Sáu năm sau.
Ngày 7 tháng 2 năm 1937. Bầu trời Thượng Hải một màu âm u, thâm trầm.
Thiệu Hân Đường ôm một chồng văn kiện cao cao, đang đi trong ngỏ nhỏ. Còn chưa ra tới đường lớn, cậu đã nghe được tiếng hô khẩu hiệu vang dội: “Kháng Nhật cứu nước! Đả đảo quân bán nước! Giành lại Trung Hoa!”
Thiệu Hân Đường nhìn một đám học sinh, sinh viên giơ cớ xí, hô khẩu hiệu, cậu đứng ở đầu ngõ không biết có nên đi ra hay không.
Từ cách đây một năm, học sinh, sinh viên đã bắt đầu nhiều lần bãi khóa xuống đường, lần sau so với lần trước càng khí thế, bức bách chính phủ Trung Quốc chính thức khai chiến với Nhật Bản, vì đồng bào đã hy sinh báo thù.
Sáu năm trước đây, Ba tỉnh Đông Bắc bị bao vây. Nhật Bản tại Trung Quốc càng tỏ ra không chút kiêng nể gì. Chính phủ Trung Quốc gần như sụp đổ, bởi vì ý tưởng “an cư lạc nghiệp” của chính phủ quốc dân và quần chúng nhân dân không hề giống nhau. Bọn họ là chính quyền, bọn họ làm chính trị, nên vài năm trở lại đây, chính sách “Nhương ngoại tất trước an nội” được Quốc dân Đảng quán triệt chặc chẽ.
Hiện tại, ở Thượng Hải, người Nhật hoành hành không kiêng dè, nhưng Chính phủ Trung Quốc lại không quản. Mà những học sinh, sinh viên lòng đầy nhiệt huyết, suy nghĩ cho quốc gia lại bị bọn họ ra quân trấn áp.
Mới hai ngày trước, Quốc dân quân nổ súng bắn chết hai nữ học sinh. Chuyện này nhanh chóng châm ngòi lửa cho cho nhóm Học sinh – Sinh viên ái quốc. Sinh viên các trường đại học sáng nay bắt đầu xuống đường, diễu hành trên các phố chính của Thượng Hải và đặc biệt là tập trung trước tòa thị chính cao giọng hò hét, yêu cầu trả lại công bằng.
Thiệu Hân Đường là một người dân Trung Quốc, cậu có thể hiểu những học sinh, sinh viên nhật huyết này. Nhưng việc của chính quyền, vĩnh viễn không phải là việc một dân chúng bình thường như bọn họ có thể hiểu. Thiệu Hân Đường biết Trung Quốc và Nhật Bản sẽ có một trận tử chiến, cậu cũng muốn vì quốc gia cống hiến một phần sức lực, cũng muốn ra sức hô khẩu hiệu. Nhưng mà chính cậu còn đang chạy trốn, không thể lộ mặt. Điều cậu có thể làm chính là viết, viết để khích lệ, để thức tỉnh những người Trung Quốc còn đang u mê, chưa biết phản kháng lại những đàn áp. Sau đó dùng bút danh của mình đăng trên tòa soạn báo hạng nhất tại Thượng Hải mà cậu công tác sáu năm nay, tờ Tân Nguyệt nhật báo. Cậu cũng từng dùng tiếng Anh viết một bài phân tích, trước toàn thế giới vạch trần phát xít Nhật, nhận được rất nhiều thư hồi âm và cổ vũ của đọc giả. Không ít đọc giả của cậu muốn biết thân phận thật và muốn gặp mặt cậu, nhưng từ trước khi Thiệu Hân Đường bắt đầu viết những bài báo đó, cậu đã nói chuyện cẩn thận với ông chủ của tòa soạn, Khúc Nghĩa Đông, cậu muốn thân phận của mình tuyệt đối bí mật.
Khúc Nghĩa Đông là một học giả năm mươi tuổi, tòa soạn báo của ông cứ tự do hoạt động mà không rơi vào tầm ngấm của chính phủ, đủ biết thế lực phía sau ông hùng hậu cỡ nào. Năm đó, Thiệu Hân Đường đi xin việc mà một tấm bằng lận lưng cũng không có, cậu cũng không ôm chút hy vọng nào. Trùng hợp, lúc đó là Khúc Nghĩa Đông tự mình phỏng vấn. Khúc Nghĩa Đông năm đó nhìn giống như anh trai lớn trong nhà, vẻ mặt hòa ái, cùng cậu nói chuyện tình hình thế giới, lại bàn về vấn đề trong nước, không đến một giờ đồng hồ, ông liền đồng ý thuê Thiệu Hân Đường.
