Hung Tin
Không tệ, Trịnh Cán gật gù:
“ Chuyện đấy tạm để sau, lo chuyện hạn hán trước, ngoài cách cứu đói không có cách gì hay sao”
Lê Hữu Trác và các quan đều lắc đầu
“ Con người sao đấu lại trời”
Trịnh Cán cười:
“ Con người xác thực khó đấu với trời xanh, trời không đổ mưa không thể cưỡng cầu, nhưng vạn sự đều có phương pháp ứng biến. Cho nên tồn tại của tình hình hạn hán, xét đến cùng là ở chỗ nhu cầu cần nước của lúa mạch quá lớn, thiếu nước mưa, khó có thể trữ nước, vậy sao chúng ta không đổi sang trồng một loại thực vật không cần nhiều nước? Giống như cây xương rồng trong sa mạc, đại mạc khô hạn, nhưng trên đường đi xương rồng vẫn tươi tốt, hoàn toàn không chịu ảnh hưởng của tự nhiên.
Lê Quý Đôn trầm mặc hồi lâu nói:
- Chuyện này…bẩm hoàng thượng, chỉ là thực vật nông tác, chỉ có năm loại ngũ cốc hoa màu là kê, đậu, vừng, lúa mạch, lúa, hiện nay tất cả đã chịu ảnh hưởng của nạn hạn hán, sinh trưởng dị thường, có thể trông cậy vào cây nông nghiệp khác sao?
Trịnh Cán cười nói:
- Loại cây nông nghiệp thường thức xác thực không có, nhưng ta lại biết một loại cây nông nghiệp hiếm thấy, có sức chịu hạn hơn đậu nành, tiểu mạch, được Tư Nông Tự Thiếu Khanh trẫm mới bổ nhiệm mang về từ đại lục châu Mỹ xa xôi vạn dặm, ta gọi nó là khoai tây, có thể trồng rộng khắp, hơn nữa sản lượng cực cao. văn võ trong triều đều phát ra tiếng kinh hô. Vương Chính Đức trợn tròn mắt, hắn là Tư Nông Tự Khanh, tất nhiên có biết việc Hoàng thượng bổ nhiệm ba người mới, nhưng hắn cũng chỉ cho là người quen của hoàng gia, không ngờ mấy người đó lại có loại lương thực như vậy,
Trịnh Cán gật đầu
“.Hiện nay khoai đã trồng thành công, vốn dự định sau khi trồng thử ở ruộng cạn thành công, ta sẽ cho mở rộng, Nhưng hiện nay xem ra, Thanh Hoa có thể trở thành ruộng cạn trồng thử nghiệm đầu tiên. Chư vị ái khanh nghĩ sao
Lê Quý Đôn đứng ra nói:
- Thần cũng cảm thấy có thể được, đã thực nghiệm trước. thì chắc hẳn không có vấn đề gì
Lê Quý Đôn đã đứng ra nói, các vị đồng liêu của hắn ở Nội Các đương nhiên cũng không ngoại lệ. Trịnh Cán đưa mắt nhìn về phía Tư Nông Tự Khanh , hắn chưởng quản khối nông nghiệp, việc này có quyết định hay không, ý kiến của hắn là trọng yếu nhất.
Vương Chính Đức gật đầu, :”
“ Bẩm Hoàng thượng, chúng ta có thể thử”
…………………
Thời gian cứ thế trôi đi, ba năm nữa lại trôi qua cả hai nước Đại Việt và Đại Nam đều ra sức cải cách và phát triển, bước đầu cả hai bên đều thu được rất nhiều thành tựu, hai nước đã bãi bỏ hoàn toàn chế độ thuế thân, thuế muối, và một số loại thuế vô lý khác, thực hiện chế độ chia đất theo nhân khẩu, đồng thời đều cổ vũ cho thương mại phát triển, đồng thời cả hai bên cũng đều ra sức hiện đại hóa quân đội cả thủy quân lẫn lục quân, đưa ra rất nhiều cải cách cả về binh pháp lẫn về tổ chức bộ máy. Trong nước cơ bản quốc thái dân an.
….
