Thời gian đại khái có thể chia ra thành ba bộ phận: “quá khứ” vĩnh viễn im lìm, “tương lai” xa vời mờ mịt, “hiện tại” vùn vụt tên bay. Lí giải của Tư Mã Khôi về thời gian cơ bản khá tương đồng với quan điểm này.
Đội trưởng Lưu Giang Hà lại không có chút khái niệm nào về vấn đề đó, nhưng vẫn cố chấp gạn hỏi: “Vì sao chiếc máy bay vận tải không quân lại vĩnh viễn biên mất trên bầu trời? Nó biến đi đâu vậy?”
Tư Mã Khôi không thể giải thích, mà chỉ dựa vào kinh nghiệm từng trải của mình căn dặn Lưu Giang Ha. “Lòng hiếu kỳ quá mãnh liệt đối với những sự vật mới lạ không có lợi cho sức khỏe tâm sinh lý đâu, bởi sớm muộn gì nó cũng sẽ kéo chú em vào vòng hiểm nguy không lối thoát đấy.”
Lúc này Thắng Hương Lân nhắc nhở Tư Mã Khôi: “Đia chấn và sụt lở sẽ khiến những vật chất thể khí có hại đang bị niêm phong kín trong lớp than, được phóng thích ra ngoài, dừng chân ở đây lâu không an toàn đâu.”
Tư Mã Khôi sao lại không rõ tình cảnh trước mắt, anh bèn bảo ba người còn lại: “Vũ khí trong tay lúc nào cũng phải trong trạng thái sẵn sàng nhả đạn, đề phòng kẻ theo dõi mà Nấm mồ xanh phái đến.” – Nói xong, anh lấy khăn bông bịt chặt mũi, xuyên qua bụi than đang không ngừng sụt rơi tiếp tục tiến sâu về phía trước. Cả hội mò mẫm đi trong cánh rừng rậm than đá khá lâu, bốn phía xung quanh dần yên ắng trở lại, đường dây điện thoại càng lúc càng dày đặc, có lẽ khoảng cách đến động đạo dưới lòng đất không còn bao xa nữa.
Đội trưởng liên lạc Lưu Giang Hà đang đi đằng trước, bỗng nhiên giẫm phải vạt than vụn, trước mặt anh chàng là sườn dốc của một hố than lớn nằm nghiêng. Lúc đó, không gian tối như hũ nút, Lưu Giang Hà không hề phát hiện thấy nguy hiểm, khiến cả thân người mất trọng tâm ngã lăn xuống; may mà Tư Mã Khôi nhanh tay nhanh mắt, vội vàng tóm lấy, rồi soi đèn quặng nhìn xuống: phía dưới đen ngòm không trông thấy đáy, nhưng mọi đường dây thoại Aφ53 vươn dài từ tứ phía đều dòng xuống đó.
Mọi người tìm thấy một sườn dốc tương đối thoai thoải đi xuống hố than, phát hiện xung quanh có dấu tích phá nổ còn sót lại. Có lẽ lúc đầu người ta sử dụng phương thức tác nghiệp bom mìn để phá vỡ, tạo ra một hố sâu khổng lồ ngay trong lòng cánh rừng than đá, đáy hố được lấp đầy bằng bức tường xi măng dày chắc, bằng phẳng, hai mặt và nơi cao đều xa tít hút.
Mọi người lên trước lấy tay sờ sờ bề mặt bức tường thô ráp, thấy kết cấu của nó tuy đơn giản nhưng rất kiên cố và bền chắc. Đặc biệt trong không gian bí bách ngột ngạt của cánh rừng than đá, nó càng khiến người ta cảm nhận được sự lạnh lùng thần bí đến rùng rợn một cách đầy đủ, toàn vẹn và sự cơ giới hóa chính xác đến từng centimet.
