Vào năm ấy, tôi mười hai tuổi. Trong ký ức của mình, tôi chỉ nhớ xung quanh chợt như trầm lắng. Con đường tôi đi học mỗi ngày từ màu xanh biếc chợt chuyển sang vàng. Không khí dịu mát hẳn đi và có rất nhiều lá phong đỏrực trên cành. Tôi biết, mùa thu đang đến.
Tôi mới chuyển vào một ngôi trường tiểu học mới, lần thứ ba trong nămđó. Điều này khá bình thường, bởi vì gia đình chúng tôi thường xuyênphải đi khắp nơi. Ngôi trường mới khiến tôi còn nhiều bỡ ngỡ, nhưng tôicũng không có ý định sẽ làm quen với nó. Vì đằng nào cũng lại sẽ chiatay và đi đến một nơi xa lạ khác mà thôi.
Tôi là Triệu Lục Bình, tên của một loài cây trôi nổi trên các dòng sông.
Cuộc sống gia đình tôi không phải khá giả gì, phải nói chính xác hơn làcực kỳ khốn khổ. Tôi không có cha. Cả nhà chỉ có ba người; tôi, mẹ vàđứa em trai nhỏ hơn mình ba tuổi. Để nuôi sống gia đình, mẹ tôi phải làm công việc mà người ta thường gọi là bán hàng rong, nhưng chính xác hơnbà bán thuốc phiện cho bọn côn đồ. Đó không phải là một công việc lươngthiện và ổn định cho lắm. Chúng tôi thường phải bỏ đi trong đêm. Thườnglà do trốn nợ, và một phần là do bị cảnh sát truy đuổi.
Chúng tôi thường lẩn trốn từ tỉnh này qua tỉnh khác, không có họ hàngngười thân nào giúp đỡ, mà đa số chỉ có thể dựa vào chính bản thân mình. Tôi đã quen với cuộc sống này đến nổi không lấy gì làm bất mãn lắm. Dùsao, số phận tôi cũng tốt hơn những đứa trẻ mồ côi lang thang khác rấtnhiều.
Dù đi đến đâu, mẹ cũng đều nhất quyết gửi hai chị em tôi đến trường học. Bởi vì bậc tiểu học là phổ cập giáo dục, nhà nước hoàn toàn miễn phícho trẻ em. Thủ tục nhập học cũng vô cùng đơn giản, nhà trường không cóyêu cầu khắc khe lắm về giấy tờ. Thay gì dắt theo hai đứa trẻ vướng víuđi bán, mẹ tôi đẩy hai chị em tôi vào trường. Vừa có người trông nom,vừa được ăn miễn phí bữa trưa. Đồ ăn ở trường có bánh mì và có sữa, rấtđủ dinh dưỡng cho những đứa thường xuyên chịu đói như chị em tôi. Đốivới một đứa như tôi, đó cũng chính là niềm vui thú lớn nhất trên đời.
Trong trường học, tôi thường ít khi có bạn. Do chuyển vào ngang nên tôikhông bắt kịp nhịp điệu của những đứa trẻ cùng lớp. Bản thân tôi lạicàng không thích nói chuyện với chúng, toàn chỉ là những đứa trẻ ranh hỷ mũi chưa sạch mà thôi.
Bọn chúng cũng hoàn toàn không thích làm bạn với một đứa như tôi, mộtđứa toát ra mùi nghèo khổ từ tận từng lỗ chân lông trên người. Có lẽ dobộ đồng phục hơi ngả vàng và nhàu nhĩ, không bao giờ được ủi mà tôi haymặc. Hay do tôi là một đứa con gái gầy gò có nước da đen thui, mái tócxoăn như ổ quạ, chỉ được cột bằng một cọng dây thun lấy từ bịch bánhtrán. Tôi chẳng có điểm nào khiến người ta sẽ yêu thích ngay từ cái nhìn đầu cả.
Không biết mẹ tôi có chọn lầm trường không, nhưng xung quanh tôi, chỉtoàn là một lũ tự gọi mình là gia đình quý tộc. Tại sao một con quạ nhưtôi lại lọt vào giữa bầy công như thế này?
