đảo Điếu Ngư, nhanh chóng quỳ lạy người Trung Quốc và thú nhận tội lỗi của mình. Luôn ở trước mặt thế giới mà phóng đại nghi thức của dân tộc người Yamato, các ngươi đừng tưởng rằng khoác lên thân tấm áo lông cừu là mọi người sẽ không hề hay biết các ngươi chính là sói đội lốt. Chỉ riêng phép tắc lễ nghi đó không phải cũng trộm từ Trung Quốc về sao!
Than ôi, phàn nàn vẫn chỉ là phàn nàn. Trưởng khoa dặn dò chúng tôi phải tiếp đãi nồng hậu những vị khách từ nơi xa đến này. Chúng tôi chỉ là những quân tốt chịu sự quản lý của những người phía trên, chỉ đành tiếp đón họ một cách thật chu đáo, đề cao tín ngưỡng chủ nghĩa nhân đạo quốc tế mà phát huy niềm tin hoang đường rằng người Nhật tương đối tốt đẹp.
Nhưng người Nhật thực sự có những đức tính đáng để chúng ta tôn trọng, chẳng hạn như sự đoàn kết và lòng yêu nước. Trong khi tiếp đón đoàn khách tại triển lãm tranh, chúng tôi nghe thấy có tiếng người chửi mắng trên đường đi qua quảng trường: "Mấy bọn quan chức đúng là trò cười! Cái gì mà cùng chung tay góp sức làm giàu chứ, nhảm nhí! " Có vài người Nhật trong đoàn khách có thể hiểu tiếng Trung, họ nghe xong bèn ngao ngán lắc đầu, vài người chúng tôi đi theo sau mặt đều đỏ như đít khỉ.
Thử nghĩ xem trong nước có bao nhiêu người mắng Trung Quốc tham nhũng thối nát, nhưng hãy tự hỏi lương tâm, rằng liệu trên đời này có đất nước nào mà không đen tối, không có mặt trái? Trung Quốc quả thật lạc hậu, có đầy rẫy các quan chức tham nhũng lạm quyền, nhưng trái lại cũng có rất nhiều người tốt đang sinh sống trên mảnh đất này. Vì vậy nếu ta thấy đất nước chưa tốt, lý do chính là bản thân chúng ta chưa cống hiến đủ, ta nên gánh chịu một phần lỗi lầm. Đừng ăn không ngồi rồi mà mắng chửi đất nước thế này thế nọ. Thay vì ra ngoài chửi đổng cho người khác nghe, còn không bằng về nhà mà trút giận.
Xét về tổng thể thì Odagi cũng không tệ, cậu ấy biết cuộc Thảm sát Nam Kinh* là lỗi của Nhật Bản, không giống hầu hết những người Nhật khác, hễ nhắc đến vấn đề này là bĩu môi, tranh luận một cách vô liêm sỉ rằng mạnh tất ăn yếu, có bà lão Đài Loan thì khác. Odagi cũng biết dùng vài câu tiếng Trung Quốc, nhưng chỉ giới hạn ở trình độ "xin chào", "cảm ơn" và "xin lỗi". Khi tôi đi cùng cậu ấy đến thăm viện bảo tàng ngày hôm đó, vì không muốn để người phiên dịch chỉ quanh quẩn giữa hai chúng tôi, tôi hỏi Odagi rằng liệu cậu ấy có thể nói ngôn ngữ nào khác ngoài tiếng Nhật không, Odagi trả lời: "tiếng Pháp"! Tôi đảo mắt và hỏi cậu ấy có thể nói một chút tiếng Anh không, hắn ngập ngừng một lúc trước khi bập bẹ nói ra một câu tiếng Anh: "Có thể, nhưng không nói giỏi lắm."
*Thảm sát Nam Kinh: thường được gọi là vụ "Cưỡng hiếp Nam Kinh", là một tội ác chiến tranh do quân đội Nhật Bản tiến hành bên trong và xung quanh Nam Kinh, Trung Quốc sau khi thành phố này rơi vào tay Quân đội Thiên hoàng Nhật Bản ngày 13 tháng 12 năm 1937. Quân đội Nhật đã hãm hiếp, cướp bóc, đốt phá và hành quyết tù binh chiến tranh cũng như thường dân. Con số thương vong ước tính từ 40.000 lên đến 300.000 người, có nhiều bằng chứng phim ảnh về những thân thể phụ nữ, trẻ em bị chém giết, cũng như thành công thương mại của cuốn sách vụ Cưỡng hiếp Nam Kinh của Iris Chang.
Ôi, lạy trời, nói từ đầu có phải tốt hơn không, ngươi nói giỏi hay không giỏi đều không quan trọng, tôi nghe hiểu là được. Thật không dễ dàng chút nào, Odagi đến đây đã được ba ngày nhưng đây là lần đầu tiên chúng tôi nói chuyện trực tiếp với nhau. Vị chuyên viên phiên dịch thở phào nhẹ nhõm, thấy chúng tôi có thể tự mình giải quyết vấn đề ngôn ngữ, liền nhanh chóng chuồn đi tìm không gian riêng tư, có vẻ như vị này bị chúng tôi tra tấn đến đến mức sắp bùng nổ đến nơi, bằng không tại sao lại lẩn đi nhanh đến vậy chứ!
