3. Phán quyết Duyên do lần đầu hai người họ tranh chấp đến từ một phán quyết của Thẩm Cấu.
Thẩm Cấu tuy dung mạo tuấn tú nhưng tính tình lại cương nghị, tác phong dứt khoát, trị ác quyết liệt, đối đãi với tội phạm tuyệt không nhân nhượng, tất thảy đều trừng phạt nghiêm khắc, có danh “Ngọc Diện Diêm La”. Ở Hàng Châu chàng phất rộng tay áo, tự mình đảm đương, phán quyết không định nặng nhẹ theo luật pháp Đại Tống, tội phạm chỉ hơi có điều bất thiện thôi, chàng cũng sẽ thích chữ lên mặt hắn đày làm sai dịch. Trong hai năm ngắn ngủi chàng tri Hàng Châu, số lượng người bị thích mặt đã lên đến hàng trăm.
Một ngày nọ, Thẩm Cấu viết bản án ở dinh, trong lúc mài mực, Hương Duyên Tử liếc chàng mấy lần, phát hiện ra tội phạm bản án nhắc tới chỉ mới mười một tuổi mà phán quyết của Thẩm Cấu lại là “xử chém”, không kìm được cả kinh, hỏi Thẩm Cấu: “Đứa bé này mới mười một tuổi, hãy còn chưa hiểu chuyện, dẫu có phạm sai lầm lớn cũng không nên thi hành hình phạt dành cho người trưởng thành lên cậu ta, không bằng mời người quản giáo nghiêm ngặt, lấy thiện dạy bảo, để cậu ta hối cải tự sửa tính.”
Thẩm Cấu khịt mũi khinh thường: “Mười một tuổi thì nhỏ lắm chắc? Lúc ta mười một tuổi đã thông hiểu đạo lý rồi. Năm ngoái cha mẹ thằng bé này sinh con thứ, nó thấy cha mẹ che chở em nhỏ trăm bề, quan ái dành cho nó giảm đi thì sinh lòng ghen ghét, thừa dịp cha mẹ không ở nhà, đánh em trai, cuối cùng lấy đá đập chết em. Hành vi ác ôn như thế mà có thể dùng ‘sai lầm’ phán xét qua loa sao? Còn nhỏ đã ác độc như vậy, lớn lên rồi chẳng biết sẽ tàn bạo đến mức nào, chẳng bằng giết luôn bây giờ, không cho nó cơ hội hại nước hại dân.”
Hương Duyên Tử nói: “Nếu người trưởng thành phạm tội nặng như vậy thì quả thật là nên tử hình đúng luật, nhưng thằng bé này còn nhỏ, không đủ khả năng nhận thức đúng sai thiện ác, như một cục đất nặn vậy, trước đây bị người ta nặn méo nặn mó, sao biết được sau này liệu có được thợ lành nghề nặn lại thành vật tốt hay chăng?”
Thẩm Cấu chỉ lắc đầu: “Cô lớn lên trong thâm cung, bên người đều là phụ nữ thái giám, hèn chi nói ra chỉ toàn lời nhân ái đàn bà.”
Thấy chàng bất kính với cố nhân trong cung mà mình coi là chí thân, giọng có ý miệt thị xúc phạm, Hương Duyên Tử không khỏi nổi nóng, cười khẩy: “Quan gia cũng lớn lên trong thâm cung, bên người đều là ‘phụ nữ thái giám’ mà ngài nói đấy, quan gia đối xử với người khác hòa nhã hiền hậu, thường dạy bọn tôi làm người phải khoan dung, lấy đức báo oán… Đó cũng là nhân ái đàn bà? Mà phán quyết của tri châu, theo lý phải căn cứ vào luật pháp mà hoàng đế ban hành, chẳng biết giết trẻ con như hôm nay là căn cứ theo điều luật nào?”
Thẩm Cấu lặng thinh thoáng chốc rồi nói: “Hoàng đế có lòng đại ái với con dân, ta coi trị đặt nặng pháp chế chính là để thanh trừng kẻ xấu giặc dữ, đem lại thái bình cho nhân dân, cũng là xứng với đức đại ái của ngài.”