Tư Mã Khôi kinh ngạc nói: “Thứ này chính là kính viễn vọng Lopnor à? Sao tôi cảm thấy nó giống một căn phòng hay giao thông hào được làm bằng bê tông cốt thép, hoặc hầm phòng không dưới lòng đất thế nhỉ?
Hải ngọng cũng rất rầu rĩ: “Nếu nói là căn phòng, thì nó phải có cửa chính và cửa sổ mới đúng. Cái thứ chết tiệt này bí quá, cả kết cấu của nó giống như một cái hộp xi măng khổng lồ và kín bưng vậy!”
Thắng Hương Lân soi đèn quặng lục soát tỉ mỉ mọi dấu tích trên bức tường, cô phát hiện thấy trên đó tồn tại những khe nối giữa các tấm bê tông, bèn bảo Tư Mã Khôi: “Đây là một trạm thám trắc trung tâm, nó to hơn tôi tưởng tượng rất nhiều. Dường như nó hoàn toàn được lắp ráp từ các tấm bê tông, mọi đường dây điện thoại thạch từ đều nối tới công trình kiến trúc này, bên trong có lẽ lắp đặt thiết bị trắc họa và máy phát điện công suất cao.”
Hải ngọng đoán bừa: “Thằng cha này to lớn chắc chắn gớm, chống hạt nhân và hóa học chỉ là chuyện nhỏ, chẳng lẽ bọn khỉ lông dài Liên Xô định làm thí nghiệm nổ hạt nhân dưới lòng đất chắc?”
Tư Mã Khôi nói: “Làm gì có chuyện đó! Lãnh thổ Liên Xô rộng mênh mông bát ngát, đồng hoang, đất đóng băng không có người ở, nhiều vô số kể. Muốn làm thí nghiệm thì tìm chỗ nào chẳng được, việc gì phải ăn một bát cháo chạy ba quãng đồng tới đây cho vừa phí sức lực vừa không đảm bảo bí mật. Tôi cảm thấy có lẽ việc này liên quan đến kế hoạch khoan thăm dò độ sâu của bọn họ. Người Liên Xô muốn tìm vật gì đó ở đây thì phải.”
Hải ngọng cũng hơi đồng cảm: “Năm đó, khi ông già tớ ở Quan Ngoại cũng biết không ít về mấy trò của bọn người Nhật và Liên Xô. Đa số bà con ở Đông Bắc đều biết, bọn mũi tẹt chiếm ba tỉnh phía đông, cái sự tỉ mỉ của bọn đấy thì đúng là thôi rồi; khai hoang khai hóa, xây dựng bao nhiêu công trình lớn lớn nhỏ nhỏ như thể bọn chúng muốn dọn nhà đến sống ở đây vậy, mà đã đến là không thằng nào muốn về. Còn hơn 160 vạn Hồng quân Liên Xô lông lá xồm xoàm, sau khi tiêu diệt hết quân Quan Đông, thì đừng nói các thiết bị công nghiệp ở Mãn Châu mà ngay cả đường sắt, cột điện bọn mũi tẹt xây dựng cũng tháo ra mang đi sạch. Bọn này không dự đinh ở lâu, cướp xong là rút. Mấy năm trước, người anh cả Liên Xô sang trợ giúp Trung Quốc là có mục đích hẳn hoi, người xưa nói quá chuẩn: đệ tử giỏi thì sư phụ đói. Tớ thấy câu này mà áp dụng cho mối quan hệ quốc tế thì đúng là đo ni đóng giày, bởi thế chỗ này cũng vậy, chắc chắn bọn chúng phải giở trò gì đây.”
Tư Mã Khôi gật đầu, rồi hỏi Thắng Hương Lân: “Cô xuất thân từ tầng lớp khoa học, cô cảm thấy bên trong cái trạm này có thứ gì? Cô thử phân tích cho mọi người nghe, để mọi người còn có tâm lý chuẩn bị trước.”
