Bữa cơm ở quê bao giờ cũng đạm bạc, phần lớn là như vậy, mùa hè này khi ở ngoài Hà Nội cùng gia đình thì tôi được ăn nhiều thứ ngon, tôi rất thích món thịt bò xào dứa của mẹ tôi nhưng tôi không thích ăn cá. Do tôi về bất ngờ nên bà Già cũng không có chuẩn bị gì nhưng trên cái mâm cơm bằng gỗ vẫn có một quả trứng rán cho tôi, vài miếng dưa gang muối, mấy quả cà pháo, đĩa rau luộc bà hay đun nhừ và một bát nước rau nhưng tôi ăn cơm rất ngon. Bữa cơm dưới ánh đèn điện của hai bà cháu thật sự rất yên tĩnh và chậm rãi, tôi kể cho bà nghe những thứ đã trải qua trong mùa hè vừa qua. Đặc biệt, tôi khoe với bà về công việc làm ăn đang rất phát triển của bố mẹ tôi, tôi biết bà không tỏ ra vui hay buồn khi nghe nhưng trong lòng chắc chắn là vui rồi, người mẹ nào cũng muốn nghe những tin vui về con của mình cả, tôi rất chắc chắn điều này. Tôi kể rằng bây giờ phần lớn phải thuê xe ô tô tải để chở hàng, bố tôi còn giao hàng cả bằng xe tải xuống dưới Thứa - một nơi phải đi qua làng tôi – rồi sau cùng tôi báo một tin đặc biệt quan trọng với bà.
- Bố cháu bảo là mấy hôm nữa nếu có chuyến xe giao hàng về qua làng mình bố cháu sẽ mang TV mới mua về cho hai bà cháu mình, hẳn là TV màu luôn bà nhé!
Bà Già nghe thế thì ngưng đũa.
- TV màu là nhiều tiền lắm, tao thấy trong xóm này cũng có người mới mua một cái, tao cũng đi xem mấy lần, hình đẹp đẹp là.
- Có TV cháu sẽ mở cải lương cho bà xem, không cần phải nghe đài. So với TV đen trắng hồi trước thì đúng là một trời một vực đấy bà ạ!
- Thế ư?
Tôi thấy bà tôi cười, bà rất ít cười, như thế là bà rất vui.
- Để cháu hỏi kỹ xem hôm nào bố cháu gửi về để mình còn chặt cây tre làm cần anten nữa, phải cao thì bắt hình rõ nét được.
- Tre nhà mình thiếu gì, mai tao sẽ chặt một cây rồi để phơi nắng mấy bữa cho nó ngót đi là vừa.
Tôi nghe thấy bà nói thế rất mừng, hẳn là bà cũng chờ đón háo hức cái TV màu, bởi vậy mà sáng hôm sau khi tôi đang mơ màng ngủ đã nghe thấy tiếng động “phập, phập” ở đầu hồi nhà, tôi bò dậy dụi mắt nó qua cửa sổ thì thấy bà đang chặt tre. Tôi nhất định sẽ nói điều này với bố tôi để bố thu xếp mua TV và gửi sớm về, chả mấy khi tôi thấy bà mình lại vui như vậy. Tôi cảm nhận rõ ràng một điều rằng nếu có điều gì đó khiến người thân của mình vui thì mình còn vui hơn gấp bội, tôi luôn nhớ đến sự háo hức này của bà cho nên về sau này khi TV có trục trặc gì tôi đều muốn nhanh nhất mang đi sửa cho bà, cũng có những tối tôi chạy xe máy từ Hà Nội về quê chỉ để sáng sớm hôm sau mang TV đi sửa rồi ngồi chờ, thậm chí trả thêm chút tiền để lấy về cho mau, tôi không muốn niềm vui nhỏ bé của bà mình bị ngắt quãng.
