Thành phố núi rừng ở Lào khi mưa lớn kéo dài, thì những nhánh sông nhỏ hay có chuyện lũ, làng người lại hay sinh sống theo men sông, sau cơn lũ thì người dân hay ra bờ sông kiếm nhặt củi, nhiều người cũng được bán, nhiều người cũng xài cả năm không hết.
Một mái nhà nhỏ đầu làng, vợ bệnh chết cũng được gần một năm, sống với một đứa con gái chưa đầy 5 tuổi. Khi cơn mưa kéo dài mấy ngày liền và đưa cơn lũ lớn đêm qua tới, trong bữa cơm sáng nay hai cha con ngồi ăn thì đứa con cưng bất thình lình nói:
- Ba ơi, đêm qua mẹ nói với con là hôm nay mẹ về nhà đó ba.
Anh giật mình ngó, vỗ đầu con gái và nói:
- Nếu mẹ con về thì quá tốt rồi, ngày đêm đã có người chơi với con, ba cũng hết lo việc nhà, đêm qua nước lũ cả đêm rồi củi cây quá nhiều trôi dạt vào bờ nè.
Anh nói tiếp:
- Con ở trên nhà nghe, cả tuần rồi hạt mưa mới ngớt hạt sáng nay sân nhà còn ẩm ướt sợ rắn rết cắn, để ba đi đón nhặt củi, năm nay chắc quá thừa thãi xài và bán nữa, rồi bòn tiền để mua bánh cho con.
Đứa bé cười và gật đầu, xong bữa cơm anh lấy hàng rào nhỏ ngăn đầu cầu thang nhà sợ bé cưng chơi ở lan can rồi té xuống đất. Tiếp theo thì anh lấy mấy cuộn dây để cột củi và đi xuống sông, củi nhỏ thì anh vác lên sân sau nhà luôn còn củi lớn thì anh cột lại ở bờ sông khỏi cho nó trôi đi mất. Trong lúc đang mải mê vui vui trong năm nay mà trời tặng cho bao nhiêu là củi và có đồng tiền thu nhập thêm, bỗng dưng anh thấy một miếng ván lơ lửng dạt ở bờ sông nhà mình, anh rất là mừng vác miếng ván lên để gầm nhà trước rồi mới quay xuống sông tiếp. Trong lòng rất vui thơ thẩn với đống củi to lớn thì ánh chiều buông đã gọi theo miền quê, anh trở về và ngồi trước sân nhà thở dài với điếu thuốc lá quấn bằng lá chuối khô, và nghỉ ngơi một lát mới lên nhà tắm rửa và nấu ăn chiều như hàng ngày. Anh ngó vòng quanh nhà và nghe tiếng con gái mình đang chơi cười khúc khích ở trên nhà một mình, rồi như có chuyện gì mà làm cho anh ngồi im lặng khi đôi mắt anh ngó thẳng vào mấy sợi dây phơi quần áo mà đầy đồ phơi trên dây đó, anh không biết là mình giặt quần áo và phơi sáng nay hay không, hôm qua giông tố cả ngày. Anh lên nhà lòng rất vui khi nghe bé gái cười chơi một mình, anh mỉm cười thơm con gái một miếng rồi xuống bếp bắt đầu nấu bữa cơm chiều, anh rất vui vẻ khi thấy không có gì xẩy ra với con gái mình, tắm rửa và chuẩn bị mâm cơm chiều xong hai cha con ngồi ăn, đứa con gái nói:
- Ba ơi, hôm nay mẹ về chơi với con cả ngày, mẹ giặt quần áo phơi rồi bảo con nhắc nhở ba nhặt vào khi chiều đến đừng quên.
Anh chưa được đút miếng xôi vào miệng vừa há miệng vừa đứng hình, trong khi con gái mình đang tiếp tục cười vui với miếng ăn chiều, anh ngồi ăn cơm với con không biết trong lòng vui hay buồn, mà thân thể đã nổi da gà lên từng trạm từng trạm khi thấy quần áo đang tung bay ở trên dây phơi theo cơn gió chiều hôm, giờ trong lòng anh chỉ biết buồn nhớ tới vợ mang bầu 4 tháng rồi bệnh chết được một năm trôi qua. Xong bữa cơm chiều, anh âm thầm lặng lặng bước xuống cầu thang nhà đi nhặt quần áo đang phơi đó như hai lề mi anh ướt với nước mắt nhớ người thân, anh cũng cố gượng không cho đứa con nhỏ biết nỗi buồn của mình khi thấy con đang vui vẻ, xong lo cho con tắm rửa đi ngủ còn anh thì ra ngồi hút điếu thuốc lá một mình cho đến khuya, lòng mong muốn cho xong lè lẹ chuyện nhặt củi, rồi nghỉ ngơi một hôm làm mâm cơm cúng vào chùa cho vợ đã qua đời.
