Quả nhiên thời thế loạn lạc, đoàn thương đi không bao lâu đã liên tục gặp đám cướp tập kịch. Nếu không phải Trần Kỳ ( - chủ đoàn thương) sớm có phòng bị, thì sợ rằng, những cái xác bên đường đã có bọn hắn. Ban đêm có giặc thì ban ngày có quan. Cứ đi qua một điểm thành trì, thì lại có một toán quân lính nghiêm tra, dù chỉ là thóc gạo cùng chút sành sứ, nhưng nếu không có bôi trơn, sẽ bị làm khó dễ rất nhiều. Mà buôn bán, chỉ hơn nhau chút thời gian là đã khác, nên như một luật bất thành văn, Trần Kỳ sẽ đưa một túi gấm. Đặc biệt, mọi chuyện điên tiết hơn, dù đã nhận, nhưng đám quân binh vẫn phím cho đám cướp về những con mồi béo. Khiến lúc đi hơn 20 người, khi vượt qua sông Hồng chỉ còn hơn nửa. Chứng kiến toàn bộ, Hoàng Ái Quốc thở dài. Khi đoàn thương, đến chỗ Trần Kỳ, cung kính:
“ Chuyến này may mắn co ngài cho đi nhờ. Nếu không tôi không rõ mình nguy hiểm bao nhiêu. Đây chút lòng thành, mong ngày nhận lấy.”
Trần Kỳ sờ đến, giật mình khi thấy đó là một lượng bạc, định đưa ra thì Hoàng Ái Quốc tiếp:
“ Tôi là người học chữ, ngại nhất dính chuyện ơn huệ. Ngài nhận đi, tôi mới có thể an lòng được.”
Nghe vậy, Trần Kỳ cười:
“ Vậy được. Hữu duyên sẽ gặp lại.”
Dứt lời, cũng đánh đoàn thuyền đi xa.
*
Hoàng Ái Quốc khoác tay nải, cùng Hoàng Tài đi tới cửa thành. Nhìn sự hùng vĩ cùng nhuốm mầu râu phong. Hoàng Ái Quốc lòng cảm thấy bùi ngùi. Khi xưa, những năm học ở Hà Nội, hắn từng nhiều lần tới khu di tích Hoàng Thành, nhìn cổ vật được trưng bầy, từng đã thầm nhủ:
“ Nếu chúng ta bảo tồn tốt, có lẽ một di tích còn Vĩ đại hơn cái Tử Cấm Thành mà người Hoa đang tự hào. Bởi dù sao cái đó cũng là được Nguyễn An lấy ý tưởng và copy từ Hoàng thành mà ra.”
Hít một hơi, thu nén cảm xúc lại, Hoàng Ái Quốc theo dòng người bước vào, khi định bước qua thì hai tên lính đã chĩa giáo ngăn cản, giọng lạnh lùng:
“ Thời buổi bất ổn, Nhà vua tránh tàn dư họ Mạc trà trộn vào, nên giờ muốn xuất nhập cần có giấy tờ trong sạch. Ai muốn vào xuất trình giấy tờ tùy thân.”
Hoàng Ái Quốc giọng bùi ngùi, bán thảm:
“ Thưa quan gia, gia đình tôi bị cháy, nhà không còn gì, chạy lên nhờ người chú thím. Mong quan gia thông cảm lần này.”
Tên lính hừ lạnh:
“ Cái lý do cũ rích, ta đứng đây đã nghe chán rồi. Không có cút sang một bên, không ta tống toàn bộ vào ngục bây giờ.”
Hoàng Ái Quốc vừa mới trốn ra, nghe vậy cười cười:
“ Đã phiền quan gia, chúng ta qua bên kia, liên hệ người nhà ra đón vậy.”
Vừa nói vừa kéo Hoàng Tài ra, nói nhỏ:
“ Không vội, chúng ta tìm cách sau.”
Hai người ngồi ở một góc suy tính. Quả nhiên lệnh trên thì nghiêm, nhưng thực hiện thì như cứt. Cả hai đợi không lâu, đã có người chạy qua mồi chài:
“ Công tử muốn vào ư. Ta quen biết lính canh, chỉ cần 1 lượng bạc là có thể ra vào.”
Hoàng Ái Quốc hít hơi lạnh, bởi 1 quan đã đủ 1 gia đình sống qua 1 tháng thời loạn. Thế mà giờ để chui qua cổng thành bé tý đã mất. Dù gấp, nhưng Hoàng Ái Quốc cũng không muốn mình bị coi là kẻ ngu, khẽ cười đáp:
“ Cảm ơn. Ta đã gọi người nhà. Họ sắp ra đón rồi.”
Tên kia rời đi, lẩm bẩm:
“ Đúng là đồ quỷ nghèo, thế mà cũng muốn vào.”
Hoàng Ái Quốc khẽ lắc đầu, rồi nhìn Hoàng Tài:
“ Anh em ta đi chuẩn bị đồ, mời Hà bá đưa chúng ta vào thành.”
Hoàng Tài ngơ ngác, đi theo.
*
Trời tối ngày thứ 3, cả hai cũng trở lại, trên tay cầm hai cái ống tre, đã được đục rỗng ruột, đỉnh đầu hai bên vai cũng khoét những lỗ nhỏ. Khi trong thành, tên mõ đi gõ kẻng, kêu vang:
“ Thời tiết hanh khô, cẩn thận củi lửa.”
