Hôm sau, không có gì bất ngờ, lại là một ngày sáng sủa.

Khi thức dậy, cổ họng của Giang Chấp giống như bị bốc khói vậy. Anh đã uống quá nửa vại nước mà cổ họng vẫn nóng rát đến phát đau. Còn chưa tới bảy giờ, ngoài cửa sổ đã xuất hiện mặt trời chói chang, nóng nực rồi.

Anh chửi thầm một câu “Mẹ nó”. Đối với một người thích sống ở những nơi lạnh giá như anh, khí hậu ở đây chính là thách thức lớn nhất.

Đôn Hoàng là nơi, trong một năm, thời gian mặt trời soi chiếu là hơn 3246 giờ đồng hồ, lượng bốc hơi là 2486 mm. Nếu không nhờ một cơn mưa bão hiếm gặp trong năm nay thì bình quân lượng mưa chỉ có 39.9 mm. Mùa hè độ nóng có thể lên tới trên 40 độ C, mùa đông có thể lạnh tới âm 20 độ C.

Nơi này khô nóng, là thành phố Tây Bắc bị sa mạc Gobi bao quanh tứ phía, nhưng lại là vị trí mấu chốt, trọng điểm của Con đường tơ lụa, sống suốt ngàn năm tới tận ngày nay như một truyền thuyết.

Lúc đánh răng rửa mặt, Giang Chấp đứng trước gương nhìn một lúc lâu, sau đó cầm một con dao cạo xuôi theo ngọn tóc hơi dài kéo tới chân tóc. Từng lọn tóc rơi xuống theo lưỡi dao. Con người có bệnh tâm thần phân liệt, chất tóc của anh cũng bị mắc bệnh tâm thần phân liệt. Lúc hơi dài ra sẽ xoăn tự nhiên, lúc ngắn sẽ lại thẳng đuột.

Anh bôi kem cạo râu lên, vuốt bọt khắp mặt. Anh quen dùng dao cạo râu truyền thống, một đường lướt qua, mặt dao hứng đầy bọt trắng và râu, bên dưới mặt dao là một khuôn cằm cương nghị.

Mang theo chiếc cằm vẫn còn sót lại mấy vệt kem cạo râu và một lớp râu vừa mới cạo chỉ còn gốc, anh vào giội nước mát, khi bước ra ngoài, gương mặt trong gương đã rất tuấn tú sạch sẽ, ánh mắt sắc bén, giấu đôi chút lạnh lùng và bất kham.

Lúc anh ra ngoài, hai cô gái ở quầy lễ tân nhìn theo bóng lưng của Giang Chấp, thì thà thì thầm: “Là khách của khách sạn chúng ta sao? Sao không có chút ấn tượng nào nhỉ, đẹp trai quá.”

Tiêu Dã cũng đã tới đại sảnh khách sạn từ sớm, xin đểu được tách trà, không biết là dùng nhan sắc lừa gạt người ta hay vốn dĩ phục vụ của khách sạn này đã nhiệt tình như vậy. Tóm lại, lúc nhìn thấy dáng vẻ gọn gàng, sảng khoái của Giang Chấp, dưới cuống lưỡi của anh ấy vẫn còn đọng lại chút ngọt ngào của ngụm trà vừa mới nhấp.

“Nhìn cậu thế này thoải mái hơn nhiều rồi.” Tiêu Dã bật cười đứng lên, múa may minh họa từ trên xuống dưới người anh: “Được đấy, tôn sư trọng đạo, chú trọng hình thức là một cách thể hiện lịch sự, một khởi đầu rất tốt.”

Giang Chấp không nể tình, giội thẳng một xô nước lạnh tưới cho ngày nắng nóng: “Vì tôi nóng thôi.”

***

Trong lòng mỗi người đều có một Đôn Hoàng, thành phố bé nhỏ nằm giữa vòng tay của Gobi.

Xa xôi lại hoa lệ. Hàng trăm hàng ngàn năm nay, nó đã đứng sững giữa sa mạc mênh mông không thể nhìn thấy điểm tận cùng, giữa tiếng hồ cầm(*),giữa điệu hí khúc lên xuống trầm bổng, giữa điệu múa Phi Thiên.

(*) Hồ cầm là tên gọi chung của nhiều loại nhạc cụ kéo được sử dụng trong âm nhạc Trung Quốc. Nhiều nhạc cụ tương tự cũng có mặt ở những quốc gia châu Á khác như Mông Cổ, Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam, Thái Lan, Lào và Campuchia.