Những năm sau này thì các cô chú còn mua cho hai bà một cái đầu đĩa, tôi thì cứ mỗi lần về quê đều ghé cửa hàng băng đĩa tìm mua những đĩa cải lương, đĩa hát quan họ, đĩa Xuân Hinh... để cho hai bà xem, có những đĩa hai bà xem đến mấy chục lần mà không chán. Hồi tôi mới cưới vợ thì không có mặt hai bà, mặc dù tôi thực sự rất mong muốn nhưng nói mãi hai bà nhất định không chịu đi, nhưng cũng may thời buổi hiện đại nên sau đám cưới tôi mang về một bản sao để hai bà xem. Hai bà xem đến hai lượt xong đến gần nửa đêm tự nhiên bà Già ngồi dậy bảo.
- Thằng cò Tí mày còn thức không?
- Cháu còn ạ...
- Mày mở lại cho tao xem cái đám cưới của mày lần nữa đi!
Tôi lặng im trong giây lát rồi ngồi dậy bật điện mở TV cho bà xem, bà Trẻ thì vẫn nằm nhưng được một lúc lại ngồi dậy xem cùng. Vợ tôi có thói quen ngủ sớm, tôi phân công ngủ với bà Già còn tôi ngủ ở trên tấm phản truyền thừa mấy đời một mình. Do có ánh điện sáng và tiếng ồn nên vợ tôi cũng tỉnh giấc, thấy hai bà chăm chú ngồi xem nên cô ấy nhìn tôi, chúng tôi nhìn nhau hồi lâu không nói gì. Tôi ra ngoài sân ngồi hút thuốc một mình, tôi là một người sống nặng về tình cảm, tôi rất ngại phải thấy những cảnh như thế, nó khiến tôi đau lòng.
- Anh ngồi đây lạnh sao không khoác cái áo vào cho ấm.
Vợ tôi từ trong nhà bước ra thềm, khoác cho tôi cái áo gió mượn của thằng em họ tôi ngoài Hà Nội.
- Chắc mình chả đi đâu nữa em ạ, ở nhà thôi, hủy hết lịch trình.
- Em cũng nghĩ như thế, nhìn hai bà thế này đi đâu cũng không đành.
Tôi ngồi lặng im, khóe mắt tôi ướt nhòe, một chút sau tôi thở dài. Vợ tôi ngồi bên cạnh lặng im không nói.
- Ừ, Để anh gọi điện báo ra Hà Nội là mình không trở ra đó chúc Tết ai được. Khi nào phải đi thì mình ra thẳng sân bay luôn, xe máy cứ để ở nhà sẽ có người về lấy.
Tôi cảm thấy mình thực sự là một người may mắn, vợ tôi yêu tôi vì thế cô ấy yêu tất cả những gì liên quan đến tôi, kỳ nghỉ Tết của hai vợ chồng tôi với hai bà dịp ấy có nhiều chuyện rất vui và buồn cười, tựu chung lại là hạnh phúc. Ví dụ như chuyện mới sớm tinh mơ trời lạnh cóng mà bà Trẻ đã gọi vợ tôi dậy và kéo đi chợ cùng để mua đồ ăn sáng cho cả nhà, rồi chuyện giặt quần áo thì bà Trẻ cứ để sẵn trong chậu rồi đổ nước lạnh vào và nhắc vợ tôi nhớ giặt quần áo cho tôi. Nhìn vợ mình ngồi giặt quần áo mà bàn tay đỏ vì nước lạnh, cô ấy lườm tôi còn tôi thì cứ ôm bụng cười, bà Già từ lúc nghe bà Trẻ hối cháu dâu đi giặt quần áo cho cháu nội thì chả nói chả rằng đi vào bếp đun ấm nước sau đó đổ vào chậu cho bớt lạnh, tôi lại cười nhiều hơn. Khi hai bà ở trong nhà xem TV thì vợ tôi mới trách.
- Còn đứng đấy mà cười nữa, anh không thấy tay em đỏ vì lạnh đây à?
- Anh nói em rồi, làm dâu miền Bắc đừng có tưởng dễ nhé. Mẹ chồng em còn chiều chứ hai bà thì còn phải thử nhiều đấy, em tưởng lấy cháu đích tôn của các cụ mà dễ à?!
- Đích tônnnnn – Vợ tôi bĩu môi – thế đích tôn ngồi mà giặt đồ phụ đi!