Năm 1806 tức năm Vĩnh Hòa thứ 14. Đế quốc Đại Nam sau bốn năm chinh chiến đã công chiếm toàn bộ Cao Miên, đưa cao miên và nam bàn vào bản đồ cương thổ, lãnh thổ của Đại Nam mở rộng gấp đôi, lớn hơn cả diện tích của Đại Việt, tuy rằng đã bình định được Cao Miên, nhưng vua quan Đại nam cũng phải đối mặt với rất nhiều cuộc phản loạn, khiến còn chưa thu được gì từ công cuộc đô hộ, mà lại còn sứt đầu mẻ trán, cuối cùng, sau hơn hai năm chiếm đóng, Nguyễn Anh phải từ bỏ phần lớn đất đai cao miên, chỉ còn chiếm giữ bốn tỉnh dọc biên giới giáp với Đại Nam và nước Nam Bàn mà thôi. Ở Đại Việt khoai tây đã được nhân rộng ra toàn quốc, củ này nhanh chóng chở thành lương thực cứu đói của rất nhiều người, đề phòng nơi khác có thể có được củ khoai tây quá sớm, Trịnh Cán ra nghiêm lệnh, không ai được mang ra biên giới dù chỉ là một củ, bất kỳ ai phạm phải đều khép tội mưu phản. chém đầu ba họ.
Công cuộc cải cách của Đại việt đang lao nhanh về phía trước thì bất chợt Trịnh Cán nhận được hung tin
Đêm khuya tĩnh lặng, Trịnh Cán vừa đặt người nằm xuống, chợt nghe ngoài trướng có tiếng của Thái Giám vọng vào:
- Hoàng thượng, bên ngoài truyền tin, Lê đại nhân không xong rồi!
- Cái gì?
Trịnh Cán nghe vậy trong lòng chấn động, vùng bật dậy, Vương Liên đang nằm bên cạnh cũng vội dậy theo, vội vàng giúp Trịnh Cán mặc áo. Khi nàng lấy áo choàng ra định khoác cho Trịnh Cán, thì hắn đã mang xong ủng, vén xốc màn trướng, sải bước bước ra ngoài.
Tiểu thuận tử và một thị vệ đang đứng ngoài lập tức bước đến nghênh đón, vòng tay thi lễ với Trịnh Cán. Trịnh Cán khoát tay, vừa đi vừa nói:
“Thế nào”
Tiểu Thuận Tử nhăn nhó đáp:
- Chỉ thấy bên đó mới đưa tin sang, nói là ngài ấy không xong rồi.
Trịnh Cán trong lòng nặng trịu, vội sải bước nhanh hơn. Chẳng mấy chốc sa giá của Trịnh Cán đã đến. Chỉ thấy bên ngoài đã có mười mấy người đang tụ tập, tất thảy đều là thầy thuốc trong thái y viện. Nhìn thấy Trịnh Cán, đám thầy thuốc đang vắt hết óc để chẩn trị bệnh tình vội khom người cúi chào.
Trịnh Cán khoát tay, hỏi:
- Lê Ái Khanh hồi ban ngày vẫn khỏe mạnh, sao đột nhiên lại không xong?
Mười mấy thầy thuốc người nào người nấy nhăn nhó cười khổ, người thì nói là Lê đại nhân tuổi đã cao, lần này đi lại làm việc nhiều, thủy thổ không hợp cho nên đổ bệnh. Nhưng người khác lại lập tức nói, là do Lê Đại Nhân chẳng may trúng phong hàn, khiến bệnh cũ tái phát, cho nên bệnh tình mới nhanh chóng chuyển biến xấu. Cuối cùng, mười mấy vị thầy thuốc cãi nhau ầm ĩ cả lên.
- Đủ rồi, tất cả câm miệng cho ta!
Trịnh Cán không nhịn được nữa, quát lớn một tiếng, mười mấy thầy thuốc lập tức miệng câm như hến. Trịnh Cán cũng chẳng còn tâm trạng đâu mà để ý đến đám thầy thuốc này nữa, hắn ra lệnh, Mau mời Lê Hữu Trác.