Thêm một ngày nắng nóng mệt mỏi từ sáng tới chiều, anh đã xong việc tất cả, về ngồi ở sân trước nhà ngó vòng quanh và như có tiếng gọi anh nhè nhẹ gì lọt vào tai rồi cuốn hút hai con mắt anh ngó thẳng về đằng miếng ván bùn đất ở gầm nhà, anh đứng lên lấy nước rửa sạch rồi lên nhà, anh nghĩ là mình quá mệt thôi.
Khi anh bước lên nhà thì đứa con cưng nói:
- Ba ơi, mẹ lại về chơi với con cả ngày đó và mẹ vừa mới về trước khi ba ngồi ở dưới sân một chút thôi.
Anh mỉm cười và thơm con một miếng nghĩ là con ở một mình nên nhớ tới mẹ nó thôi. Chiều anh ngồi lan can nhà ngó xuống đống củi mỉm cười vì trời tặng năm nay quá nhiều, bé cưng chạy lại ôm lấy anh và nói thêm:
- Mẹ đến chơi với con hôm nay đó ba, rồi con giúp mẹ dẹp dọn trong nhà cả ngày luôn.
Xong mấy ngày bận rộn, khi nghe bé gái nói ra vậy, như có gì đụng vào lòng anh tại chỗ, anh ngó thẳng vào trong nhà và đứng thẳng lên bước vào trong:
- Thì quả thật quần áo mà để thành đống như có người gấp gọn gàng và để lên từng chồng từng chồng và nền nhà như có vết lau chùi sạch sẽ, trong khi nhà đầy là vết bùn khô. Anh đứng ngó và cất tiếng thở dài không sợ sệt ma gì cả, chỉ chìm trong nỗi đau buồn nhớ tới vợ đã ra đi, âm thầm ngồi xuống bên cạnh đứa con gái cưng và nói:
- Hôm nào rảnh chút, hai cha con mình làm mâm cơm cúng đem vào chùa cho mẹ của con.
Hai cha con ôm lấy nhau ngó đống củi năm nay có tiền bòn rồi, vừa vui đùa với con gái cưng tới đây thì ở dưới nhà có một cặp vợ chồng người trong làng đang đứng ngó lên và hỏi mua củi, anh với con bước xuống trò chuyện, anh rất là bỡ ngỡ vì hai vợ chồng mua có một chút củi mà sao lại trả giá tiền hơn gấp 20 lần của giá củi bán, vài phút sau thì hai đứa con người ta với chiếc xe đẩy và đẩy củi về, anh thấy người ta trả tiền quá nhiều nên chạy theo vài bước để trả tiền lại, hai vợ chồng miệng lẩm bẩm gì không biết rồi chắp tay lễ anh, mặt mũi tươi cười không nhận tiền anh trả lại gì cả và chào đi về.
Anh rất là thắc mắc ngạc nhiên chuyện đang xảy ra vì cơn lũ củi bao la ai cũng xuống sông đón củi, dù không được nhiều cũng được ít, mà sao người ta lại đến mua củi trong lúc này, anh cất tiền và đưa con gái đi ngủ. Giờ giấc trôi đi đã tới sáng sớm rồi, anh lẩn quẩn ở trong bếp nấu ăn sáng trước khi dẹp dọn củi tiếp, anh nghe ở dưới sân nhà có tiếng gọi nhè nhẹ, anh bước ra lan can thì thêm một đôi vợ chồng nữa, cũng người quen trong làng, lại đến hỏi mua củi nữa, anh rất là ngạc nhiên khi thấy đống củi bán cho người ta quá ít, củi cho nhau còn nhiều hơn đó, mà hai vợ chồng lại nói là quá nhiều và trả tiền gấp 10 lần của củi, tiền có thể tiêu sài gần cả năm luôn xong rồi anh lên nhà đánh thức con dậy và ăn cơm sáng.