Nói thì nói vậy, song chàng vẫn nhấc bút lên lần nữa, sửa câu xử chém thành thích mặt. Lại thở dài: “Lấy đức báo oán tuy tốt nhưng có rất nhiều kẻ tâm địa xấu xa, vĩnh viễn không lĩnh hội được cái đức cô dành cho hắn.”
Hương Duyên Tử vẫn cảm thấy hình phạt thích mặt quá nặng, lại tranh luận: “Thích chữ lên mặt nó thế chẳng phải sẽ khiến sau này tất cả mọi người đều biết nó từng phạm trọng tội sao? Nó còn nhỏ như vậy…”
“Lần này, cô không có chỗ để mặc cả nữa đâu.” Thẩm Cấu ngắt lời nàng, “Có một loại người trời sinh tính tình ác nghiệt, coi mạng người như sâu kiến, khát máu lạm sát, còn không biết sợ hãi, không biết áy náy, khó lòng giáo hóa. Sau khi sát hại em trai, thằng bé đó vẫn có thể cười nói tự nhiên với người khác, ăn uống như thường, nói năng trấn tĩnh, rất vô nhân tính. Thích chữ lên mặt nó là để mọi người trông thấy đều biết nó nguy hiểm, không thấy nó còn nhỏ mà mất lòng phòng bị, để nó một lần nữa hành ác.”
Hương Duyên Tử hoàn toàn không ngờ rằng người kế tiếp bị Thẩm Cấu phán quyết thích mặt lại có liên quan tới mình.
Vài thân thích của Nhậm Khang Ngao tìm đến nàng, liên tục lạy lục nàng, đầu tiên là tự vả mặt sám hối chuyện năm xưa phá phách nhà họ Viên, sau đó nói hôm trước Thẩm tri châu hạ lệnh bắt giữ rất nhiều người nhà của họ, có nam có nữ, hôm nay công bố bản án, tất cả đều là thích mặt. Chẳng biết tại sao lại xử nặng đến thế, họ nghe nói hiện giờ Hương Duyên Tử là tâm phúc bên cạnh tri châu nên tới nhờ vả, mong Hương Duyên Tử châm chước, xin tri châu giảm nhẹ hình phạt.
Hương Duyên Tử hỏi Thẩm Cấu, Thẩm Cấu lạnh nhạt nói: “Mấy ngày qua, thủ phạm chính trong số chúng tung lời đồn nhảm, phá hoại danh dự người ta, bức tử một quả phụ thủ tiết. Ta điều tra án này, nhân tiện liên hệ xử lí luôn cùng vụ án nhà cô, bắt thêm mấy người.”
“Tất cả đều thích mặt?” Hương Duyên Tử nói, “Suy cho cùng họ cũng không xách đao đi giết người, nghiêm trị kẻ cầm đầu trong đó là được. Bây giờ liên lụy đến nhiều người như vậy, lại xử phạt quá nặng, sẽ khiến người ta chỉ trích, lòng tôi cũng bất an.”
Thẩm Cấu chợt cười: “Lúc trước ta cũng đâu xách đao đi giết người nhà cô, thế mà cô vẫn muốn giết ta đấy thây.”
Hương Duyên Tử nhất thời cứng họng, nhớ đến chuyện cũ, vừa thẹn vừa cáu, Thẩm Cấu lại sáp lại gần nàng, thấp giọng hỏi bên vành tai đỏ rực như nung của nàng: “Nếu ta chết, lòng cô có an không?”
Hương Duyên Tử cuống quýt dịch mấy bước tránh xa chàng, nghiến răng ngoái đầu nói: “Tôi không muốn nhắc lại chuyện trước kia. Đối với tri châu, tôi chỉ là khách qua đường, hôm nay ân oán đã thanh toán xong, mong mọi phán quyết của tri châu về sau đều không liên quan tới tôi nữa.”