"Bệ hạ" Trưởng tử của Lê Quý Đôn là Lê Quý Kiệt vội nói:
“ Lê thần y đang ở bên trong”
Trịnh cán nghe vậy lập tức tiến vào
Lê Quý Đôn đang nằm tựa trên đệm mềm, tấm áo choàng bằng da hổ mà Trịnh Cán tặng được đắp trên người lão.
Vài ngọn đèn dầu đã được thắp lên trong trướng, ánh sáng rất tốt, nhưng khí sắc của Lê Quý Đôn thì rất chi tệ hại, đặc biệt là bờ môi của Lê Quý Đôn, dường như trắng bệnh ra, trái tim Trịnh Cán đột nhiên rơi xuống chơi vơi, đây chẳng phải là sắp tạ thế rồi ư!
“- Hoàng Thượng”
Nhìn thấy Trịnh Cán, Lê Quý Đôn và Lê Hữu Trác lên tiếng,
Trịnh Cán vội vàng nói:
“ Không cần ái khanh cứ nằm đó”
Không hiểu tại sao, Trịnh Cán thấy nơi sống mũi mình cay xè, trong thoáng chốc, khóe mắt đã dâng đầy nước.
- Lê Ái khanh người sao lại thế này?
Trịnh Cán cố ngăn dòng nước mắt, nói:
- Lúc ban ngày chẳng phải rất khỏe sao, sao mới có mấy canh giờ không gặp, mà người thành ra thế này rồi?
- Hoàng thượng, sinh lão bệnh tử vốn là thiên đạo tuần hoàn, không ai đi ngược lại được.
Lê Quý Đôn khe khẽ khoát tay, đoạn nói:
- Thường có câu "nhân sinh thất thập cổ lai hy", lão thần sống được đến nay, coi như cũng thọ lắm rồi.
Nói đoạn lại tiếp:
- Chỉ có điều là Hoàng thượng sắp thống nhất giang sơn có mấy việc lão thần thật sự không thể yên tâm được…
- ta nghe đây.
Trịnh Cán hiểu Lê Quý Đôn đang muốn dặn dò hậu sự.
Lê Quý Đôn nói:
- Việc tiến đánh Đại Nam ngàn vạn lần không được nóng vội, trước khi bắt đầu, Hoàng thượng nên chọn phái một số binh sỹ người trong đó về trước. Mượn lời bọn họ tuyên truyền về chiến tích của người, về sự giàu mạnh về chế độ ưu việt của Đại Việt ta, phá giải thế lực của Nguyễn Anh
Trịnh Cán im lặng gật đầu, hành động này hẳn là "tạo thanh thế chính trị" mà đời sau vẫn nhắc đây.
Lê Quý Đôn thở hổn hển, tiếp lời:
- Đợi đến lúc các lão binh đó tạo được thanh thế ở rồi, thoàng thượng hãy tiến đánh. Sau khi tấn công, người phải thực sự giữu quân kỷ phải cho nam phụ lãi ấu đại nam thấy, đi theo người mới là sự việc nên làm,
Trịnh Cán lại gật đầu, cái này gọi là "khuếch trương thế lực", cũng là một thủ pháp để "tạo thanh thế chính trị". Nói hết mấy lời này, sắc mặt của Lê Quý Đôn đột nhiên hồng hào hơn rất nhiều, trung khí cũng trở nên đầy đặn, không còn vẻ mặt nhợt nhạt thiếu sức sống như lúc nãy nữa. Trịnh Cán thấy vậy thì trong lòng càng thấy nặng nề, bởi vì y biết, đây hẳn là biểu hiện "hồi quang phản chiếu" trong truyền thuyết. Sinh mệnh của Lê Quý Đôn đã chính thức bước vào giây phút cuối cùng.
Lê Quý Đôn lại nói:
Trước khi người nhìn rõ tình thế, ngàn vạn lần không được tùy tiện hành động, cũng đừng tùy tiện bày tỏ thái độ, Tóm lại, phải phân tích tỉ mỉ, phái nào đáng để lôi kéo, phái nào nên cô lập, phái nào cần phải lấy sức mạnh lôi đình đánh dẹp!