Hai gia đình đến mua củi mà làm cho anh thắc mắc cả ngày, anh muốn đi kéo củi, đang cột rải rác đầy bờ sông lên cho xong ngày hôm nay, mấy ngày liền thật là nặng và mệt mỏi, anh nghĩ thôi hôm nay nghỉ sớm ngồi chơi với đứa con, vừa ngồi xuống thì ở dưới sân trước nhà lại có một người bạn quen thân nhau trong làng đến chơi, anh mời lên nhà ngồi và rót nước xong vừa ngồi xuống thì người bạn hỏi:
- Anh nghe chuyện gì đã xảy ra mấy ngày nay trong làng mình không?
Anh trả lời:
- Gần một tuần bận rộn với củi còn chưa xong vẫn rải rác đầy bờ sông, nhà tôi ở đầu làng nên đón củi sẽ được nhiều hơn hết mọi người, một tuần thật là mệt mỏi và bận rộn, tôi cũng không được gặp và nói chuyện trò với ai luôn cho tới bạn đến chơi hôm nay là người đầu tiên, có chuyện gì cho hai cha con mình hay một chút được không?
Ông bạn đến chơi nói:
- Nếu mình kể ra có phải làm cho hai cha con buồn không?
Anh trả lời:
- Có gì mà buồn và có gì mà vui, vui nhất là ngó đống củi nếu lấy lên hết từ bờ sông thì đống củi nó còn to hơn gian nhà mình cả hai hay ba lần nữa, mình chỉ nghĩ là tuần tới hai cha con làm mâm cúng đưa vào chùa cúng cho mẹ của cháu vì mấy ngày nay nó nhắc tới mẹ nó đến thăm luôn luôn, tội nghiệp nó thắm thoát đã cả một năm rồi mà mẹ nó bỏ đi.
Ông bạn thân cười lên khà khà khà và nói:
- Thì ra cô cũng về nhà thăm chồng con.
Khi lời nói ông bạn tới đây, thì hai cha con im lặng như chờ nghe và theo dõi câu chuyện tiếp. Ông bạn kể tiếp:
- Mấy ngày trời bão mưa tầm tã, ở cuối làng nơi nghĩa địa đất sạt lở (người Lào chết có bầu thì phải lấy lưới đánh cá quấn rồi chôn chứ không được thiêu táng). Chiếc hòm của vợ anh đã bể và trôi theo sông mất, còn cái lưới quấn đó vướng vào cây thì người làng đem vào chùa.
Anh nghe tới đây thì anh bật đứng dậy tại chỗ và chạy xuống cầu thang nhà đến nơi miếng ván đang nằm đó, người bạn đến chơi với con gái cưng cũng chạy xuống theo, người bạn chỉ tay lên miếng ván lớn tiếng hỏi:
- Nhặt ở đâu miếng ván này, khi làm đám tang mình cắt nơi đầu ván không được thẳng, mình nhớ rõ mà đây là miếng ván nắp hòm của vợ anh.
Lúc đó mình còn lẩm bẩm vui:
- Mình không phải thợ mộc gì cả, cắt ván không thẳng đường, làm ma rồi đừng về dọa mình nghe.
Anh lặng lặng ngồi xuống ôm con vào lòng, miệng lẩm bẩm lời than với trả lời bạn đang đứng đó:
- Miếng ván này dạt ở bờ sông nhà khi nước lũ, thì ra nó trôi ngược theo bờ qua cả một làng người đang đón nhặt củi mà không có ai thấy, và khi tôi vác nó lên, hay bàn tay mình thấy ấm ấm không giống như cây củi khác.
Miệng anh lẩm bẩm lời nhớ thương vợ rồi cả ba người lên nhà ngồi chơi vui tiếp, người bạn thấy hai cha con buồn nên ngừng chuyện kể đã xảy ra bao la trong làng mấy ngày nay, để cho hôm nào mà anh rảnh rỗi, hay đi đến chùa thì sẽ hiểu biết thêm, người bạn đứng lên ra về để cho hai cha con nghỉ ngơi tâm hồn.
Khi bạn ra về, anh đứng ngó miếng ván hòm của vợ với giọt nước mắt, một lát như có gì trong lòng anh lên nhà và thay quần áo cho con rồi đi đến chùa, cũng không được chuẩn bị mâm cúng gì cả, muốn đến hỏi thăm về cái lưới mà quấn xác vợ thôi. Khi hai cha con đến gần chùa thì thấy hai gia đình mà đến mua củi, đang bước ra khỏi cổng chùa, hai gia đình này quen với vợ của anh nhiều hơn anh, vẫn còn xa bước chân mỗi người một hướng nên không được chào hỏi gì nhau. Ông sư thầy đang đứng ở cổng chùa một mình ngó trước ngó sau như đang ngóng chờ ai đó khi ông quay mặt lại thấy hai cha con thì ông mỉm cười, hai cha con chắp tay lễ chào và theo sau ông sư thầy vào trong chùa. Ông gói một chút bánh cho bé gái và đưa thêm một gói lớn cho anh, mở ra coi thì giọt nước mắt cũng rơi theo vì trong đó là cái lưới chài cá mà quấn xác vợ mình khi chôn cất.
