Trước cửa điện Long Lộc bày đến bốn mươi, năm mươi chum đất nhỏ. Chum nào chum nấy đậy nắp kín mít, xếp đều tăm tắp thẳng hàng. Sạ vừa ra tới nơi đám thân quân đã khiêng đến một bàn lớn, cung nga lần lượt bày bát sứ tráng men trắng lên trên, để thẻ gỗ đề tên phía trước. Liền đó một bà vú già mang đến một bát cơm trắng, tôi hơi khó hiểu quay sang hỏi:

"Bẩm điện hạ, rốt cục là thứ gì vậy ạ?"

Sạ không đáp lời, đi gần lại rồi mở nắp chum gần mình nhất, ngay lập tực một mùi nồng đậm xộc vào khứu giác. Tôi nheo mắt nhìn, lễ vật tiếp sứ thần nhà Tống lẽ nào lại là... nước mắm sao?

Sạ có vẻ hài lòng với chất lượng của chum nước mắm đầu tiên, sai người đổ ra mỗi bát một ít theo đúng thứ tự. Từ ngày lưu lạc đến đây tôi đã gặp không ít điều lạ kỳ, cũng đã vận dụng hết toàn bộ kiến thức trong quyển "Mười vạn câu hỏi vì sao?" nhưng chỉ tính riêng việc này đã xứng đáng để quyển sách kia phải có thêm một cơ số trang phụ lục.

"Chị muốn hỏi gì thì hỏi đi." - Thấy điệu bộ đứng ngồi không yên của tôi Sạ bảo, mắt vẫn chăm chăm theo dõi kẻ dưới làm việc.

Được lời như cởi tấm lòng, tôi đứng thật gần Sạ, cố gắng nói bé nhất có thể để không ai nghe thấy.

"Đam không hiểu lắm, tại sao lễ vật lại là nước mắm ạ?"

Sạ chỉ cho cung nga mấy bát để gần mình, sắp xếp cho mọi người làm việc chu toàn rồi quay sang tôi, giọng đều đều:

"Hoa Hạ thường mượn cớ đòi Đại Cồ Việt ta cống nước mắm, nhân thể bắt đóng góp(3). Nay sứ thần sang thì phụ hoàng thuận nước đẩy thuyền cho một ít mang về, để xem còn lấy cớ gì được nữa?"

Tôi phì cười.

"Nhưng người biết cách chọn nước mắm ngon chứ?"

Sạ bĩu môi:

"Thế chị nghĩ đến nước mắm ngon mà ta cũng không biết chọn chắc? Chị nói xem bát cơm kia để làm gì?"

Tôi nhún vai:

"Đam không biết. Nếu đang dở ván ô ăn quan hoặc cờ tướng thì có thể người muốn thử thách Đam với bài toán hạt gạo chăng?"

Sạ nhíu mày:

"Chị lại luyên thuyên cái gì đấy?"

"Đam không hề!" - Tôi huơ huơ tay - "Bài toán hạt gạo là một trong những bài toán cổ đặc biệt thú vị. Nếu người dùng nó thì chắc chắn người thua là Đam rồi."

Sạ ném cho tôi cái nhìn khinh bỉ:

"Ta không hiểu nổi chị nói cái gì. Bát kia là cơm, gạo gì mà gạo? Cơm đấy để thử nước mắm ngon."

"Ồ... Thì ra là vậy!" - Tôi gật đầu trầm trồ để che giấu sự quê một cục của mình.

Sạ xắn tay áo đi một vòng quanh bàn, chọn lấy những bát nước mắm có màu nâu vàng, nâu đỏ, màu cánh gián hoặc vàng rơm, bỏ hết lại những bát màu đục hoặc có cặn. Chà chà, xem ra thằng bé này được dạy dỗ rất cẩn thận, chỉ nhìn sự sành sỏi chọn lựa của nó mà tôi đây cũng phải kính cẩn nghiêng mình nể phục.

Sạ cầm trên tay bát cơm, cứ đi đến mỗi bát mắm lại thả một hạt vào, chờ một lúc rồi lặp lại y hệt. Bát nào có hạt cơm nổi lên thì được chọn, bát nào hạt cơm chìm nghỉm như Titanic thì bị loại thẳng tay.

"Bẩm điện hạ, người đã chọn được nước mắm ngon rồi chứ ạ?'

Nghe động cả tôi và Sạ cùng ngước lên thì thấy Hoàng Thành Nhã đang đứng trước mặt. Tôi cúi đầu lễ độ chào:

"Ngài Chưởng thư ký."

Ông Nhã gật đầu lại với tôi lấy lệ, ít nhiều gì cả hai cũng coi như có quen biết nếu không muốn nói tôi còn là "con rể hụt". Sạ như không để ý đến bầu không khí lạ kỳ, trỏ vào mấy bát nước mắm đã chọn xong trên bàn, bảo:

"Ông Chưởng thư ký xem qua đi, ta đã chọn xong rồi."

Hoàng Thành Nhã không chỉ là bậc trung trinh mà còn là công thần nhiều lần đi sứ. Để nói về việc chuẩn bị lễ vật chắc chắn không ai dạn dày kinh nghiệm bằng ông. Hoàng Thành Nhã có mặt ở đây trợ giúp Sạ thì nghĩ bằng đầu ngón chân cũng biết là do ai cử đến.

Hoàng Thãnh Nhã tay cầm một cây đũa, cùng Sạ thử qua mấy bát mắm rồi gật đầu hài lòng:

"Chất lượng mắm năm nay rất tốt, điện hạ có thể yên tâm rồi."

Sạ cười hoan hỉ rồi tiếp tục công việc, đến đây ông Nhã quay sang tôi, rất lễ độ hỏi nhỏ:

"Thái... y, nghe nói Linh An nhà tôi được người chữa trị?"

Tôi nhớ lại cú đấm ngày nào của ông Nhã, hơi tái mặt:

"Chỉ là chữa trị bình thường, bình thường thôi ạ..."

Không hiểu sao ông Chưởng thư ký lại biết được tin này, có lẽ La Đạc nói chăng? Đúng là tôi có đến giúp Hoàng Linh An, nói chữa trị thì không phải, tôi nào đâu có cái tài đấy? Nếu thật sự có thể tôi đã tự chữa cho mình trước tiên. Tất cả những gì tôi có thể làm chỉ đơn giản bầu bạn tâm sự, thi thoảng sử dụng một số liệu pháp tâm lí như bác sĩ thường làm với tôi trước đây. Khó có thể nói bệnh tình của Linh An khỏi tận gốc nhưng việc có tiến triển tốt là điều không thể phủ nhận. Đối với các bệnh tâm lí cần thời gian dài và cả sự nhẫn nại đến từ cả bệnh nhân và những người xung quanh.

Mỗi lần đến phủ Tuyên uỷ sứ tôi không thể dùng thân phận Thái y hay bạn La Đạc, những rắc rối trong thời gian trước đã đủ khiến Linh An thống khổ. Vậy nên nếu có ai đó bắt gặp tôi trên đường với bộ dạng của một thiếu nữ, tay xách theo giỏ trứng thì chắc chắn chỉ có thể tôi đang trên đường sang thăm khám cho Linh An rồi!

_____

Chú thích:

(1) Theo Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục.

(2) Hoa Hạ: chỉ nhà Tống.

(3) Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép: "Trước kia sứ nhà Tống sang thường mượn cớ đòi cống nước mắm, nhân thể bắt đóng góp".