Năm 867 tại Việt Quốc, dưới xu hướng phong trào cách mạng nổ ra trênkhắp thế giới, có rất nhiều người đi học tập từ nước ngoài về muốn làmcuộc lật đổ hoàng đế. Đó là thời kỳ mà lịch sử gọi là ‘giao thời’, nơinhững giá trị cũ bị thách thức bởi những luồng tư tưởng mới. Người dânnhận ra mình đã bị áp bức quá Lâu, và nay họ muốn đứng lên đòi quyềncông bằng lại. ‘Tự do’ và ‘dân chủ’ là chủ đề được mọi người dân bàn tán hằng ngày.
Càng lúc nền văn hoá ngoại ban càng du nhập về nhiều. Người giàu mặcnhững bộ đồ đắt tiền gọi là đồ tây, đi trên những chiếc xe sang trọnggọi là xe tây. Và thuốc phiện cũng theo đó tràn vào Việt Quốc, giúp giới trẻ mau chóng tiếp cận được cái gọi là ‘hưởng thụ theo phong cách tây’. Việc cách mạng tôi không rõ lắm, đó là công việc của người lớn. Nhưngtôi nghĩ việc đồ tây tràn lan cũng không phải là tệ, ít nhất mẹ tôi cũng đang bán thuốc phiện của tây để mà kiếm sống đó thôi.
Ngôi trường tôi theo học được xây dựng theo phong cách tây. Dĩ nhiên làdo các gia đình quý tộc giàu có góp tay vào rồi. Họ đang cuồng theo tâymà. Con trai cắt tóc ngắn, mặc áo sơ mi trắng, quần sọt. Con gái thì tựdo hơn, áo váy mọi kiểu cách đông tây kim cổ mà họ cho rằng nhìn sẽ sang trọng nhất, thể hiện thân phận tôn quý nhất. Vì vậy bạn có thể nhìn vào ngôi trường hỗn tạp này những kiểu đồ tây, váy đầm, xen lẫn với áo dàitruyền thống của Việt Quốc. Tóc ngắn xen lẫn với tóc bới trâm cài, nhìnvui mắt không kém gì một lễ hội giao lưu giữa các nền văn hoá.
Càng hỗn tạp, tôi nghĩ rằng mình càng có cơ hội ẩn mình. Thế nhưng, tôitrong trường này còn nổi bật hơn một que củi trong một bình hoa đầy màusắc. Có lẽ do tôi toát ra mùi nghèo hèn nhiều quá chăng?
Mọi đứa học sinh trong trường tôi đi học đều có cha mẹ đưa rước. Khôngphải đi xe ngựa thì là đi xe hơi, nói chung người giàu không thích tuỳ ý phí phạm thể lực của mình. Tôi thì cực kỳ đơn giản, đi bộ tới trường.Trường tôi nằm trên một ngọn đồi phía tây thành phố rất xinh đẹp, haibên có hàng thông cao xanh rì. Nhà tôi lại ở tít dưới khu vực hạ nguồnhướng đông thành phố, trong khu ổ chuột hỗn tạp rẻ tiền nhất TiêuThương. Mỗi ngày, tôi đi bộ khoảng ba cây số thì tới trường, vừa để giết thời gian vừa để tập thể dục. Không phải tôi hay than van gì, mà thậtsự là do cái cặp của tôi quá nặng thôi.
Cái cặp da cũ nát do mẹ tôi nhặt trong một thùng rác của nhà giàu có (do bà ấy kể vậy) nên rất chắc chắn. Tôi có thể nhét hết vào đó toàn bộsách vở đi học trong tuần, cùng vài bộ quần áo. Do kinh nghiệm phải bỏtrốn nhiều lần trong đêm, tôi có thói quen chuẩn bị sẵn tất cả. Nếukhông may bị truy lùng, ít nhất tôi cũng đã giữ cho mình những thứ cầnthiết và hữu ích nhất. Có một lần chạy trốn giữa mùa đông, mà trên người tôi chỉ có một bộ đồ ngủ, lần đó thật sự chật vật khôn cùng. Tôi khôngmuốn mình gặp nạn như vậy lần nào nữa.