Trong lúc anh đang thơ thẩn với cái lưới đó, ngoài sân chùa có một gia đình người trong làng trên tay có bông hoa mâm trái ngồi chờ, như đến chùa cúng bái.
Ông sư thầy mới cho chú tiểu gọi vào trong ngồi, nhưng gia đình đó không vào như ngại ngần gì không biết, ông quay mặt lại với hai cha con nói:
- Câu chuyện rất là dài dòng nên hôm nào con rảnh sau cơm trưa thì hãy trở về chùa gặp ông, cũng có bao nhiêu chuyện ông sẽ bàn với con và cho con biết những gì đã xảy ra mà lưu luyến tới vợ con.
Hai cha con chắp tay lễ chào ra về lòng nghĩ là trong chùa đang có khách và bận rộn. Khi đi qua mặt mấy người đang ngồi đó, anh mở miệng chào nhưng không được, như người ta ngại ngại gì không biết và ngó đi đường khác. Hai cha con lững thững về nhà với nỗi sầu vơi, chuyện đã trôi qua cả năm mà lại trở về với anh trong mấy ngày mưa lũ này, anh lau chùi ván hòm miệng lẩm bẩm một lát rồi hai cha con ăn cơm trưa. Khi đang nằm ngủ trưa, hình như hai cha con quay mặt vào nhau và nói cùng một câu:
- Chúng mình dạo bước trong làng rồi ghé chợ mua bánh ăn, cho đỡ buồn khỏi quây quần với chuyện buồn đã qua.
Hai cha con bật ngồi dậy, thay quần áo và đi thẳng vào làng, hai người vừa đi vừa chọc ghẹo nhau vui cười, nhưng hoàn cảnh ở trong làng như có gì đã thay đổi với hai cha con không giống như xưa, ai thấy cũng chạy tới chào hỏi và cho quà bánh nhất là đứa bé cưng.
Anh ngạc nhiên rồi nói với con:
- Sao cả làng ai nấy thấy chúng mình cũng vui vẻ thân mật như vậy, mình ghé chợ mua bánh cho con rồi ghé nhà ông chú chơi chút.
Khi tới chợ thì cô bé được bao nhiêu quà thêm mà không được trả tiền, sao lạ vậy anh ngó con gái mình rồi chậm chậm bước tới nhà ông chú.
Khi tới trước nhà thấy cái bàn nhỏ với hoa trái như đang cúng bái gì đó, và anh nhớ lại khi mình đi với con tới đây thì cũng phảng phất có mâm cúng bái hoa trái ở trước nhà người trong làng. Khi chú thím thấy hai cha con, kéo tay vào trong nhà ngồi chơi, thím ôm lấy đứa bé khóc lóc như trong lòng đang có đầy chuyện kể cho nhau nghe, anh thấy lạ hơn mọi lần khi đến thăm.
Anh hỏi:
- Chú thím ơi làng mình như có gì là lạ vậy như thấy ai cũng cho quà cháu rồi như đôi mắt ngó hai cha con?
Chú mới ngồi xuống và kể cốt chuyện đã xảy ra trong làng cả tuần nay:
- Cháu có biết gì không? đất nghĩa địa cuối làng sạt lở một khoảng lớn, ngôi mộ của vợ cháu trôi đi mất và người làng đón củi nhặt được cái lưới quấn thân cô đem vào chùa. Kể tới đây thì người cháu trả lời:
- Dạ cháu biết và cháu đã đi lấy về để ở nhà rồi, trong chùa bận rộn người nên ông sư thầy hẹn cháu tới gặp ông thêm một lần.