Hoàng Ái Quốc cùng Hoàng Tài đi đến bờ sông. Quả nhiên, cũng có rất nhiều người ý tưởng giống họ. Hoàng Ái Quốc cười cười và tránh xa. Đợi toàn bộ đã bì bõm nhảy vào dòng Tô lịch, bắt đầu hành trình trốn vào thành. Hoàng Ái Quốc mới kéo Hoàng Tài ra gần bờ, cầm chai mắm, uống hai ngụm. Vị mặn chát, nhưng cố nuốt vào, rồi quay sang Hoàng Tài:
“ Uống đi. Trong nước mắm có nhiều đạm, sẽ giúp ta giữ ấm cơ thể và cung cấp năng lượng. Trước ta đọc trong sách thấy.”
Hoàng Tài gật đầu. Xong xuôi, hai người từ từ chìm xuống bơi.
Nhưng không bao lâu, đã có vài thuyền canh tra xuất hiện, Hoàng Ái Quốc cùng Hoàng Tài vội cúi xuống, dựa vào ống tre để hít thở. Cứ như vậy liên tục nhiều giờ, cả hai cũng lên được bờ, còn những kẻ đi trước, một bị bắt, hai là đã chết trong làn nước lạnh. Thoáng nghỉ ngơi, hai người dìu nhau bước chậm rãi. Thỉnh thoảng có toán lính canh, hai người cúi vào góc tường, ôm lấy gậy tre, để hai bắt, giả dạng như những kẻ ăn xin. Cuối cùng cũng tới được căn phòng mà Hoàng Thừa chuẩn bị sẵn. Căn phòng nằm ở phía Nam thành, khu vực bình dân. May mắn là Hoàng Thừa hay đi lại, nên căn phòng vẫn tương đối sạch sẽ. Hai người lục tìm được bộ quần áo khô, lau người và thay. Châm một nhóm lửa, ngồi sưởi, cơn lạnh cũng dần trôi đi. Hoàng Tài dựa vào chút gạo mốc, nấu hai bát cháu nóng, uống xong, Hoàng Ái Quốc nói:
“ Ngươi cài cửa kỹ, chúng ta đi ngủ. mai tính tiếp.”
“ Vâng.” Hoàng Tài đáp.
*
Mệt mỏi và lần đầu được thư thái, cả hai ngủ không biết trời đất. Đến khi tỉnh giấc là mặt trời đã đang lặn. Hoàng Ái Quốc đưa qua chút tiền, nói:
“ Ngươi đi mua chút về làm bữa cô. Coi như chào mừng chúng ta thành công vào tới Kinh thành.”
Hoàng Tài gật đầu rời đi. Hoàng Ái Quốc thảnh thơi, bắt đầu thăm thú. Hôm qua ngắm vội, không kỹ, giờ nhìn lại thì căn nhà khá lớn, gần 500 m2, phía sau có một ao, cùng nhiều cây ăn quả, bóng tỏa tương đối rậm rạp. Bên trong, Hoàng Ái Quốc dựa theo trí nhớ, tìm được một hộp gỗ. Lật ra thì lần lượt bên trong có 50 lượng bạc cùng giấy tờ tuỳ thân mới. Có lẽ lão cha tiện nghi đã ngờ có ngày sẽ có việc không may, nên sớm chuẩn bị. Hai tờ xuất thân đều là con của một gia đình nho nghèo, ba đời trong sạch. Vấn đề khiến đau đầu từ khi trọng sinh cũng được giải quyết, Hoàng Ái Quốc thở phào. Bầy di ảnh cùng thắp nén hương, coi như tạ ơn lão cha tiện nghi.
*
Hoàng Tài cũng trở về. Đồ đặc tương đối lỉnh kỉnh, Hoàng Ái Quốc phụ giúp sắp xếp, sau đó là chuẩn bị bữa. Phải nói Hoàng Tài nấu ăn cũng khá ngon, Hoàng Ái Quốc ăn lo, khẽ đánh ực một cái thoải mái, mang ấm trà ra hiên sau thưởng thức. Đợi Hoàng Tài thu dọn xong, nói:
“ Báo thù cho cha ta cũng phải làm. Nhưng chúng ta trước phải sống thật tốt đã. Quân tử trả thù mười năm cũng chưa muộn. Từ giờ phút này, ngươi hãy quên đi thân phận cũ, ngươi giờ là người làng Muội, con của một gia đình Nho hiếu học. Nhà bị cướp phá, đốt cháy, may mắn chạy thoát. Theo trí nhớ, đến nương nhờ người họ hàng xa. Cuối cùng khi họ mất, phân chia tài sản, được cấp cho căn nhà này.”
Hoàng Tài gật đầu, lẩm bẩm nghi nhớ. Hoàng Ái Quốc tiếp tục móc ra 1 lượng bạc, nói:
“ Ngươi cầm bạc này, mua những thứ cần thiết. Đợi có dịp ta sẽ đi mua thêm 1 người hầu, để phụ trách ăn uống và chuyện trong phủ. Ngươi giờ là em ta, nhiều việc cũng không thể thuận lợi làm.”
Hoàng Tài cảm động:
“ Anh, chút việc đó em có thể làm được. Giờ chúng ta không có nguồn ra. Mua quá là tốn.”
Hoàng Ái Quốc cười:
“ Đồng tiền tiêu mới là đồng tiền khôn. Chết cũng không thể mang theo được.”
Hoàng Tài hiểu ý, đáp.
“ Vâng.”
Sau đó cả hai đi nghỉ. Mấy ngày sau, ngoài đi dạo thăm thú, thì Hoàng Ái Quốc cũng dùng giấy luyện lại chữ cũng như đọc để nghi nhớ lại kiến thức. Dù sao Nho giáo thịnh hành, nghét thì nghét, nhưng biết vẫn là tốt nhất.