Buổisáng hôm sau, chúng tôi tiếp tục lên đường. Ông trời chứng giám, tôi muốn đượcở lại khảo sát thành cổ Taqian đã biến mất hoàn toàn vào thế kỷ XXI này đếnnhường nào. Nhưng sau khi suy tính kỹ lưỡng, tôi vẫn quyết định cùng nhữngngười Ba Tư kia lên đường. Có hai lí do, một là đoàn thương nhân ấy đã vì tôimà phải quay lại Khâu Từ, tôi không thể kéo dài thời gian của họ thêm nữa. Hailà, vì an toàn của bản thân, tôi không thể không đi tiếp, ai mà biết có haykhông một toán cướp thứ hai. Thôi, hãy cứ đến Khâu Từ trước đã, rồi quay lạisau vậy, dù sao khoảng cách từ Khâu Từ đến nơi này cũng không quá xa. Bởi vậy,sớm tinh mơ tôi đã trở dậy và đi một vòng quanh thành cổ, thực hiện công việcđo đạc cơ bản nhất, sau đó đánh dấu vị trí lên bản đồ, để tiện cho việc tìmkiếm sau này.
Lúc lênđường, tôi vẫn lưu luyến dõi theo bóng thành cổ Taqian ngày một xa dần cho đếnkhi chỉ còn là một chấm nhỏ và mất hút trong không gian. Nhưng bù lại, trênđường đi, tôi được chiêm ngưỡng rất nhiều địa danh khiến tôi phải kinh ngạc.Tôi phát hiện ra một di tích quan ải đời nhà Hán, nơi đây vẫn còn lưu lại nhữngvết tích của khói lửa chiến tranh. Tranh thủ giờ nghỉ trưa, tôi xăm xắn chạyđến đo đạc, kiểm tra, tôi còn tìm thấy rất nhiều mảnh sành mảnh sứ và cả tiềnđồng thời Hán nữa. Căn cứ vị trí địa lý, thì nơi đây có lẽ là cửa ải Wulei (ÔLũy) thời Hán. Về sau, vào thời nhà Đường, ngay cạnh di chỉ này, phong hỏa dàivà thành lũy phòng thủ đã được xây dựng, chung quanh còn có đồn điền và cáctrại lính, quy mô rất lớn. Công trình kiến trúc này vẫn tồn tại cho đến thế kỷXXI.
Tôi cứthế tất bật với công việc khảo sát suốt dọc đường đi. Ba ngày sau chúng tôi đãđến được Khâu Từ.
Nhận rabức tường thành quen thuộc, tim tôi đập dữ dội, dường như cảm giác “về đến nhà”đang trào dâng mạnh mẽ trong tôi. Không biết Rajiva có đang ở Khâu Từ không?Cậu ta bao nhiêu tuổi rồi? Có còn nhớ tôi không?
Chúngtôi vào thành từ cổng phía đông, họ đòi kiểm tra giấy tờ, tôi tròn xoe mắt!Đang nghĩ xem có nên viện cớ là người quen của quốc sư hay không thì người đànông Ba Tư biết tiếng Tochari đã kịp nhét một túi nhỏ vào tay tên lính giữthành, thế là hắn vung tay ra hiệu cho phép cho chúng tôi qua.
Đây làthành cổ Khâu Từ mà tôi từng thông thuộc ư? Từ phố lớn đến ngõ nhỏ chỗ nào cũngđược quét dọn sạch sẽ, tinh tươm. Dân chúng trong thành mặc những bộ trang phụcđẹp nhất, kéo về cổng thành phía tây, ai nấy đều náo nức như đi trẩy hội. Tôinhìn những người Ba Tư, họ nhún vai tỏ vẻ không hiểu. Đành phải chặn một ngườiđi đường lại để hỏi xem họ đang đi đâu. Người đó thấy tôi mặc trang phục củangười Hán, liền giải thích cho tôi biết hôm nay là ngày lễ rước tượng Phật(ngôn ngữ Phật giáo gọi là “Hành tượng”),lát nữa sẽ có xe hoa chở tượng Phậtvào trong thành qua cửa phía tây, sau đó diễu hành qua khắp các đường phố đểmọi người được chiêm ngưỡng.