Ông chú kể tiếp:
- Chú thím không muốn đến nhà cháu kể chuyện cho biết, sợ cháu buồn vì cháu còn một đứa con thơ phải trông nom, tội nghiệp đứa bé bên cạnh cháu. Nào ngờ từ đêm đất sạt lở, cái chài lưới rời ra khỏi thân thì trong đêm đó nó đã trở về, trong làng đêm vang tiếng khóc lóc rồi tiếp theo là tiếng lẩm bẩn giận dữ, người làng nghe mới mở cửa ra coi, bóng người hòa với ánh sấm sét, rõ là vợ của cháu đã trở về, ai thấy cũng sợ và chui và cái mền đắp trùm đầu cho tới sáng, rồi ngày sau thì tiếng thì thầm thì thào nhau ngập cả làng luôn, xong rồi rải rác nhau cúng bái như cháu thấy trên đường qua làng tới đây.
Hai cha con ngó mặt nhau giờ mới hiểu là khi đi qua làng thì thấy người làng tươi cười và chạy theo cho bánh trái con gái cưng mình, tới đây thì bé gái nói với chú thím:
- Con rất là vui mấy hôm nay mẹ con về ở với con cả ngày, mẹ dạy con làm việc nhà khi ba con đón nhặt củi, mẹ con còn ru con ngủ trưa nữa, con rất là mừng mẹ con về rồi. Một túi bánh lớn bên cạnh vừa nói vừa ăn.
Nghe đứa bé ngây thơ nói làm cho chú thím thót cả tim đứng hình một lát, rồi thím kể tiếp:
- Còn nhiều chuyện mà cháu không biết, chú thím cũng vừa biết đây là:
- Qua đêm mưa bão nghĩa địa sát bờ sông sạt lở ấy thì sáng ra thấy hai gia đình đến gõ cửa chú thím từ sớm, đến xin lỗi rồi kể lại câu chuyện mà vợ cháu đến đòi nợ, khi mang gạo đi bán rồi không trả tiền lại cho vợ cháu, cho đến khi nó chết cũng lờ và im lìm luôn, người ta hứa hẹn là sau khi chuyện im lặng sẽ làm mâm cúng bái vào chùa và xin làm chung với các con.
Ngay lúc đó ông chú mới cho ý kiến là:
- Hãy đi mua củi với cháu, để đền đáp lại đồng tiền mà đã lấy đi từ khi vợ cháu còn chưa chết, cũng để cho giảm cái hận thù của linh hồn người quá cố.
Hai cha con giờ mới hiểu là người ta trả tiền hơn 20 lần so với giá tiền một chút củi đó, ông chú kể tiếp:
- Trong đêm mưa gió như vậy nó về đập vách nhà hai gia đình, xô đồ đạc lung tung và lấy chân móc trên mái nhà rồi thòng lòng cái đầu xuống, làm cho hai gia đình đó phải phơi mưa gió chạy vào chùa trong nửa đêm luôn, sáng ra thì đến báo cho chú thím biết.
Bốn người đang chuyện trò thì ông bạn thân sáng đã đến nhà hai cha con đang đi trong làng ngó thấy mới chạy vào ngồi chung nghe.
Thím tiếp chuyện kể:
- Còn thêm một gia đình cũng quen thân với vợ cháu, không biết ra sao mà thấy chú thím mấy ngày nay là lánh mặt, hình như thím thấy mời thầy bùa thầy ngải gì không biết mà thấy cúng bái mấy ngày liền nhau, nét mặt người cả nhà như mệt mỏi lắm đó.
Hai cha con nói:
- Các cháu vừa gặp ở chùa sáng nay như người ta không vui với mình nên các cháu không được chuyện trò chào hỏi gì cả.
Ông bạn vừa mới chạy vào ngồi cất tiếng:
- Chú thím và bạn muốn biết chuyện đó là gì không?
- Rất là đáng đời đối với gia đình đó, không đáng tội nghiệp chút nào luôn, vì khi chôn cất cô rồi và đám ma ở nhà còn chưa xong, ban đêm thì hai cha con gia đình đó rủ nhau đi đào mộ mới chôn lên, rồi lột lấy sợi dây lưng bằng bạc và chiếc nhẫn một chỉ vàng trên tay người chết và nắp hòm thì không có đóng đinh lại. Con trai của nhà đó say rượu mới nói ra và không sợ ma hay nghiệp đời gì cả, hồi trước tôi nghĩ là nổ thôi, giờ mới biết là thật, người ta cố chôn giấu đến cùng không cho người làng biết là đi đào mộ bạn lên rồi ăn trộm của cải người chết.
Mấy hôm trước con trai nhà đó đến hỏi tôi là ở đâu có thầy bùa hay phù thủy giỏi có thể trị được cả ma có bầu chết, rồi đi vào chùa mấy lần năn nỉ ông sư thầy xin bùa trừ ma.