- Còn nữa, một khi đã nhìn rõ cục thế rồi, lúc cần phải ra tay thì không được do dự gì nữa…
Nói đến đây, Lê Quý Đôn đột nhiên mỉm cười, đoạn nói:
- Cái này chắc là lão thần lo lắng thừa thãi rồi, Hoàng thượng lên ngôi chúa khi mới bảy tuổi nhưng đã anh võ cương nghị, sát phạt quyết đoán, cơ hồ trước giờ chưa từng có lúc nào do dự bất quyết, sợ này sợ kia, hahaha.
- Lê ái khanh…
Nhìn gương mặt cười điềm đạm của Lê Quý Đôn, Trịnh Cán thấy trong lòng đau như dao cắt.
Tuy Trịnh Cán và Lê Quý Đôn là quân thần, nhưng là một con người đến từ hiện đại Trịnh Cán thậm chí còn coi Lê Quý Đôn giống như bậc trưởng bối của mình. Bây giờ, vị trưởng bối duy nhất có thể bình tâm luận việc với Trịnh Cán cũng ra đi, hắn có thể không thương tâm? Không buồn đau bàng hoàng hay sao?
Lê Quý Đôn dừng lại một lát, rồi có chút ngập ngừng nói:
- Hoàng thượng, lão thần còn có một việc hậu sự muốn nhờ cậy.
Trịnh Cán không kìm nổi dòng nước mắt nữa, lập tức quay người đưa tay lên lau nước mắt, đoạn nói:
- Ái khanh nói đi, ta đều đều nghe cả đây.
Lê Quý Đôn chỉ chỉ vào mấy chục cuốn sách đặt trên chiếc bàn trà thấp bên giường, trịnh trọng nói:
- Lão thần sống đến giờ này có rất nhiều cảm xúc, tất cả đều được ghi chép lại. Tổng cộng tập hợp thành năm mươi mốt quyển này, mong Hoàng thượng nghĩ tình lão thần hầu hạ hoàng thượng hơn mười năm mà tìm người truyền lại, ngàn vạn lần đừng để sở học cuối đời của lão thần bị thất truyền.
- Ái khanh yên tâm!
Trịnh Cán nghẹn ngào nói:
- Trước tác của khanh tuyệt đối sẽ không thất truyền, trong tương lai, ta sẽ đưa trước tác của ái khanh vào giảng dạy trong quốc tử giám
- Đưa vào giảng dạy
Đột nhiên hai mắt Lê Quý Đôn trở nên sáng trưng, mặc dù đây là từ mới của đời sau, nhưng có vẻ như Lê Quý Đôn hiểu được, lập tức gục gặc đầu với Trịnh Cán. Đoạn chầm chậm nhắm mắt lại, lần này nhắm mắt, là không bao giờ còn mở ra lại nữa! Ánh sáng cuối cùng trong đôi mắt của Lê Quý Đôn cũng tiêu tan hết. Bàn tay hắn nắm lấy ống tay áo Trịnh Cán buông lỏng ra. Hơi thở của hắn cũng tiêu tan.
Nhìn sắc mặt thanh thản của Lê Quý Đôn, Trịnh Cán dường như hoá đá. Hắn ngồi một lúc rất lâu, hai mắt mở trừng trừng. Ngay khi Lê Hữu Trác gọi mấy tiếng"Bệ hạ" Trịnh Cán mới chớp mắt, hắn buồn rầu nói: "Đi ra ngoài. Tất cả các ngươi đi ra ngoài. Trẫm muốn ở lại một mình ".
Mọi người lần lượt rời khỏi phòng Ánh sáng trong này trở nên âm u. Trịnh Cán khẽ thở dài một tiếng, hắn ngồi xuống cạnh giường của Lê Quý Đôn, nắm lấy hai bàn tay giá lạnh của Lê Quý Đôn, nói như đang mơ ngủ: "Lê ái khanh, nếu như Trẫm không nhớ nhầm. Ngươi và Trẫm gặp nhau vào năm cảnh hưng thứ bốn mươi mốt, bên Long trì phải không. Thời gian trôi đi quá mau, chỉ trong chớp mắt mà đã mười mấy năm rồi. /.