- Anh không – Mặt tôi cứ nhơn nhơn – Anh mà ngồi giặt cùng em thì kiểu gì bà Trẻ cũng sẽ ra bảo để bà giặt, chịu khó đi rồi sau anh đền bù cho là được!
- Anh được lắm!
- Úi giời ơi, anh xin lỗi nhá, mẹ vợ anh khó nhưng chưa là gì đâu. Em phải hiểu rằng không phải tự nhiên có lời đồn về sự khó khăn khi làm dâu miền Bắc đâu nha vợ!
Hai bà tôi rất thương tôi, ai cũng biết, nhưng vì thế sau này cũng thiên vị luôn cháu dâu trưởng rồi thêm cả chắt đích tôn các cụ cũng thiên vị, cả nhà tôi cứ trêu nhau mãi về những chuyện ấy. Các cô ruột tôi chăm các bà rất kỹ, thi thoảng cũng muốn trêu hai bà nên hỏi thử.
- Sau hai bà có chia cho bọn con ít đất nào không?
- Nhà chồng chúng mày thiếu gì đất, đất này của thằng cò Tí, chúng mày cứ vớ vẩn!
Cả hai bà cùng chung một ý nhưng cách biểu hiện khác nhau, trong khi bà Già thì tỏ ra nghiêm trọng còn bà Trẻ lại vừa nói vừa cười, mấy đứa em tôi cũng hay trêu như thế mỗi khi có dịp nhưng chưa đứa nào được cho cái gì, hai bà toàn bảo để dành cho tôi. Tôi cứ đứng đó cười tít mắt.
- Chúng mày mà xin được hai bà đất dù một tí thì tao cho hết luôn, tao thề danh dự, nói sai tao làm chó!
Cho đến bây giờ, mặc dù chỉ còn một bà 93 tuổi nhưng vẫn chưa con cháu nào làm lay chuyển được ý chí sắt đá của cụ, một mực giữ đất cho thằng cháu đích tôn. Tôi không quan tâm khía cạnh các cụ cổ hủ mà quan tâm đến việc các cụ yêu thương mình hết mực, tôi thấy mình cũng có trách nhiệm đối với tình yêu thương đấy. Còn về đất tôi không quan tâm, em tôi đứa nào thiếu thì cứ về mà xây nhà ở nhưng tuyệt đối không được bán đi, bán đi nhất định sẽ có chuyện và thậm chí nếu chia chác cũng sinh chuyện nữa, đất đó phải luôn là một thửa.
....

Sau khi ăn sáng là bánh cuốn chấm nước mắm, tôi đạp xe đi gọi điện cho bố mẹ để kể lại việc cái TV, mẹ tôi nói nhất định sẽ gửi về sớm nhất có thể sau khi nghe câu chuyện qua điện thoại.
Tôi thong thả đạp xe về, đường làng buổi sáng vắng trẻ con, chả có mấy đứa mà toàn thấy xe thồ lúa từ ngoài cánh đồng về. Tối hôm qua tôi không lên nhà bà ngoại vì dành thời gian ngồi nói chuyện với bà Già, hai bà cháu nói chuyện đến mãi khuya mới đi ngủ.
Ngày hôm nay tôi sẽ đi cùng bà Già ra ngoài đồng chở rơm về rồi chiều lên giúp bà ngoại tuốt lúa hoặc nếu không giúp gì thì ngồi chơi nói chuyện với bà và cậu cũng được. Khoảng Tám giờ sáng, hai bà cháu cùng đi ra ngoài cánh đồng, bà đi bộ tay cầm nón còn tôi dắt xe đi phía sau, điểm đến nằm gần khu gò có mả Mẹ Sư, phía xa xa vẫn nhìn thấy hai cái lô cốt trên dãy núi Thiên Thai. Ngoài đồng rơm rạ rất nhiều, tôi chất rơm lên xe theo sự chỉ bảo của bà,dù gì bà cũng từng là nông dân mà nên chất rơm lên xe rất gọn gàng, tôi chỉ có nhiệm vụ đứng giữ cái xe cho vững là được. Cái xe Cá Vàng có bộ đề tăng giảm cùng nhiều bánh răng nên lúc đi tôi có mang theo một tấm áo tơi để lót xuống dưới nhằm tránh bị rơm rạ cuốn vào đó thì lại khổ.