Ngày lễrước tượng Phật? Pháp Hiền và Huyền Trang từng viết rằng đây là lễ hội Phậtgiáo náo nhiệt nhất được tổ chức tại Ấn Độ và các quốc gia Tây vực.
Thấytôi đang ngẩn ngơ suy nghĩ, người đó tưởng rằng người Hán không biết về ngàyhội này, nên đã giải thích rất nhiệt tình cho tôi. Sau khi Phật tổ nhập NiếtBàn, Phật tử buồn vì không có duyên được thấy Phật, cho nên tổ chức ra ngày hộirước tượng Phật vào ngày Phật Đản để mọi người được chiêm bái và cầu nguyện,vào ngày này, những lời khẩn nguyện đặc biệt linh nghiệm. Nhưng ngày hội lớnnhư thế này lại không được lưu truyền ở Trung Nguyên. Tôi thật may mắn vì tớiđây đúng lúc, không thể bỏ qua cơ hội được tận mắt chứng kiến ngày lễ Phật giáotrọng đại này được. Tôi nói lời từ biệt với đoàn thương nhân Ba Tư, họ mangtheo bên mình bao nhiêu là hàng hóa, chắc chắn không thể đi cùng tôi. Người dẫnđầu đoàn thương nhân ấy muốn biếu tôi một khoản tiền, nhưng tôi một mực từchối. Người đó bèn lấy ra một chuỗi hạt đeo tay bằng mã não trong suốt, lấplánh rất đẹp, đặt vào tay tôi, tôi đành nhận lấy.
Sau khichia tay đoàn người Ba Tư ấy, tôi hòa vào dòng người, đổ về cổng thành phíatây. Một khán đài được dựng tạm trên cổng thành, những tấm vải bạt to rộng màuvàng màu đỏ, được trang trí bằng vô số hoa tươi phủ lên trên. Khán giả trên khánđài là những người ăn mặc cầu kỳ, sang trọng và nổi bật, tuy không nhìn rõ,nhưng chắc chắn là hoàng tộc và quý tộc Khâu Từ. Tôi bị chen lấn, xô đẩy và dạtra tận ngoài cổng thành đến vài chục bước. Nhưng sau cùng cũng tìm được mộtkhoảng trống để đặt đủ hai chân, nhưng tôi chỉ có thể kiễng lên mà nhìn vàophía trong. Thảm đỏ được trải dài trăm mét, chạy thẳng đến cổng chính phía tây.Lúc này, biển người đột nhiên di động, tôi đưa mắt nhìn theo ra ngoài cổngthành, vẫn trong tư thế kiễng chân, tôi thấy hai chiếc xe bốn bánh khổ lớn,giống hệt nhau, cao khoảng bốn, năm mét, trang trí lộng lẫy, nguy nga như mộtcung điện nhỏ, phủ lên trên một tấm phông màu vàng. Tôi từng nhìn thấy những cỗxe rước tượng Phật như vậy ở quảng trường lớn trước đây, cạnh tượng Phật tổ còncó hai bức tượng Bồ Tát khổ nhỏ nữa. Tượng Phật được đúc bằng vàng, trên mìnhkhoác áo cà sa màu vàng với những họa tiết phức tạp và đeo đủ loại trang sứcvàng bạc, châu báu.
Nhữngcỗ xe chầm chậm tiến vào cổng thành phía tây, rồi dừng lại trước thảm đỏ. Đứcvua Khâu Từ từ khán đài bước xuống, tháo vương miện, cởi giày, chân trần bướctrên thảm đỏ, hai tay nâng cao quá đầu một nén nhang dài, cung kính hướng vềphía tượng Phật. Đức vua nom đã luống tuổi, thân thể nặng nề hơn xưa. Bỗng, tôinhư bị thôi miên, người đang đứng trang nghiêm phía sau Bạch Thuần ấy, ngườikhoác áo cà sa dát kim tuyến, khí khái bất phàm ấy chính là Rajiva, đúng rồi,là cậu ấy!