Bản thân Thiệu Hân Đường cũng rất kinh ngạc, cậu hoàn toàn không nghĩ đến người đàn ông trung niên ăn mặc giản dị này lại là ông chủ. Khi đó cậu còn do dự hỏi: “Chẳng lẽ chú không cần xem qua văn của cháu sao?”
“Vậy cậu biết viết chữ không?” Lúc đó, Khúc Nghĩa Đông đã hỏi như vậy.
Thiệu Hân Đường gật đầu.
“Chỉ cần biết viết chữ là được, nơi này của chúng tôi không cần mấy nhà thư pháp, cũng không phải mấy kẻ ngốc có bằng cấp, chúng ta cần là những người trẻ tuổi có năng lực phân tích, có suy nghĩ cá nhân sâu sắc, nhiệt thành yêu mến tổ quốc, có cái nhìn khách quan với cục diện thế giới.”
Khi đó, Khúc Nghĩa Đông không biết rằng, Thiệu Hân Đường không chỉ biết viết chữ, cậu còn có thể sử dụng thuần thục sáu ngôn ngữ nước ngoài. Trong sáu năm, cậu đã có những cống hiến không thể đo lường cho tòa soạn báo. Về sau, Thiệu Hân Đường trở thành trợ thủ đắc lực không thể thiếu bên cạnh Khúc Nghĩa Đông.
Thiệu Hân Đường nho nhã, lễ độ, tao nhã, trong bất kỳ tình huống lớn nhỏ đều không nao núng, đồng tình với kẻ yếu, không sợ quyền thế. Đáng quý nhất là cách cậu đối nhân xử thế, không phải loại người không có lòng biết ơn, cậu thông minh và có chính kiến rất mạnh.
Khúc Nghĩa Đông đối với cậu vừa lòng đến không thể vừa lòng hơn. Qua nhiều năm làm việc cùng nhau, ông cùng người bạn đời của mình đã xem Thiệu Hân Đường như con cái trong nhà.
Còn một chuyện khác là Khúc Nghĩa Đông và vợ cực kỳ yêu thương, tôn trọng nhau, lại chỉ có một cô con gái. Hai người còn len lén lên kế hoạch đem con gái gả cho Thiệu Hân Đường, để cậu chính thức thành người một nhà với mình. Có lẽ so với Thiệu Hân Đường, đàn ông thành công không thiếu, nhưng nhìn chung, các phương diện của cậu đều có thành tích đáng kể, lại là một người ôn nhu săn sóc. Quả thật là lựa chọn tốt nhất để làm con rể.
Nếu như bình thường, Thiệu Hân Đường sẽ không mạo hiểm đi ngang qua một đám học sinh đang biểu tình thế này. Nhưng tòa soạn báo lại ở ngay phía đối diện, mà hôm nay cậu đi trễ, mọi người còn chờ văn kiện cậu mang đến.
Thiệu Hân Đường nhìn thoáng qua đoàn người, cắn răng, quyết định đi ngang qua.
Thiệu Hân Đường vẻ ngoài trắng nõn, cho dù năm nay đã hai mươi bốn tuổi, nhìn cậu cứ như học sinh mười bảy, mười tám tuổi. Cho nên khi cậu đi vào trong đoàn người, không có ai hoài nghi.
Cậu chen trong đám người, từng chút, từng chút đi về phía tòa soạn. Mắt thấy cửa tòa soạn đã ngay trước mặt, đột nhiên “Bang bang” hai tiếng súng vang lên, xuyên qua tiếng hò hét của nhóm học sinh, sinh viên đang hô khẩu hiệu.
Thiệu Hân Đường cả kinh, cậu muốn đẩy mấy người trước mặt, chạy nhanh vào tòa soạn, không ngờ cả đoàn người bất ngờ trở nên rối loạn, nhóm học sinh bắt đầu sợ hãi la hét, mạnh ai nấy chạy về phía trước. Thiệu Hân Đường một tay ôm chồng văn kiện, bị xô đẩy vào giữa những người đang chạy trối chết về phía trước…
Cho nên đến lúc cậu bị bắt đưa về đồn, cậu còn cảm thấy thật chẳng hiểu gì cả. Cậu ôn tồn nói với binh lính đang khóa cửa: “Đại ca, tôi thật sự không phải học sinh đâu. Tôi là nhân viên công tác ở tòa soạn Tân Nguyệt nhật báo, tôi chỉ đi ngang qua thôi, ngài bắt nhầm…”
“Ai bắt nhầm? Ông đây chính là bắt bọn ăn không ngồi rồi các người, rảnh rỗi không có gì làm mỗi ngày chỉ biết gây sự!” Binh lính xoay người, hung ác nhìn Thiệu Hân Đường, cảnh cáo: “Đừng có ở đó mà ồn ào, khiến tâm tình ông đây không tốt, đều đem các người ra ngoài đánh!” Sau đó khóa cửa, đi ra ngoài.