Tôi dắt xe còn bà thì đẩy, tôi đã từng ước ao ai đó có thể chụp một tấm hình để tôi lưu giữ mãi mãi hình ảnh ấy nhưng rất tiếc là tôi chỉ giữ được trong tâm trí của mình hình ảnh hai bà cháu cùng đẩy cái xe đạp chất đầy rơm về nhà.
Công việc chở rơm ấy làm gần đến trưa rồi nghỉ, cũng được khá nhiều. Đến đầu giờ chiều thì thêm mấy cái xe rơm chất cao như núi chở thêm đến, là mấy anh thanh niên trong làng đã hứa cho bà tôi nên chở vào giúp luôn, tôi rất biết ơn những người đấy nhưng cũng chỉ biết cách duy nhất là lấy nước mời các anh uống rồi nhanh tay đưa cho các anh ấy túi kẹo mang về làm quà cho trẻ con, tôi luôn miệng cảm ơn vì các anh ấy đã giúp đỡ bà mình, đây không phải những lời khéo léo mà là những lời cảm ơn tận đáy lòng.
Trong khi tôi nằm trên võng đọc truyện thì bà Già chờ ngớt nắng lại đội nón ra xếp rơm thành một cái ụ, khi tôi bước ra ngoài thì bà đã xếp được phần đế của ụ rơm cao hơn mặt đất khoảng 1m. Điều tôi thấy kỳ lạ chính là vị trí của ụ rơm ấy, nó nằm chính ngay cái nơi mà chỉ tôi biết ở dưới có gì.
- Sao bà làm ụ rơm đây, góc vườn bên kia gần bếp hơn mà?
- Tao thấy chỗ này rộng rãi.
Tôi ngẩn người, định nói nhưng rồi lại thôi.
- Chắc chẳng sao đâu...
Tôi thầm nghĩ trong đầu.
Chiều tắt nắng, hôm nay bà Già nấu cơm sớm để tôi ăn còn đi lên nhà bà ngoại, còn bà sẽ ở nhà xếp ụ rơm một mình cho xong.
.....
Tôi lên đến nhà bà ngoại thì trời đã tối, bà ngoại tôi cùng cậu Út đã treo một cái bóng đèn tròn ra ngoài sân để phục vụ việc tuốt lúa. Cái máy tuốt lúa chạy o o theo từng nhịp đạp chân của bà, cậu Út thì đang ngồi nghỉ uống nước ngay bên bậc thềm.
- Cháu chào bà, cháu chào cậu!
- A, thằng này lên chơi đấy hả?
Cậu Út tôi lên tiếng hỏi.
- Vâng. Cháu lên xem có giúp được gì không ạ.
- Mày lên chơi là được rồi, thế bố mẹ mày làm ăn có được không?
- Dạ, cũng tốt cậu ạ!
- Thế thì được, ngồi uống nước đi cháu!
Tôi ngồi uống một hớp nước xong thì xúc những phần thóc đã được tuốt xong bê vào nhà đổ lên một tấm áo mưa màu xanh đã trải sẵn, đống thóc mới tuốt này ngày mai sẽ mang ra ngoài sân để phơi cho khô rồi mới đóng vào bao bì cất xuống kho. Tôi thấp bé nhẹ cân nhưng nhà bà lại chả có cái thúng nào nhỏ, toàn thúng to nên tôi chỉ đổ thóc vào được chừng 1/3 cái thúng là khệ nệ bưng vào trong nhà, cứ lặp đi lặp lại như thế và ba người nói những chuyện trên trời dưới đất trong ánh đèn điện và tiếng máy tuốt lúa kêu o o liên hồi, vậy là tôi cũng đã trải nghiệm được ít nhiều công việc thu hoạch lúa vụ Hè Thu của nhà nông vào một tối cuối mùa hè năm 1997.