Ông sư thầy cho bùa và nói:
- Các con có tội rồi còn thêm gây nạn nữa sao, bùa nào cũng không giúp được đâu càng ngày càng nặng đó.
Bạn anh nói tiếp:
- Mình không muốn nói cho bạn nghe sợ bạn bực bội quá rồi vứt bỏ đứa cháu gái cưng đang nằm ngủ kia kìa.
Bốn người ngồi đó nghe đều là không muốn nhịn nổi luôn. Gia đình đó có hai đứa con, còn đứa con gái út cũng gần 18 tuổi rồi, mà bây giờ như không thấy bóng cô ra trước nhà hay đi chợ búa gì luôn.
Ông chú an ủi nói tiếp:
- Ngày mai cháu đến gặp ông sư thầy nghe, ông đã hẹn cháu rồi. Cháu nên nhớ còn chuyện mấy gia đình đó cháu đừng bận tâm nữa, vợ cháu đến mức này nó không có tha đâu cháu đừng lo, không lâu cũng sẽ đến gặp cháu nhận tội thôi, ngó thấy bơ phờ như người mất hồn mất vía vậy và nét mặt đầy là lo lắng.
Anh tiếp lời:
- Gia đình cháu ở đầu làng xa nhà người, hôm nay hai cha con không vào trong làng thăm chú thím thì cháu cũng không biết là chuyện linh hồn vợ cháu, chỉ biết là vợ nó về thăm chồng con thôi, cũng nhiều chuyện là lạ xảy ra từ ngày đem miếng ván hòm về, cháu không ngờ trong làng đã có chuyện đến vậy.
Nói tới đây tất cả 4 người hình như có cái êm ấm hơn trước nhiều, thím nói:
- Đã lâu rồi chúng mình không được ngồi ăn cơm chiều chung, hôm nào tan lớp mây mù rồi chúng mình ăn cơm ngon ngon chung một bữa chắc thật là vui.
Nói xong hai cha con chào đi về. Hai người rất là vui trên đường về nhà, anh nói với con gái cưng:
- Con nhớ nhặt hoa thiên nhiên hay hoa cỏ gì cũng được, để lên ván hòm từng ngày đừng để thiếu hoa mẹ con sẽ buồn, nhớ chơi và chào mẹ trước khi đi ngủ nghe con.
Bé cưng nhảy cà tưng cà tưng vui mừng vì nó thấy mẹ nó đến thăm hàng ngày khi nó ở một mình, miệng lẩm bẩm: Bánh con một nửa của mẹ một nửa, rồi hai người về gần tới nhà chợt đứng sững khi thấy vợ chồng đào mộ đang ngồi chờ, anh bình thản làm như không biết chuyện đó và cũng không muốn hận thù ai, anh mỉm cười chào và mời lên nhà.
Anh nói:
- Sao hai người không chờ ở sân trước nhà mà ngồi chờ ở vệ đường vậy?
Tất cả đứng chờ bé cưng xong việc để bánh lên miếng ván hòm với bông hoa cỏ mà nhặt theo đường về từ nhà chú thím, rồi tất cả lên nhà vừa ngồi xuống thì trong nhà có tiếng chân người rung cả cái nền nhà bằng cây. Bé cưng vừa lựa chọn bánh vừa nói:
- Ba ơi mẹ về ở trong nhà kìa.
Tiếng nói vừa dứt lời: Cánh cửa mở vào trong nhà bật tung mở ra nối với tiếng cửa sổ bật mở cùng nhau một lúc, nghe tiếng chân người chạy xuống cầu thang, anh đang lấy ly rót nước tiếp khách từ bếp lên thì chẳng còn ai cả, còn chưa được trò chuyện gì nhau, anh ngồi xuống chia bánh với con như trong lòng anh đã biết có gì xảy ra rồi.
Bé cưng nói:
- Khi nãy, sao tụi nó sợ mẹ con vậy? Con thấy mẹ đứng ở trong nhà chỉ tay thẳng vào mặt hai người và đuổi ra khỏi nhà luôn, tí nữa té xuống cầu thang nhà mình.
Anh nói:
- Người độc ác không tốt bụng dù người hay ma cũng chẳng ai ưa đâu con. Nói xong anh đi chuẩn bị cơm chiều như thường ngày.