Một chiếc xe hơi sang trọng lướt qua tôi. Đó là chiếc hơi dài gấp đôinhững chiếc thông thường khác, với một cái tượng nhỏ trước mũi xe. Chiếc xe có màu sơn đen lúc nào cũng bóng loáng như gương, những chi tiếttrang trí uốn lượn cầu kỳ ánh lên màu vàng kim đắt tiền. Tôi biết chiếcxe hơi đó, đó là chiếc xe hơi chở cậu ấm Triệu Lục Bảo của gia đình giàu có nhất thành phố Tiêu Thương này. Một tên nhóc mười hai tuổi, béo ụcịch và giống như những đứa khác, nó vô cùng ngu ngốc.
Họ tên chúng tôi rất giống nhau đúng không? Nhưng tôi có thể khẳng địnhvới bạn, chúng tôi hoàn toàn không có quan hệ bà con gì, thậm chí sốphận còn cực kỳ khác biệt. Người ta là ngọc lục bảo quý giá còn tôi làthứ lục bình trôi sông, khoảng cách giữa chúng tôi xa nhau như bầu trờivới vực thẳm vậy.
Ấy vậy mà bầu trời và vực thẳm lại có thể học cùng một lớp, thậm chíngồi chung một bàn. Ai bảo số nó xui, lúc tôi chuyển vào lớp thì chỉ còn đúng mỗi chỗ bên cạnh nó là còn trống. Nó đành phải chia sẻ giang sơncủa mình cho con nhỏ nghèo rách như tôi. Thầy giáo rất ái ngại chuyệnnày. Thầy từng hỏi nó có muốn đổi bàn với bạn khác không, nhưng nó chẳng phản ứng gì nên thầy không đề cập đến nữa.
Nó không phản đối dĩ nhiên do là tôi so với những đứa trong lớp khácnhìn vừa mắt hơn. Lục Bảo là thằng nhóc béo ục ịch, béo nhất mà tôi từng thấy từ trước đến giờ. Nó bình thường ngồi muốn chiếm hết cái bàn, nếungồi chung với đứa khác chắc chắn sẽ chật chội vô cùng. Rất may là tôigầy như cái que, rất vừa vặn có thể nhét vào chỗ bên cạnh nó được.
Thiếu gia Lục Bảo chọn ngồi ở một cái bàn kế bên cửa sổ, nhưng nó lạibắt tôi phải ngồi phía trong tường. Một bên là đống mỡ béo chèn ép, mộtbên là bức tường cứng, tôi không có không gian nào để cục cựa mình hết.Thiếu gia thích ngồi ngắm khung cảnh bên ngoài cửa sổ sao? Vậy mà thiếugia lại sợ nắng, nên mang tôi ra đây phơi dùm hả? Trời ơi, tôi ghétthằng nhóc mập này.
Chẳng phải nói nhà họ Triệu giàu nhất thành phố này à, tại sao thiếugia đi học luôn không mang theo bút? Thằng nhóc mập thường mượn viết của tôi, hay nói đúng hơn là giật viết của tôi để chép bài. Mấy cây viết đó là do tôi khó khăn ra bưu điện chôm được đó, không có nhiều mực đâu.Đôi khi viết hết mực, mà tôi chỉ còn đúng một cây, vậy là thiếu giaquăng luôn quyển vở qua cho tôi chép. Đi học mà không chép bài thì đihọc làm gì? Sao thiếu gia không nghỉ ở nhà luôn đi cho tôi rãnh nợ.