Khoảng Tám giờ tối công việc đã xong cơ bản, bà ngoại đi tắm còn cậu Út thì cởi trần ngồi uống nước nghêu ngao hát những bài nhạc vàng nghe não nề, thời điểm này cậu ấy là cây văn nghệ của thôn, có khi còn đại diện cho thôn đi tham gia thi văn nghệ bên xã. Hồi nhỏ tôi hát cũng rất hay chả hiểu sao đến khi lớn toàn nghe nhạc chế, đôi khi tôi cũng không hiểu nổi chính mình luôn. Ngoài dáng vẻ nghiêm túc của bộ quần áo và khuôn mặt thì đúng tôi là một kẻ thích nổi loạn, thích tự do và không muốn bị gò bó trong những khuôn phép.
- Cậu, sao nhà mình không làm cái nhà vệ sinh ở phía sau bếp?
Tôi đột nhiên hỏi cậu Út tôi, câu hỏi khiến cậu ấy phải ngưng hát giữa chừng.
- Cho tiện, chuồng trâu ở đấy. Mày sao tự nhiên lại hỏi?
- Cháu tiện miệng hỏi thôi.
- Mày muốn đi vệ sinh mà sợ à?
- Đời nào thế? Cháu tò mò nên hỏi thôi chứ...
Cậu tôi lướt nhìn tôi một lượt rồi lại tiếp tục bài hát đang dang dở, tôi khịt khịt mũi đứng lên đi vệ sinh, không đi thì cậu ấy nghĩ mình nhát gan mà quả thật thì bê thóc mồ hôi nhiều, uống hết nửa ca nước bây giờ cũng muốn đi giải quyết nỗi buồn thật.
- Này thằng bé kia!
Từ nhà vệ sinh bước đi được mấy bước thì tôi lại thêm một lần giật mình nhưng đỡ hơn chiều ngày hôm qua, tôi thở gấp và lấy tay đập nhẹ lên ngực mình.
- Chị gì ơi, em đi vệ sinh đúng chỗ mà, em có làm gì đâu mà sao chị cứ dọa em?!
- Mày là con trai sao lại nhát gan như thế?
- Chị ơi, thật với chị đúng là em nhát gan.
- Lạ nhỉ, nhát gan mà ta thấy mày có vẻ cũng đâu sợ gì ta, nếu sợ sao cứ lảng vảng ở đây?

- Dạ, em lên giúp bà em thu hoạch ít lúa ạ. Chị tha cho em!
- Cái thằng này, ta làm gì mày mà phải xin tha. Thằng nhóc – chị Đẹp, lúc này là cái bóng xanh nhạt nhòa chân không chạm đất đang ở phía trước mặt tôi, hất hàm – mày không muốn xin cái gì thật sao?
Tôi lắc đầu.
- Dạ không.
- Mày lạ đấy, ta nghĩ mày nên xin cái gì đó đi, xin vàng bạc châu báu đi, ta có rất nhiều, hôm nay ta có hứng sẽ cho ngươi một ít!
- Dạ em cũng mới ở Hà Nội về nên cũng có nhiều tiền chị ơi!
- À, nói ra vậy nhà ngươi cũng là đứa giàu có hả, thảo nào ngươi chê vàng bạc. Thôi được – Chị Đẹp hai tay chống hông nhìn cái điệu bộ rất giống sẽ quát nạt, trách mắng – vậy ngươi hỏi tên ta đi.
- Để làm gì ạ? – Tôi ngạc nhiên.
- Ta gặp ngươi lần này tính ra là ba lần, quá tam ba bận, nay ta cho phép ngươi hỏi tên ta, hỏi đi.
Tôi nghe như vậy thì chỉ biết đứng nhìn trân trân vào cái bóng váy xanh mờ ảo giữa đêm trăng chưa lên, bầu trời thì đầy sao. Tôi tự hỏi liệu có âm mưu gì ở đây hay không, nhỡ đâu tôi phạm phải điều gì đó thì sẽ bị bắt đi, tôi sẽ chết thì sao?
- Nhanh hỏi đi! – chị Đẹp ra lệnh thêm một lần nữa.
- Chị...chị gì ơi, chị... tên là gì ạ? – Tôi miễn cưỡng đành phải đặt câu hỏi.