Rồi một ngày trôi đi rất là êm ấm và nhớ tới vợ đã qua, anh nghĩ là trưa nay đi vào chùa gặp ông sư thầy, anh vừa bắt đầu xuống cầu thang nhà dẹp dọn củi, thì thấy chú thím và vợ chồng gia đình bạn thân tới, lòng anh như có chuyện gì sắp tới nữa, anh chào mời lên nhà bắt đầu câu chuyện.
Thím nói:
- Chiều tối hôm qua đang đứng ở trước nhà trò chuyện với bạn con tiếp thì hai vợ chồng đi mướn thầy bùa ngải đó đến xin chú thím và bạn con giúp đỡ, người ta mời đến nhà người ta gấp luôn, tất cả cùng đi, khi đến thì người ta đã kể hết bao nhiêu chuyện và xin nhận tội dù đó có phải trả giá bao nhiêu, và cháu muốn hay cần gì thì người ta vẫn chịu nhận, chiều hôm qua người ta đã đến đây nhưng bị vợ con đuổi ngay lập tức, nói xong người ta dẫn chú thím và bạn con lên coi con gái cưng của người ta đã đóng cửa ở trong phòng một mình cả tuần rồi:
- Nói chuyện ú ớ không hiểu trước sau, tóc tai rụng hết một nửa đầu và cái bụng đã to như người mang bầu 6-7 tháng vậy, ngó thấy rất là đáng đời quả báo nhưng cũng tội nghiệp đứa con gái này phải gánh chịu thay cho người khác làm chuyện độc ác.
Anh nói:
- Cháu chưa hề nghĩ về chuyện ân oán gì cả, dù con có nói tha thứ cho cũng đâu giúp gì được, vậy chúng mình đi bàn bạc với ông sư thầy là tốt hơn hết, rồi chờ cho đến trưa theo lời ông sư thầy hẹn.
Tất cả cất bước đến chùa, trưa nay trong chùa không có ai cả, tất cả chắp tay lễ chào và ngồi xuống chờ nghe.
Ông bắt đầu trò chuyện:
- Duyên kiếp đường đời ma với người thì đừng để bên nhau mai sau sẽ có nạn đó, từ cơn giông tố lũ trôi qua, cũng có hai gia đình đến đây nhận tội lỗi cho mấy chuyện đã qua và cũng muốn cúng bái làm lễ cho vợ con một hôm ở chùa, cũng như người ta muốn xin phép và mời con đến cúng bái chung, để linh hồn vợ cháu được bình an. Còn thêm một gia đình đào mộ ấy thì gây nạn đời phải gánh lấy nạn thôi, ông cũng cố nói cho hiểu nhưng người ta lờ phớt lời nói của ông, và bây giờ đang đi tìm mướn thầy bùa trừ ma gì đó, con hãy đưa tin cho người ta hay, rồi người ta có biết cái lỗi của mình và đến hay không thì là chuyện của người ta, hai con đừng nên thù hận ai, dù có cúng bái mà lòng vẫn hận thù, thì cũng uổng công thôi, chẳng có gì tốt đẹp hơn trước cả, còn hai gia đình đó đang chờ lời quyết định của con làm lễ cúng ngày nào cho người ta được chuẩn bị trước.
Ông sư thầy nói tiếp:
- Nếu người ta biết lỗi và nhận sự thật đã làm thì con mở miệng tha thứ đi con, còn người ta muốn đền đáp bao nhiêu thì kệ người ta con hãy nhận cho lòng người ta được vui vẻ, con cũng đừng đòi hỏi gì cả, và còn thêm một chuyện rất là quan trọng với bé cưng trong ngày mai tới, thì con nên hỏa táng cho linh hồn vợ con được siêu thoát đừng để vân vướng qua kiếp ma với người sẽ không có gì tốt cho bé nhỏ đâu. Ngày cúng sắp tới này con nên mang miếng ván hòm và cái lưới chài cá thiêu đi chung nhau cho được bình an đời sống hai cha con và cô vợ nữa.
Anh trả lời:
- Dạ con rất là vui lòng khi nghe chuyện ông nói này, đồng tiền mà người ta gửi lại đó con xin cúng vào chùa để sửa sang khi cần thiết, còn ngày cúng thì xin ông coi ngày nào là ngày lành tốt đẹp. Ông ngồi đếm đầu ngón tay và nói:
- Thứ bảy cuối tuần là ngày lành về cúng bái, còn 5 ngày nữa chắc mấy gia đình đó cũng đủ thời gian chuẩn bị mâm cúng.