Giốngnhư trong phim, mọi thứ xung quanh trở nên mờ ảo, âm thành ồn ào huyên náo biếnmất, trước mắt tôi chỉ có hình ảnh Rajiva là sống động và duy nhất.
Cậu ấyđã trưởng thành, tuổi chừng hơn hai mươi, đẹp như một bức tượng điêu khắc HyLạp với sống mũi cao vời vợi, đôi mắt sáng mênh mông, hàng lông mày dài mượt vàdày đậm, đôi đồng tử màu xám nhạt khi nhìn lên, tưởng chừng có thể thấu suốtmọi thứ trên thế gian này. Làn môi mỏng khép chặt, đường môi sống động như vẽấy, thật dễ làm say lòng người. Cậu ta trông rất cao, chắc chắn hơn một mét támmươi. Cơ thể đã săn chắc hơn nhiều so với độ tuổi mười ba, mặc dù vẫn gầy guộc,nhưng vóc dáng rất cân đối. Khuôn mặt dài thanh tú, chiếc cằm nhọn và chiếc cổthiên nga quyến rũ, đường nét nào cũng hấp dẫn, cũng hút hồn. Và còn khí chấtthoát tục toát lên từ vẻ đạo mạo, nghiêm cẩn ấy nữa, giữa đám đông thế tục ôhợp, càng trở nên nổi bật, khiến người khác không khỏi ngưỡng vọng.
Rajivaơi Rajiva, sao cậu lại trở nên khôi ngô, tuấn tú, sáng láng đến vậy? Cứ ngắmcậu thế này, trở về thế kỷ XXI, làm sao tôi để ý đến những người đàn ông khácđược nữa?
BạchThuần quỳ xuống trước tượng Phật tổ, thị nữ bưng đến một chậu hoa rực rỡ sắcmàu, nhà vua cắm nén nhang lên hương án phía trước tượng Phật, rồi rắc hoa tươilên mình tượng. Đám đông reo hò vang dội. Lúc này, hoàng hậu cùng đám phụ nữquý tộc cũng đứng trên thành lầu rắc hoa tươi xuống dưới cổng thành. Tiếngtrống, tiếng nhạc bắt đầu được tấu lên, đoàn xe chầm chậm lăn bánh men theothảm đỏ, tiến vào nội thành. Bạch Thuần và một vài người khác dẫn đầu đoànrước. Rajiva cũng đi cùng. Tôi hốt hoảng hét to:
- Rajiva,Rajiva, tôi đây, tôi ở đây. Tôi về rồi!
Đámđông xô nhau về phía cổng thành, tôi bị ép sát không thở nổi, cảm giác như toànthân mình đang bị đẩy đi, chân không hề chạm đất. Rajiva đột ngột quay đầu lại,dường như đang dõi về phía tôi. Tôi muốn gọi cậu ấy, nhưng những người phía sauchen lên, đẩy tôi ngã sóng soài. Khi tôi luống cuống đứng dậy thì cậu ta đã đixa mất rồi. Nhìn theo bóng dáng mảnh khảnh ấy đang khuất dần về phía nội thành,tôi cười buồn. Có lẽ cậu ta không nghe thấy tiếng tôi gọi, giữa biết bao thanhâm hỗn tạp như vậy, làm sao mà nghe thấy được. Lúc này tôi mới cảm thấy vếttrầy xước bỏng rát trong lòng bàn tay và trên khuỷu tay. Quần áo mùa hè mỏngmanh, chẳng có tác dụng gì!
Tôi thơthẩn đi theo đoàn xe vào thành phố, mỗi khi đến trước cổng đền chùa hay cungđiện, đoàn xe đều dừng lại. Sau đó sẽ có những chàng trai và cô gái mặc đồ lụarất đẹp, tay xoay tròn khay gỗ và nhảy múa. Vạt áo, thắt lưng trên người họtheo gió tung bay, trong tiếng nhạc rộn ràng và với những động tác thuần thụckhéo léo họ vừa nhảy múa vừa rắc hoa tươi đựng trong khay gỗ lên tượng Phật.Khán giả xung quanh vỗ tay rầm rầm tán thưởng. Tiếp đến là một thiếu nữ dáng vẻyêu kiều, mặc một chiếc váy voan mỏng mềm mại, hai tay nâng cao một chiếc bátbằng vàng, chân trần nhảy múa, động tác uyển chuyển điêu luyện, miệng tươi nhưhoa, chốc chốc lại nhấc cao chân trái lên, hai tay nâng chiếc bát vàng qua đầu.Điệu múa này đã được phác họa sinh động trên những bức bích họa ở Đôn Hoàng vàKizil.