Thiệu Hân Đường buồn bực nhìn cánh cửa, lúc bị bắt vào, văn kiện đều bị tịch thu. Thiệu Hân Đường không hiểu sao mình lại gặp chuyện thế này nữa. Sao người ở trước tòa thị chính đông như vậy không bắt? Tự nhiên lại đến trước cửa tòa soạn bắt. Học sinh biểu tình hàng ngàn thì thả ra, cậu chỉ là bình dân bách tình, một phóng viên nho nhỏ, bắt làm gì không biết.
Nói đúng ra cũng không có gì kỳ quái, tình huống lúc đó hỗn loạn, lúc binh lính tới bắt người, theo lý thì Thiệu Hân Đường có thể tránh được. Nhưng ngay lúc đó không biết từ đâu, có ánh đèn loang loáng rọi vào mặt, Thiệu Hân Đường theo bản năng che mặt, quên mất phải chạy, cậu chỉ nghĩ là không để người ta chụp được mặt mình. Cuối cùng, cậu cùng với hơn hai mươi người đi đầu nhóm học sinh biểu tình đều bị bắt…
Nghĩ đến đây, Thiệu Hân Đường lại thở dài. Quá khứ đã qua sáu năm, theo lý thuyết cậu không cần tránh né. Trong năm vừa rồi, cậu đã cùng Khúc Nghĩa Đông xuất hiện ở những trường hợp công khai mà không cần quá để ý. Cậu đã nghĩ đến những nơi đó thì có sao, Vu Chiến Nam chắc đã quên tên cậu.
Làm việc ở tòa soạn báo, có rất nhiều việc cần phải làm. Ví dụ như các tòa soạn lớn trong cả nước, mỗi ngày đều gửi đến đây một tờ.
Một ngày nào đó của tháng sáu năm ngoái, cô gái mới tới tòa soạn cầm một tờ Thiên Tân, vẻ mặt sùng bài thở than: “Không nghĩ tới Vu đại soái là người si tình như vậy. Cô gái kia ấy, đàn ông tốt như vậy cũng không cần, chạy mất. Thật là khờ quá!”
Cô ấy nói xong, toàn bộ tòa soạn đều hiếu kì, tranh nhau xem. Sau đó, mỗi người đều thổn thức phát biểu cảm nghĩ. Thiệu Hân Đường biết Vu đại soái mà họ đang nói đến chính là Vu Chiến Nam. Khi mọi người đều xem xong, tờ báo kia cũng về tay cậu. Cậu nhìn tiêu đề của tờ báo “Quyền lực một phương, Thiết huyết quân phiệt, cũng không thoát khỏi một chữ tình.”
Đây rõ ràng bắt nguồn từ một tờ báo lá cải hạng ba nhưng bởi vì nhân vật chính là Vu Chiến Nam, quân phiệt uy chấn cả nước, nên hắn nghiễm nhiên xuất hiện trên trang bìa nhật báo hàng đầu Thiên Tân.
Thiệu Hân Đường còn nhớ rõ nội dung. Vu đại soái đã qua tuổi ba mươi nhưng vẫn độc thân. Mọi người vẫn muốn đào bới nguyên nhân. Khi phóng viên bám riết không tha điên cuồng oanh tạc, Vu Chiến Nam lần đầu tiên đề cập đến vấn đề tình cảm của mình trước công chúng. Hắn nói: “Không phải là không có, đã từng có, nhưng cô ấy đã đi rồi, ta vẫn luôn tìm kiếm.”
Trong tiếng Trung, khi nói chuyện sẽ không phân biệt được là “cậu ấy” hay là “cô ấy”. Các phóng viên tất nhiên cho rằng đó là “cô ấy”. Nhưng lúc Thiệu Hân Đường đọc những lời này, tim đều run rẩy. “Cô ấy” trong lời nói của Vu Chiến Nam chính là cậu.