Thấy niềm vui hiện lên trên mặt của ông sư thầy rồi mỉm cười, hai cha con chắp tay lễ chào rồi tất cả ra về như lòng được thêm cái gì êm ấm nữa.
Vài ngày sau, tiếng thì thầm thì thào như ngập phủ khắp làng, và chuyện miếng ván hòm khi mưa lũ đã trôi ngược về nhà với chồng con, hình như trong làng ai cũng chuẩn bị đến chia buồn ngày thiêu táng cho cô, giữa sân chùa đống củi mấy chú tiểu đã chuẩn bị xếp đàng hoàng chờ để miếng ván hòm với cái lưới chài cá lên trên thôi.
Ngày mong chờ đám ma thiêu táng của vợ cũng đã tới, hai cha con cả chú thím, tay bưng đồ cúng đến chùa, khi gần đến chùa anh đứng sững ngạc nhiên vì nghĩ là có vài gia đình thôi, nào ngờ sân chùa đông đúc như ngày rằm lớn vậy, như gần cả làng nghỉ động thổ đến chùa ngày hôm nay. Hai gia đình đứng chờ ở cổng chùa, chờ anh và con và để mở lời xin lỗi những chuyện đã trôi qua và đón anh vào trong chùa, khi hai cha con tới chắp tay lễ chào.
Và anh nói trước:
- Chuyện đã qua hơn cả năm rồi, để vào lòng cho bận tâm làm chi nữa, hãy thương lấy nhau và qua lại như ngày xưa là được rồi.
Tất cả bước vào chùa tiếp chuyện cho xong ngày hôm nay, bé cưng được hai gói quà lớn đi không muốn nổi luôn.
Ngày hôm nay trong chùa rất là đông người. Gia đình đào mộ đã đến từ sớm đang ngồi ở trong chùa nơi tụng niệm cả 4 người, mặt mũi lạnh nhạt mệt mỏi, nằm ở trong con mắt khinh bỉ của người cả làng, một đứa con gái tóc tai thưa thớt chỉ nói ú ớ không rõ tiếng người, bụng to như người có bầu sắp sanh con vậy, người làng ai nấy đều chạy vào xem mặt gia đình đó.
Miếng ván hòm với cái lưới chài cá được người bạn thân anh mang vào rồi để trên đống củi giữa sân. Người làng hôm nay đón hai cha con với đôi mắt tội nghiệp, nụ cười rất là êm ấm của lòng người, anh với con chào chắp tay lễ với lời cảm ơn, rồi vào trong chùa chào cả gia đình đào mộ vợ anh nữa, nửa tiếng đồng hồ, chuyện chào hỏi đã xong xuôi, thì đã đến giờ làm hỏa táng cho cô rồi.
Ông sư thầy với chú tiểu ra ngoài sân tụng niệm nơi đống củi cho linh hồn cô được đi về chốn bình an, vòng quanh với người làng ngồi nghe kinh ở sân chùa, sau tụng kinh thì bắt đầu thiêu.
Rồi khi lửa cháy lên thì nghe tiếng ngạc nhiên của người làng: Coi kìa, xem kìa. Cả trăm con mắt ngó về một nơi lửa đang cháy lớn thì thấy: Đám khói gom vào nhau thành hình cô, quay mặt về hướng ông sư thầy cúi đầu xuống lễ rồi mới tỏa theo gió đi, trong chùa bao nhiêu người không được hẹn hò gì nhau mà chắp tay lễ cùng nhau một lúc, miệng lẩm bẩm xin cho linh hồn cô được bình an.
Một lát thì người làng mới ra về, chỉ còn gia đình đào mộ, ngồi ở trong chùa cho đến người về hết rồi mới về, lúc thiêu táng cũng không ra ngoài sân chùa luôn, chắc không muốn cho ai thấy mặt nữa. Hai cha con với người thân nhặt tiền người đến cúng bái tất cả hôm nay dâng cho chùa trước khi về, rồi chú thím với ba phải gánh quà bánh về giúp bé cưng vì quá nhiều.
Sau chuyện mây mù đã trôi qua vài tuần, cô gái bụng nhỏ xuống tóc cũng mọc lại bình thường, nhưng chỉ còn đôi mắt người trong làng không tha thứ cho gia đình này, đi ở làng ai cũng tránh né luôn.
Thêm một trạm vài tháng trôi qua thì gia đình này dọn đi biệt tăm khỏi làng.
Chuyện MIẾNG VÁN HÒM
Bounthanh sirimoungkhoune