Trước đây Tiểu Tân chê tôi nói tiếng Anh không có âm điệu gì cả, hệt như tiếng con chim vàng anh bị nất cụt, cứ rảnh ra là nàng lại thể hiện trình độ tiếng anh cực xịn trước mặt tôi, mỗi lần nghe nàng khoe khoang nói tiếng Anh tôi đều không phục: "Sao không tìm người Anh mà nói chuyện, tìm một người Trung Quốc như tôi bắn tiếng Anh làm gì, giống như Giang Trạch Dân* solo với người bán trứng gà xem ai giỏi hơn vậy!
*Giang Trạch Dân: Chủ tịch nước thứ 5 của Trung Quốc.
Nhưng bây giờ tôi cuối cùng đã tìm ra lý do tại sao Tiểu Tân thích thể hiện trước mặt tôi, chính là vì thể hiện bản lĩnh anh hùng của kẻ mạnh trước mặt kẻ yếu!
Tiếng Anh của Odagi không những lấp ba lấp bấp, câu trước đá câu sau, mà còn vòng vo rụt rè, trước mặt bọn họ, tôi ra dáng người Anh hơn cả người Anh chính gốc, không thể bỏ lỡ cơ hội khoe khoang ngàn năm hiếm có này, tôi bắn tiếng Anh như súng liên thanh, có lỗi ngữ pháp cũng không sao, dù sao cậu ta cũng không nghe ra được.
Chỉ thương lỗ tai tôi, thực sự rất khó để nghe ra Odagi nói gì, nhiều lúc tôi nghe không hiểu, cậu ấy thậm chí còn lấy bút vẽ minh hoạ cho tôi, trò chuyện kiểu này cũng hay, ít nhất não tôi cũng có cơ hội luyện tập khả năng tưởng tượng.
Sau một thời gian trò chuyện với Odagi, tôi thấy cậu ấy là một người rất tốt, Odagi nói rằng cậu ấy lớn lên ở Pháp và trở về Nhật Bản năm 12 tuổi, năm 24 tuổi đi du học ở Pháp, hai năm sau lại trở lại Nhật để dạy học, cậu ấy có thể nghe hiểu một ít tiếng Trung, riêng chỉ không nói được ngôn ngữ này.
Odagi nói cậu ấy rất thích văn hoá Trung Quốc, nhất là hội hoạ và thư pháp của Trung Quốc. Điểm này thì miễn bản, người Nhật Bản luôn yêu thích những thứ này của Trung Quốc. Khi xâm lược Trung Quốc, Nhật đã cướp đi rất nhiều kiệt tác nổi tiếng, nước tôi chỉ có từng ấy tinh hoa đều bị chúng tôn thờ, tham khảo, dù có chết chúng cũng không thể tự mình vẽ được một bức tranh thuỷ mặc được xếp vào hàng ngũ mang nhãn "kinh điển," tính cả tác phẩm nổi tiếng nhất của chúng hiện nay đến từ hoạ sĩ Phó Ích Dao, so với tác phẩm nước ta mà nói chính là lấy đá chọi trứng. Vậy nên, gừng càng già càng cay, lông bút nhúng nước sông Trường Giang, văn hóa máu rồng mạch phượng chảy trong huyết quản của đại lục Trung Quốc không phải là điều mà Nhật Bản nhỏ bé có thể so sánh được.
Song, khiêm tốn là đức tính tốt đẹp của mỗi con người, thấy cậu ấy tôn trọng chúng ta như vậy, chúng ta cũng cần lịch sự tâng bốc nước họ, tôi nói ra lời khen sáo nhạt: "Nghệ thuật Nhật Bản nước cậu cũng rất xuất sắc. Ví dụ tôi rất thích trường phái tranh Ukiyo-e của Nhật, màu sắc của những bức tranh Ukiyo-e thật tươi và đẹp tuyệt làm sao, đường nét phóng khoáng mượt mà, thủ pháp vô cùng tinh tế!"
"Ha ha, cảm ơn cậu đã khen." Odagi cúi đầu cảm ơn, hơn nữa còn nhiệt tình mời tôi: "Nếu cậu đến Nhật Bản, tôi rất hoan nghênh cậu đến làm khách nhà tôi, trong nhà tôi có một vài tác phẩm từ thời Edo cũng như một số bức Ukiyo-e, chúng ta có thể cùng nhau thưởng thức."
"Được thôi, nếu như tôi đến, nhất định sẽ ngắm tranh nhà cậu cho no con mắt."
"Nhiệt liệt mời cô Quan tới chơi!" Odagi vừa nói lại cúi đầu với tôi.
Bà nội ơi, không thể nhập gia tuỳ tục mà thôi cúi đầu cả ngày được sao?!
Ta cũng cúi đầu với cậu ta: "Nhất định nhất định."