Thắng Hương Lân nói: “Tôi vẫn chưa đoán ra được kết cấu bên trong, nhưng lợi dụng đường dây điện thoại thạch từ Aφ53 để thám trắc lòng đất, đều phải do nhân viên nối dây chạy phân cực gọi điện thoại về trạm thám trắc trung tâm, từ đó lấy các số liệu phản hồi của hệ số phân cực và biết được tình hình không gian nơi sâu hơn dưới rừng rậm than đá. Đội khảo sát liên hợp Liên Trung chắc chắn sau khi có được bản đồ trắc họa cực vực, mới bắt đầu triển khai hành động từ đây. Bởi thế, lối vào cực vực, và các loại mẫu vật lõi đá cùng trang thiết bị có lẽ vẫn còn ở bên trong. Ngoài ra, có một việc rất đáng chú ý đoàn chuyên gia Liên Xô rút lui khỏi lòng đất, đều an toàn trở về quê hương, và không người nào bị chết vì hội chứng địa áp cả, nên rất có khả năng bên trong trạm thám trắc trung tâm có lắp đặt khoang giảm áp”.
Tư Mã Khôi lập tức bố trí công việc căn cứ theo tình hình Thắng Hương Lân suy đoán: “Những thiết bị này sợ rằng đều cần dùng đến điện mới có thể vận hành được. Bởi vậy, sau khi chúng ta thâm nhập vào trong, trước tiên sẽ thăm dò kết cấu nội bộ, kế đến phải tìm được máy phát điện, nghĩ cách khôi phục để nó cung cấp điện cho hệ thống dưới lòng đất, đồng thời lục soát triệt để từng ngóc ngách, chụp ảnh tài liệu. Nhưng có một điểm mà mọi người phải ghi nhớ cho tôi: không ai được phép tự tiện sờ vào máy điện thoại thạch từ Aφ53 đặt ở trạm thám trắc trung tâm.”
Mọi người gật đầu tán thành, rồi lần lượt phủi mông xoa tay đứng dậy, thay pin và cacbua cho các thiết bị chiếu sáng. Tư Mã Khôi đi thám thính lối vào. Đầu tiên, anh sờ chỗ góc rìa tường xi măng, rồi bò ngược lên trên. Nhờ thân thủ nhanh như gió, trong phút chốc anh đã bò lên tới đỉnh cao cách đó hai mươi mét, nhưng ánh sáng của đèn quặng không thể soi hết toàn bộ diện mạo trạm thám trắc trung tâm. Tư Mã Khôi mò mẫm xung quanh một vòng, cảm thấy quy mô thể tích của nó quả không nhỏ chút nào, anh dự tính phần nội bộ lộ ra ngoài, chí ít phải có hai tầng, dưới hố than có lẽ phải còn một tầng ngầm nữa. Tứ phía đều có lỗ thông gió để thoát khí, người thường thì không thể nào chui vào bằng đường đó.
Phía đông có một cánh cửa thủy lực đóng kín, được bọc bằng lớp vỏ sắt, rất khó mở ra từ bên ngoài. Anh lại thấy phần đỉnh xi măng của trạm thám trắc có hộp cầu giao hình cầu, hai bên có hố sâu như lòng giếng cỡ lớn để kéo thang hàng. Bên trên hố xi măng khổng lồ, căn bản không nhìn thấy đáy, là động đá có đường kính gần trăm mét. Nó treo chênh vênh ngay trên đỉnh đầu, yên ắng im lìm giống như hắc động; có lẽ đó chính là động đạo chính của kính viễn vọng Lopnor. Nó không dựng đứng một cách tuyệt đối, mà nằm chênh chếch từ khu hồ cạn Lopnor, chạy theo hướng nam kéo dài đến đây. Hàng loạt dầm hộp rỗng bằng xi măng và các loại máy móc thiết bị trước đây, đều được vận chuyển từ lớp vỏ than đá cách bề mặt Trái Đất hàng vạn mét xuống dưới này, thông qua con đường đó. Nhưng khi đoàn chuyên gia Liên Xô rút lui, họ đã phá hủy kết cấu nội bộ của động đạo, bây giờ hội Tư Mã Khôi không thể trở lên mặt đất bằng con đường ấy nữa.