Tôi hỏichuyện một cụ già đứng bên cạnh. Cụ cho tôi biết, hai vũ điệu này gọi là múađĩa (Bàn vũ) và múa bát (Uyển vũ). Múa đĩa, là điệu múa rắc hoa lên tượng Phậtvà người đi đường, tượng trưng cho sự ca ngợi và tôn kính đối với Phật tổ. Múabát là điệu múa bắt nguồn từ câu chuyện Phật tổ trong sáu năm tu khổ hạnh, ngàimuốn khắc chế bản thân, nên đã áp dụng phương thức hành xác trong mọi sinh hoạtăn ở và đi lại. Thế nhưng, đến lúc lả đi vì kiệt sức, ngài vẫn không thể đắcđạo. Sau cùng, ngài đến ngồi thiền dưới gốc bồ đề và đã giác ngộ, rồi ngài sánglập ra Phật giáo. Sau khi ngộ đạo, Phật tổ ra sông tắm gội, ngài được một côgái trẻ cúng dường một bát cháo. Điệu múa này chính là điệu múa mô phỏng câuchuyện cô gái trẻ kia cúng cháo cho Đức Phật.
Vũ điệuvà âm nhạc đều rất cuốn hút, nhất là với một người đến từ thế kỷ XXI như tôi,nhưng không làm nguôi ngoai những ngổn ngang trong lòng tôi. Đôi mắt tôi cứ bấtgiác len qua những vũ điệu, len qua tượng Phật, len qua đám đông ồn ào, để kiếmtìm bóng dáng khổ hạnh, thoát tục ấy…
Mỗi lầntưởng như nhìn thấy người đó rồi, tôi chạy vượt lên tìm kiếm, chợt sững lại,hóa ra chỉ là ảo giác. Chỉ là ảo giác thôi ư? Chợt nhớ đến câu thơ:
Giậtmình tôi ngoảnh lại
Bỗngthấy Người đứng đó,
Bêntàn lửa lung linh.
Tôi hítmột hơi thật sâu, thử quay đầu lại, không có ai. Dụi mắt, nhìn quanh, vẫn khôngai cả.
Trờitối dần, trên phố vẫn rộn ràng lời ca tiếng hát, đã đến lúc phải lo tìm chỗ ở.Tôi tách ra khỏi đám đông, hỏi thăm vài nhà trọ, đều được thông báo là đã hếtphòng. Hay là đến phủ quốc sư? Nhưng bộ dạng của tôi thế này, chắc sẽ khiến họsợ hãi. Không phải trông tôi dữ dằn hung ác đâu bạn ạ, thực ra dung mạo của tôicũng không đến nỗi nào, đảm bảo không làm khán giả phải thất vọng. Tôi từngđược phong danh hiệu hoa khôi của lớp nghiên cứu sinh khoa lịch sử, tất nhiên,lớp học của tôi nam nhiều hơn nữ. Nhưng nếu bạn nhìn thấy một người mà sau gầnmười năm hoặc hơn mười năm (tôi vẫn chưa biết thời gian ở đây đã trôi qua baonhiêu năm rồi) dung mạo không hề thay đổi, phản ứng của bạn sẽ thế nào?
Đang dodự không biết phải làm sao thì tôi gặp được cứu tinh, chính là những thươngnhân người Ba Tư ấy. Họ đưa tôi đến giáo đường Hỏa giáo của họ, phía sau khugiáo đừng có các căn phòng dành riêng cho những người Ba Tư khi đi qua nơi nàytrọ lại, có nét gì đó giống với các hội quán ở Thiểm Tây, Ôn Châu. Tôi đã ở lạiđây trong đêm đầu tiên trở lại Khâu Từ.