Giang Chấp và Tiêu Dã cùng ngồi co cụm trong một chiếc xe van bé hẹp, xe lao đi nhanh như bay. Diện tích của khu thành Đôn Hoàng không lớn, chẳng bao lâu sau trước mắt đã hiện ra Gobi hút tầm mắt. Bánh xe lăn trên lớp đất cát, làm cát bắn lên thân xe, đập rào rào vào cửa kính xe. Lái loại xe này trên kiểu đường này là tốt nhất, chắc chắn.

Tài xế họ Bao, đã lái xe cho Viện Nghiên cứu Đôn Hoàng được hơn hai mươi năm rồi, đi gió về cát, cả ngày luôn cười ha ha, khéo miệng, là một người Đông Bắc thuần phác, dân dã, da mặt đen sạm vì cháy nắng. Tài xế Bao quanh năm tiếp xúc với những người trong Viện Nghiên cứu nên mở miệng ra nếu không nói về nghệ thuật hang đá thì cũng nói về cách bảo vệ hang, có vẻ sắp trở thành một học giả học thuật đến nơi rồi. Tiêu Dã hòa đồng, với ai cũng có thể nói chuyện được một cách vui vẻ, hai người họ chém gió hăng say lên tận trời.

Nói mãi nói mãi, họ chuyển sang chủ đề về cơn mưa bão lớn lần này.

“Có những hang đá mất hơn chục năm mới vất vả tu sửa được, nói ngập úng là ngập úng ngay, trộn đầy bùn đất, cát sỏi, cỏ dại, khiến thầy tức đến nỗi cũng phải giậm chân bình bịch.” Tài xế Bao nói tới đây chép miệng hai tiếng rồi thở dài, giọng xen lẫn chút tiếc nuối: “Nếu không sao người ta lại bảo mấy thợ phục hồi, thợ công trình như các cậu chẳng dễ dàng chút nào. Cậu vừa về không biết đấy thôi, thầy cậu khoảng thời gian này không ra hang đá thì cũng tới Viện Nghiên cứu, hầu như chẳng mấy về nhà. À đúng rồi, Tân Cương có gì thú vị không? Phong cảnh chắc đẹp hơn Tây Bắc chúng ta chứ hả?”

Hai năm nay, Tiêu Dã tới Tân Cương, trợ giúp bên đó công việc phục hồi bích họa, việc phải làm nhiều nhất chính là “nhìn tường hối cải”, còn núi xanh nước biếc phong cảnh đẹp của Tân Cương, anh ấy chẳng có thời gian lĩnh hội. Ngẫm nghĩ một chút, anh ấy hắng giọng nói: “À thì… gái Tân Cương rất đẹp.”

“Tôi cũng nghe nói rồi, người ta bảo con gái bên đó xinh ngất trời…”

Trong thùng loa chở theo xe đang phát bài “Tín ngưỡng” của Trương Tín Triết. Có thể vì thùng loa đã cũ nên bài hát thi thoảng đang phát lại xen lẫn một vài tiếng rè rè của dòng điện.

Giang Chấp không tham gia vào cuộc đối thoại. Anh ngồi ở vị trí chính giữa hàng ghế sau, đôi chân dài tùy ý vắt vẻo gác lên trước, trên cổ đeo tai nghe nhưng anh không nghe nhạc. Từ đầu tới cuối anh chỉ đau đáu nhìn ra Gobi bị ánh nắng chói chang soi rọi đến nhức mắt bên ngoài cửa xe. Qua một lớp cửa kính mà vẫn cảm giác được cát sỏi như đang sôi sùng sục.

Bài hát trong thùng loa anh chưa từng nghe qua, loáng thoáng có thể phân biệt ra được một vài câu hát: Tôi yêu em, là tín ngưỡng sâu đậm đến thế, vững chắc đến thế…

Có người nói Đôn Hoàng cũng là một loại tín ngưỡng, là kỳ tích vượt qua cả ngàn năm, là sức mạnh vượt lên trên quan niệm thời gian, thần bí bao la, hoang lạnh tráng lệ.

Tín ngưỡng ư?

Giang Chấp nghĩ, có lẽ đối với anh mà nói, nơi đây chỉ đơn thuần là Đôn Hoàng mà thôi.