Trò chuyện với Odagi một hồi lâu, tôi đã quen với vốn tiếng Anh nghèo nàn của cậu ấy, có lẽ vì cậu ấy ở Châu Âu một thời gian dài, hoặc Nhật Bản hiện tại đã bị Âu hóa, nên cậu ấy rất nhiệt tình, cách thể hiện cũng rất bộc trực. Sau khi cùng cậu ấy tham quan bảo tàng và ăn xong một bữa tối, cậu ấy bỗng dưng muốn ôm tôi chào tạm biệt. Thấy vòng tay cậu ấy giang rộng chờ đón một cái ôm, tim tôi nhảy cẫng lên, doạ tôi một mạch chạy xa hai thước. Ôm một người phương Tây để chào tạm biệt là chuyện rất bình thường, nhưng việc ôm người Nhật thì nghĩ thế nào cũng thấy khó xử. Thấy vẻ mặt cậu ấy chợt ngượng ngùng, tôi cười mất tự nhiên: "Xin lỗi, tôi không quen ôm người khác giới, xin thứ lỗi cho tôi."
- -------
Lời editor:
Trong chương này, tác giả gọi người Nhật là "鬼子" (quỷ; quỷ sứ),đây là cách gọi người Nhật Bản của người Trung Quốc, nhưng đối tượng độc giả là người Việt Nam, nên gọi như vậy có chút không hợp lý, nên mình đã dịch thành "Người Nhật Bản".
Việc người Trung Quốc gọi người Nhật là quỷ có thể được thấy nhiều nhất trong Chiến tranh thế giới thứ hai, để giải thích cho việc tại sao người Trung Quốc gọi người Nhật là quỷ, có thể kể đến các lý do như sau (bạn nào muốn tìm hiểu thêm thì có thể đọc tiếp, không đọc cũng được):
Thứ nhất: Vốn dĩ người Trung Quốc gọi tất cả những người đến từ nước ngoài là "quỷ". Từ thời nhà Thanh, khi hoàng đế tiếp sứ thần từ nước ngoài tới, ông yêu cầu người nước ngoài quỳ gối, nhưng người nước ngoài không đồng ý, khiến mâu thuẫn hai bên càng thêm sâu sắc. Sau đó, một quan đại thần của nhà Thanh nói với hoàng đế: "Hồng Mao Phiên (tên gọi người Hà Lan từ thời nhà Minh) không chỉ có tướng mạo khác chúng ta, cấu trúc cơ thể của họ cũng không giống, đầu gối của họ thẳng tưng, không quỳ xuống được, khi bước đi trên đường cứ nhảy cẫng lên như cương thi." Hoàng đế nghe thấy, thì ra là vậy! Do đó, người Trung Quốc gọi người nước ngoài gọi là quỷ, và từ này được lưu truyền cho đến tận ngày nay.
Thứ hai: Từ cuối thời nhà Thanh có một điển cố, vào đêm trước trận thủy chiến Giáp Ngọ, một sứ thần của triều đình nhà Thanh được cử đến Nhật Bản. Nhật Bản không chỉ muốn phô trương lực lượng của mình trước thiên hạ, mà còn muốn làm nhục nhà Thanh. Bên Nhật bất ngờ đưa ra một câu đố, tại Nhật có một câu đối có trên nhưng chưa có dưới, đành phải nhờ người được sinh ra từ vùng đất chữ Hán này giải đáp. Câu đối thứ nhất là: "Kỵ kì mã, trương trưởng cung, sắt tì bà, bát đại vương, bính kiên cư đầu thượng, đan qua độc chiến!" (Đại Nhật chúng ta binh khoẻ ngựa tráng, thứ chúng ta cưỡi là những con ngựa thần kỳ chạy được nghìn dặm, thứ chúng ta cầm là những cây cung dài, văn tự không đơn giản, đến cả "đại vương" cũng có đến tám vị, ai nấy đều anh dũng, tài trí mưu lược).
Ý là Nhật Bản có thể đơn thương độc mã san phẳng Trung Quốc. Các quan đại thần nhà Thanh không hề tỏ ra nhu nhược, sai phía Nhật chuẩn bị đá mài mực rồi trải ra lụa trắng, dùng bút viết câu đối: "Uy uỷ nhân, tập lũng y, si mị võng lượng, tứ tiểu quỷ khuất, tất quỵ thân bàng, hợp thủ cầm nã! " ("Uy" ở đây là hải tặc giặc Oa Nhật Bản, đến ăn trộm long bào nhà Thanh, "tám vị vương" trở thành "tứ tiểu quỷ"),nên người ta không còn gọi Nhật là "Nhật tặc" nữa, mà là "tiểu quỷ".
Thứ ba, những tội ác tày trời của giặc Nhật đối với nhân dân Trung Quốc trong cuộc "Kháng chiến chống Nhật" đã khơi dậy lòng căm thù giặc của toàn thể nhân dân Trung Quốc, nên được mọi người đặt cho những danh hiệu "quỷ Nhật", "quỷ lùn Nhật Bản", "Nhật Bản lùn", "ác quỷ" và "tiểu quỷ" cũng được sử dụng rộng rãi.