Trước tiên, Tư Mã Khôi dùng đèn quặng phát tín hiệu, rồi thả dây thừng xuống, kéo ba người còn lại leo lên đỉnh vách tường, hợp lực kéo cửa thủy lực. Sau đó, anh buộc dây thừng vào đèn cacbua và thả nó vào trong thám trắc chất lượng không khí. Không gian nhỏ hẹp bên trong của kết cấu dầm hộp rỗng ngột ngạt, đen tối khác thường, đúng là một chiếc quan tài bằng xi măng khổng lồ. Đội trưởng Lưu Giang Hà không thể thích ứng với môi trường huyệt động dưới lòng đất, nhìn thấy kiến trúc đóng kín được đúc bằng bê tông cốt thép, anh chàng càng căng thẳng đến ngộp thở, hai hàm răng va lập cập vào nhau.
Hải ngọng lại còn thêm mắm thêm muối dọa nạt: “Tôi thấy rất có khả năng người Liên Xô đào được con yêu quái gì đó dưới lòng đất, bọn chồn tinh chuyên môn cắn vịt ốm, người nào tâm lý không vững vàng thì dễ bị ma nhập lắm đấy. Các cậu ai không dám xuống thì nhân lúc này nên xung phong ở lại canh chừng cho cả đội, đừng để đặc vụ địch chặn đường rút lui của chúng ta.”
Đội trưởng Lưu Giang Hà càng không dám hành động một mình, cuống quýt nói: “Tôi chỉ hơi hoảng khi ở nơi vừa bí vừa hẹp thôi, các anh tuyệt đối không được bỏ tôi lại một mình. Tôi nhất định sẽ cố gắng khắc phục tâm lý ngại khó đó.”
Thắng Hương Lân sờ túi lấy ra một viên kẹo, cô đưa cho Lưu Giang Hà, nói: “Phản ứng của anh không phải tâm lý ngại khó, mà do không gian khép kín, tối đen khiến thông tin thị giác bị thu hẹp trên phạm vi rộng, dễ tạo thành phụ tải nặng nề cho tâm lý, làm người ta khó tránh khỏi cảm giác căng thẳng lo âu. Ăn kẹo sẽ có tác dụng làm dịu trạng thái tinh thần căng thẳng. Anh cũng đừng nghe anh Hải dọa, trong cánh rừng rậm than đá này ngay một con dơi hay kiến trắng còn không có, thì lấy đâu ra yêu quái chứ.”
Hải ngọng đứng bên cạnh đỏ mắt thèm thuồng, lại còn dày mặt hỏi: “Đây không phải con thỏ trắng to kềnh thì là gì? Hương Lân! Hàng trong kho của cô còn nhiều quá nhỉ. Loại kẹo này lần gần đây nhất tôi được ăn là trước khi đi Miến Điện. Đến tận bây giờ, tôi vẫn còn mơ tưởng đến vị ngọt làm tan chảy cả trái tim của nó. Nó không chỉ có tác dụng làm dịu căng thẳng thần kinh, mà còn mang lại sự an ủi lớn lao cho những linh hồn cô đơn lạnh lẽo nữa đấy.”
Thắng Hương Lân đành phải đưa mấy viên kẹo cuối cùng cho Hải ngọng và Tư Mã Khôi. Mọi người yên lặng chờ đợi một hồi, thấy ngọn lửa đèn cacbua vẫn sáng trắng, thì biết bên trong trạm thám trắc trung tâm thông gió, bèn lục tục trèo xuống bằng thang sắt, soi đèn quặng tứ phía xung quanh, thấy mình đang ở trong một gian phòng xi măng bên trong dầm hộp rỗng, rộng tầm 20 m2, trong bóng tối trông nó thật trống trải.