Một đứa như tôi rõ ràng là đối tượng ăn hiếp ưa thích của bọn học sinh.Tôi ma mới, bọn nó ma cũ. Tôi nghèo xơ, bọn nó thì giàu. Tôi ôm nháchcòn bọn nó khoẻ mạnh. Nếu không ăn hiếp tôi, thì bọn nó chỉ có thể ănhiếp mấy con kiến mà thôi. Theo kinh nghiệm tích góp do đi học nhiềutrường mách bảo, tôi đi tới đâu cuối cùng cũng sẽ trở thành đối tượngbắt nạt mà thôi. Nếu không phải vì bữa trưa miễn phí ở trường, tôi chắc chắn cũng không thèm đi học cho bọn nó ăn hiếp.
Thế nhưng thay vì bị cả trường bắt nạt, thì ở ngôi trường mới này tôichỉ cần làm nô lệ cho thiếu gia. Tất cả những đứa trẻ khác đều sợ thiếugia một phép, có lẽ vì thiếu gia mập hơn bọn nó chăng. Biết tôi là nô lệ của thiếu gia nên chẳng có đứa nào dám động vào. Thiếu gia cũng khôngcó đánh tôi hay giật tóc tôi, chỉ đưa tiền bắt tôi làm một việc là đimua đồ ăn cho mình thôi.
Trường học rất lớn, mà căn tin lại xa lớp học. Thiếu gia béo ục ịch tựmình đi mua bánh thì có đến hết giờ ra chơi cũng chưa thấy về. Tiềnthiếu gia có rất nhiều mà sức ăn cũng phàm nữa. Tôi tuỳ tiện mua lungtung thứ gì về thiếu gia cũng ăn, khéo léo một chút tôi còn có thể nhínlại được chút tiền thừa nữa. Kỳ thực làm nô lệ cho thiếu gia cũng thậtlà hạnh phúc.
Nô lệ ngoài việc chép bài, đi mua bánh còn phải phục vụ thiếu gia chơinửa tiếng sau giờ học. Không hiểu sao buổi chiều xe đón thiếu gia luônđi trễ nửa tiếng so với giờ lớp tan. Mà tôi cũng phải chờ đứa em traihọc ở khu khác ra, vừa vặn đúng nửa tiếng. Mọi việc thật trùng hợp, nếukhông phải chơi với thiếu gia thì chắc tôi cũng chỉ ngồi đợi có mộtmình.
Tôi vừa chọc giận khiến thiếu gia đòi đánh. Chẳng qua là chơi thua, tôi tức quá lấy đá chọi thiếu gia thôi mà. Ánh mắt hung dữ của thiếu giakhiến tôi thấy run cầm cập. Thiếu gia đuổi thì tôi chạy, béo ục ịch nhưvậy thì làm sao chạy lại tôi. Chạy chán tôi leo tót lên cây phượng già ở giữa sân trường trốn. Ngồi trên nhánh cây, tôi thấy thiếu gia đứng tức giận la hét mình bên dưới gốc cây. Thiếu gia hết trừng mắt rồi lớngiọng hù doạ. Tưởng hù thì tôi sẽ ngoan ngoãn leo xuống sao? Chính vìthiếu gia đe doạ nghe ghê quá, nên tôi mới không dám leo xuống đây này.
Thấy tôi không leo xuống, thiếu gia quyết không tha. Lục Bảo lê cái thân béo ú, thân chinh leo lên cây truy bắt. Trời ơi là trời, khổ thân thằng mập! Biết mình ục ịch còn bắt chước người ta leo cây làm gì? Thiếu giaté xuống gãy tay, thầy giáo thông báo bạn Lục Bảo phải nghỉ học hết mộttháng. Chỉ gãy tay thôi mà, làm gì ghê gớm đến nỗi phải nghỉ học.
Tôi chợt nhớ tới hôm đó, Lục Bảo nằm lăn lộn dưới đất, trên tay còn chảy ra máu rất nhiều. Tôi nuốt nước miếng khó khăn. Có lẽ khi thiếu gia đihọc lại, tôi sẽ thật lòng xin lỗi nó.
Thế nhưng, lại chuyện gia đình lại khiến tôi không thể đi học nữa. Thậtxin lỗi bạn Lục Bảo, nếu sau này có duyên gặp lại bạn, thì tôi sẽ làm nô lệ để đền bù.