Tài xế Bao huyên thuyên một hồi rồi đánh mắt nhìn Giang Chấp qua gương chiếu hậu, cười lớn: “Vị này có vẻ không thích nói chuyện lắm nhỉ, cậu mới tới Đôn Hoàng lần đầu sao? Không quen phải không? Tới mùa này sẽ nóng lắm đấy.”

Tiêu Dã ít nhiều cũng hiểu rõ tính cách không nóng không lạnh của Giang Chấp, bèn lên tiếng thay anh: “Vùng Đại Tây Bắc này vừa mới tới sẽ không cảm thấy gì, lâu dần sẽ yêu nó, giống như tôi đây…”

“Từng tới rồi.” Giang Chấp đáp rất khẽ, ánh mắt không hề rời khỏi khung cảnh bên ngoài cửa xe.

Tiêu Dã dán sát cơ thể cao lớn của mình lại, tò mò trỗi dậy: “Trước kia cậu từng tới Đôn Hoàng sao? Khi nào vậy? Chưa từng nghe thầy nói đến.”

Giang Chấp có vẻ coi anh ấy như không khí, Tiêu Dã thấy không moi được thông tin nào, nét mặt bày ra vẻ tiếc nuối. Tài xế Bao liếc nhanh về ghế sau qua gương chiếu hậu để xem xét tình hình, thầm nghĩ trong lòng: Dám thể hiện thái độ với thợ Tiêu à, chắc phải là một người thầy lợi hại hơn nữa đây…

Tai được nghỉ ngơi, Giang Chấp tiếp tục ngắm nhìn “phong cảnh” toàn là cát vàng bên ngoài, thứ xuất hiện trong đầu lại là một gương mặt khác của Đôn Hoàng.

Lần đầu tiên anh tới đây dường như đã là chuyện của kiếp trước rồi, vào đúng đầu tháng tư, lúc mà ban ngày và ban đêm còn có chênh lệch nhiệt độ. Nghe nói, tháng tư của Giang Nam là “Nhất giang yên thủy chiếu thanh lam”(*),còn tháng tư của Đôn Hoàng là “Bóng điêu chiều in cát vàng khô”. Cát bụi nổi lên thì đất trời mù mịt, dù các cửa hàng hay nhà dân có đóng kín cửa chính cửa sổ đến đâu, quét tay lên đồ đạc vẫn sẽ đầy cát bụi.

(*) Dịch nghĩa: Nắng chiếu xuống dòng sông, sương mù lan tỏa khắp bầu trời xanh.

Khi gió thổi qua tai sẽ đau nhói vì bị cát đánh vào. Người đi trên đường rất ít. Những ai buộc phải ra đường đều đội mũ đeo khăn, đôi mắt giấu phía sau chiếc kính chắn gió cũng buộc phải nheo lại thành một đường thẳng.

Năm ấy, anh đi một mạch từ Dương Quan, Ngọc Môn Quan, di chỉ thành Hán Trường cho tới thành ma quỷ Yardang, xuyên suốt biên giới phía Tây Đôn Hoàng, thậm chí tới tận Lop Nur(*). Ở Gobi, nơi gần như ép người ta vào chỗ chết, đồng hành cùng anh cũng chỉ có cát vàng rợp trời. Có câu “Gió xuân chẳng thể thổi qua Ngọc Môn Quan”, Con đường tơ lụa dẫn thẳng vào Bắc Tây Vực ấy, lọt vào mắt anh cũng chỉ toàn là sự hoang lạnh vô cùng vô tận.

(*) Lop Nur hay La Bố Bạc là một nhóm các hố, hồ muối nhỏ nằm giữa sa mạc Taklamakan và sa mạc Kuruktag thuộc phía Đông khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, Trung Quốc.

Tiêu Dã lại ghé sát tới, nhỏ giọng hỏi anh: “Cậu tới Đôn Hoàng, chắc chắn không nhận một hang đá tầm thường đâu phải không?”

Giang Chấp rút hết những ký ức về cát vàng trong đầu lại, từ tốn đáp trả anh ấy: “Chẳng hang đá nào ở Đôn Hoàng là tầm thường cả.”

Tiêu Dã cũng không giận dữ khi bị anh nhắm trúng chỗ yếu mà kề sát vai mình vào vai anh: “Nhưng mà, hang đá số 0 ấy so với các hang đá khác chắc chắn đặc biệt hơn, đúng không?”