Vị trí mọi người đang đứng chính là lối thoát hiểm khẩn cấp, nên không có bất kỳ thứ gì khác thừa ra. Vì máy phát điện công suất lớn, cung cấp điện cho hệ thống dưới lòng đất, chắc hẳn phải được lắp ở tầng thượng tòa kiến trúc, cho nên cả hội không vội vàng trèo xuống dưới mà sang phòng bên cạnh triển khai lục soát. Đoàn chuyên gia Liên xô rút chạy vô cùng vội vã, các thứ trong trạm thám trắc về cơ bản vẫn duy trì nguyên dạng, không hề bị hư hại hay dịch chuyển. Gian bên cạnh lắp đặt một số thiết bị thăm dò, trên tường còn để lại bản đồ cơ cấu nội bộ của trạm thám trắc trung tâm, mọi thiết bị và vị trí lắp đặt đều được thể hiện hết sức rõ ràng.
Thắng Hương Lân lấy tấm bản đồ, chỉ vào mấy khu vực vẽ trên đó rồi nói với mọi người: “Trạm thám trắc trung tâm giấu dưới lòng đất, chính là ống kính của kính viễn vọng Lopnor. Thông qua nó, người ta có thể trực tiếp quan sát tình hình diễn ra bên trong cực vực. Chỗ này tất cả chia ra làm ba tầng. Tầng trên phía tây có kho chứa đồ, phía đông lắp đặt máy phát điện công suất cao, cấu hình Desire, phía bắc có các loại thiết bị máy móc sử dụng cho công tác thăm dò vật lý, phía nam là khoang giảm áp, tầng trệt nhất có lẽ chính là động đạo nối liền với cực vực, hai bên đều có hồ chứa nước rất sâu, khả năng được dùng để cung cấp nước và làm nguội mũi khoan…”
Tư Mã Khôi đón lấy bản đồ xem đi xem lại, anh thấy một vài chỗ không rõ lắm, bèn hỏi Thắng Hương Mn: “Khu tầng giữa của trạm thám trắc dưới lòng đất có gì thế?”
Thắng Hương Lân nói: “Toàn bộ đường dây và máy điện thoại thạch từ Aφ53 của thám điểm đều được nối từ tầng giữa lên đến tầng thượng, nhưng phía bên trái của tầng giữa có một gian phòng rất kỳ quái, được xây kép bởi hai bức tường xi măng dày gần một mét, vòng tường thứ hai có lẽ được xây tạm thời để gia cố cho vững chãi hơn, nên ngay cả lỗ thông gió cũng không có. Các anh xem các dấu mốc trên bản đồ, trong gian mật thất đó lắp đặt một chiếc máy điện thoại thạch từ, không biết là công trình gì, cũng không thấy giáo sư nhắc chuyện gì có liên quan đến nó.”
Hải ngọng nói: “Bức tường xi măng gia cố dày như thế, lại còn xây kép hai lớp, chắc chắn là vì mục đích an toàn rồi, hay là người Liên Xô quả thực đã đào được con quái vật nào đó dưới lòng đất rồi sợ nó chạy trốn khỏi đây nhỉ?”
Tư Mã Khôi lờ mờ cảm thấy đôi chút bất an, tuy bản thân đang ở trong ống kính của kính viễn vọng Lopnor, nhưng tất cả ẩn số vẫn rất khó suy đoán. Cánh rừng rậm than đá sâu hàng vạn mét dưới lòng đất mà lại tồn tại dưỡng khí, đã là điều khiến người ta cảm thấy không thể lý giải, bây giờ lại không ai có thể tưởng tượng được người Liên Xô đã phát hiện thấy thứ gì trong cực vực. Đúng như cố thủ tướng Anh Churchill từng nói: “Không ai có thể dự đoán chuyện của người Nga, bởi vì bản thân họ vốn đã là một ẩn số trong các ẩn số”.