- Tên ta à? Tên ta ngươi không đáng được biết – chị Đẹp bây giờ hai tay khoanh tròn trước ngực – nhưng thôi, nể tình ngươi năn nỉ ta sẽ cho ngươi biết. Tên ta chính là Lý Ngọc Khuê, có nghĩa là một người con gái có vẻ đẹp sáng như vì sao, đẹp như ngọc ngà và cao sang diễm lệ. Ngươi làm sao có thể hiểu được điều này.
Tôi nghe xong lời giới thiệu thì chỉ biết đứng đấy gãi đầu.
- Cái tên đẹp quá ạ, em chưa bao giờ nghe đến cái tên đẹp như vậy!
- Tất nhiên, nhà ngươi làm sao mà có cơ hội được biết con gái đẹp. Ta đây chính là thiên kim tiểu thư của quan tri huyện Thuận Thành, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc ngươi có biết không?
Tôi lắc đầu thêm lần nữa.
- Là ở đâu ạ?
Sự im lặng, một sự im lặng kéo dài sau câu hỏi của tôi, tôi thấy không ổn, hẳn là tôi đã hỏi điều không không nên hỏi, mồ hôi vã ra lấm tấm trên trán, tôi lấy tay quệt đi.
- À ta quên, bây giờ người ta gọi cái gì mà Thuận Thành huyện, Bắc Ninh tỉnh, chính là ở đây, cũng may có tờ sớ ghi chứ không ta cũng không biết. Nào, với thân phận cao quý của ta như thế ngươi có muốn làm người hầu không?
- Sao... sao chị lại muốn tuyển người hầu?
- Tiểu thư như ta thấy ngươi là cùng họ, lại ở vùng này, có thể là con cháu nhiều đời của ta, làm người hầu cho ta rất là thích hợp. Hơn nữa ngươi còn có vẻ là một đứa mồm mép.
- Em không phải họ Lý đâu ạ!
- Sao lại không phải? Ta đã hỏi việc này rồi, ngươi nhất định là họ Lý.
- À vâng, vâng... – Tôi gật đầu như bổ củi, tôi sợ làm chị ta phật ý – chị xinh đẹp, chị ở đây lâu chưa ạ?
Chị Đẹp không vội trả lời mà chắp tay phía sau đi lượn một vòng, chắc là đang nhẩm tính, tôi thấy cái đầu cứ hơi gật gật một chút. Tôi hết sợ rồi, cái chị này chỉ là tính tình hơi lạ một tí, chắc lại ngủ lâu không có ai bắt chuyện nên tìm người giải khuây thôi.
- Ta nhớ rồi, ta ở đây từ năm Cảnh Lịch thứ ba, rất lâu rồi.
- Chị ở đây làm gì?
- Hừ! Ta bị lừa đưa đến đây chứ ta không muốn ở đây.
- Chị có phải là Thần giữ của không?
- Thần giữ của? Bọn khốn kiếp phong thần thánh cho ta làm gì, chúng nó nhốt ta ở đây, bắt ta ngậm sâm mà chết sau ba tháng mười ngày, ta mà gặp được con cháu nhà chúng nó ta sẽ bóp chết tươi từng đứa!
Chị Đẹp giơ cao một bàn tay lên rồi nắm lại, dường như rất căm hận. Tôi còn đang ngạc nhiên vì nghe thấy cái gì mà ngậm sâm rồi tôi tự nhẩm tính xem ba tháng mười ngày là bao nhiêu sau đó tôi nói.
- Bà em bảo người Tàu họ yểm nhưng mà bây giờ người Tàu họ về rồi, không sang đây được đâu.
- Tàu nào? Thằng khốn kiếp lừa ta chính là một tên lòng lang dạ sói ở cái vùng này, giờ này con cháu nó chưa thấy đến chắc là đã tuyệt tự rồi, quả báo, quả báo. Ha ha ha – Chị Đẹp chống nạnh cười có vẻ đắc ý – Thôi, ngươi đi đi, có người đang tìm ngươi.
Chị Đẹp biến mất, không gian xung quanh yên tĩnh, chỉ còn chút gió nhẹ và tiếng lá khô xào xạc.