Thiệu Hân Đường không biết cảm xúc đang dâng lên trong lòng mình là gì. Hận ý với Vu Chiến Nam năm đó đến nay dường như đã không còn, cậu không có hơi đâu mà ghi nhớ khuyết điểm của một người. Nhưng nếu gặp lại, cậu không biết tình cảnh sẽ trở nên thế nào. Vu Chiến Nam sẽ nổi giận? Nhớ nhung? Hay là xa lạ? Cậu hoàn toàn không biết. Cho nên cậu vẫn tránh né những sự kiện có thể đăng báo hoặc phải lộ diện. Cậu thừa nhận, cậu chính là đang trốn tránh…
“Anh ơi, anh là người của Tân Nguyệt nhật báo thật sao?”
Thiệu Hân Đường quay đầu lại, nhìn thấy một nhóm thiếu nam, thiếu nữ mặt mày tèm lem vẫn đang tràn đầy nhiệt huyết. Ý thức được bọn đang hỏi mình, cậu gật đầu.
“Thật sao? Quá tốt!” Một cậu học sinh khoảng mười bảy, mười tám tuổi reo lên, hưng phấn hỏi: “Anh làm công tác gì ở Tân Nguyệt?”
Thiệu Hân Đường trầm ngâm một chút, không biết trả lời thế nào, trên thực tế, công việc lớn nhỏ trong tòa soạn cậu đều tham gia một chân, có khi lên kế hoạch, có khi xét duyệt,…
Cậu học sinh kia thấy Thiệu Hân Đường không trả lời, tưởng là chức vụ của cậu quá thấp ngại nói ra, nên rất hiểu ý lên tiếng: “Anh tốt nghiệp đại học Phục Thượng sao? Anh vào làm từ bao giờ. Nghe nói mấy năm gần đây sinh viên của Phục Thượng họ cũng không cần. Tân Nguyệt rất khó vào.”
Thiệu Hân Đường cười cười, nói: “Anh không phải sinh viên của Phục Thượng, anh làm việc ở đó cũng nhiều năm rồi.”
“Thật không? Nhìn anh thiếu điều còn nhỏ hơn em nữa đó!” Cậu học sinh không tin hô lên, sau đó tìm sự đồng tình của cô bạn ánh mắt cũng sáng rỡ trong suốt như cậu: “Từ Lôi, cậu nói thử xem?”
Cô gái tên Từ Lôi gật gật đầu, ít khi gặp một nam nhân xinh đẹp như Thiệu Hân Đường, cô có chút ngượng ngùng mở miệng: “Anh ơi, anh có biết Mr. Vincent không?”
Vincent là bút danh của Thiệu Hân Đường. Được hỏi như vậy, Thiệu Hân Đường không biết phải trả lời làm sao, cuối cùng cũng nói: “… Cũng có biết.”
Cậu vừa nói, mười mấy học sinh trong nhà giam đều hưng phấn cả lên. Cậu học sinh mới nói chuyện lúc nãy nói: “Anh ơi, anh biết không? Mr. Vincent vừa là thầy, vừa là thần tượng của tụi em!”
Cậu là thầy của bọn họ hồi nào vậy? Thiệu Hân Đường nghe bọn nhỏ lao xao, ồn ào thảo luận khí thế, đều vây quanh chủ đề Mr. Vincent. Thiệu Hân Đường cũng không rõ lắm, chẳng qua cậu chỉ viết vài bài báo, không ngờ lại có địa vị cao như vậy trong lòng nhóm học sinh – sinh viên. Phải nói là bọn nhỏ rất sùng bái cậu, xem cậu như là biểu tượng của lãnh đạo thời đại mới…
Tuy rằng các cô các cậu ấy tưởng tượng Thiệu Hân Đường thành ông lão bảy tám mươi tuổi, mang kính râm, nhỏ gầy, tinh thần quắc thước, cậu vẫn rất vui vẻ. Cậu nghe nhóm học sinh quên hết trời đất thảo luận về chính mình, có khi tranh luận đến đỏ mặt tía tai, đôi khi sẽ mỉm cười kể cho họ một ít chuyện về “Mr. Vincent”.
Mãi cho đến sáu bảy giờ tối, bọn họ vẫn chưa được thả ra. Cơm nước đều có người đưa tới, trong đó có người nhà học sinh, cũng có từ bên phía Thiệu Hân Đường. Chỉ là Thiệu Hân Đường hoàn toàn không muốn ăn, Hiện giờ, chắc là Nhiếp Kiện An đã biết tin cậu bị bắt rồi, hẳn là cậu nhóc lo lắm.