Ngày 6 tháng 11 năm 2014. Trời quang.

Cầu Hai Động, thành phố Sở Nguyên.

Thực lòng mà nói, tôi là một người rất có tinh thần trách nhiệm. Bất kể là trong công việc hay cuộc sống, tôi đều cố gắng làm mọi việc đến mức tốt nhất. Chỗ ở của tôi lúc nào cũng sạch sẽ ngăn nắp đâu ra đấy, không bao giờ có chuyện để thứ gì đó quan trọng ở kia xong quay ra lục tung cả phòng mà không thấy nó đâu. Tôi vô cùng tận tụy với công việc, cẩn thận tỉ mỉ, bất luận có mặt ở biết bao hiện trường, giám định biết bao vết thương, nhưng trái tim tôi vẫn chưa hề tê liệt, mỗi khi tiếp nhận một vụ án, dù lớn dù nhỏ, đều dốc hết sức mình, không dám lơ là dù chỉ một chút. Bởi công việc của tôi không chỉ liên quan đến giá trị và vinh nhục của bản thân, hơn cả còn liên quan đến tương lai, tiền đồ, tự do thậm chí là sinh mạng của những đương sự trong các vụ án.

Nhưng mà, trong quá trình điều tra loại trừ những tên ăn mày mất tích, những lời chỉ trích nặng nề của Thẩm Thư đã mấy lần đẩy tôi đến giới hạn bộc phát. Cậu ta giống như thể phức hợp giữa một tên bạo chúa gàn dở và một người đàn bà mắc chứng tiền mãn kinh, làu bà làu bàu, nói dài nói dai nhưng lại cường hành bá đạo. Mặc cho tôi nhiều lần giải thích rằng mình đã dốc hết sức rồi, đã điều tra loại trừ qua hiện trường của những tên ăn mày mất tích đó, đến một cây kim cũng không bỏ sót, nhưng cậu ta vẫn không hài lòng, cứ yêu cầu tôi phải điều tra lại.

Đó là sự sỉ nhục đối với năng lực và thái độ làm việc của tôi. Suýt chút nữa là tôi đã hét vào mặt cậu ta, hoặc ném mạnh đống báo cáo khám xét hiện trường vào mặt cậu ta. Nhưng tôi đã khống chế được bản thân, dù sao đây cũng là công việc mà Thẩm Thư chủ động ẵm vào người, tốn công tốn sức mà không có hiệu quả, nên mới quạo một chút, tôi nể phục cậu ấy. Nghĩ mà xem, trong bất kì một thành phố nào, liệu Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự có để ý đến những tên ăn mày hay không? Dù cho để ý tới, liệu có vì thế mà triển khai điều tra, thậm chí gióng trống khua chiêng để lập án hay không?

Có thể sẽ có, nhưng trừ Sở Nguyên ra, tôi chưa từng nghe đến vụ án nào khác tương tự.

Tôi quay trở lại cầu Hai Động lần thứ 4 --- Nơi Mã Tam đã từng nương náu. Tên ăn mày vừa câm vừa điếc từng ở cùng với ông ta đã không còn đó nữa, nhưng chúng tôi biết ông ta đi đâu, ông ta đã bị công ty môi trường đô thị đuổi đến một nơi hẻo lánh hơn rồi. Cầu Hai Động được quét lại vôi, mặt cầu được lát gạch đá hoa. Điều đó đã dập tắt hoàn toàn suy nghĩ phục tra hiện trường của chúng tôi.



May mà Trương Phong Ất vẫn còn bán thịt xiên nướng ở đó, điều ấy khiến tôi cảm thấy ấm lòng. Nhưng sắc mặt cậu ta cũng có chút ảm đạm, nói công ty môi trường đô thị đã đưa ra tối hậu thư, để phối hợp với chủ trương [Sở Nguyên sáng đẹp, Sở Nguyên bình an] của tân chủ tịch thành phố, sạp hàng của cậu ta buộc phải dời ra ngoài ngoại ô trong thời gian 1 tuần. Cậu ta kể, công trình [Sở Nguyên phồn vinh] của chủ tịch cũ đã kéo cậu ta đến đây, nhưng chủ tịch mới vừa lên thì cậu ta lại phải cuốn gói ra đi, cậu ta không khác gì một quân cờ giữa vô vàn nước cờ trong tay họ, có thể đặt và hi sinh tùy ý, cũng chẳng có ai để ý đến cảm nhận của những quân cờ.

Oán trách là việc của oán trách, những xiên thịt nướng của Trương Phong Ất vẫn thơm nức mũi như trước. Tôi ngồi xuống một chiếc ghế đẩu sạch sẽ trước sạp hàng, từ tốn nhai những miếng thịt dê béo ngậy, nghĩ bụng sau này nếu muốn ăn những xiên thịt đúng chuẩn, e phải ra tận ngoại ô xa xăm để tìm cậu ấy mất.

Trương Phong Ất vừa nướng thịt vừa nói: “Cái anh Thẩm Thư gì của bọn chị quả là tài giỏi, tìm hiểu rất thấu đáo cuộc sống của những người thuộc tầng lớp dưới trong xã hội như bọn em, đến cả lai lịch của những tên ăn mày cũng rõ như lòng bàn tay, đã thế nghe em buột miệng nói vài câu, liền đoán ra ngay những chuyện em đã từng trải, đúng là một nhân tài hiếm có.”

Tôi vừa nhai thịt, vừa nhồm nhoàm đáp: “Cậu ăn nói nho nhã như vậy, ai nghe cũng biết là cậu đọc nhiều sách. Dạo gần đây có quyển sách nào hay không? Giới thiệu tôi nghe coi.” Tôi không phải nói đãi bôi, ngày trước khi hai chúng tôi là hàng xóm, Trương Phong Ất và tôi thường xuyên đổi sách cho nhau, về phương diện đọc sách cậu ấy cũng có chút phẩm vị.

Trương Phong Ất nói: “Chị lúc nào cũng bận tối mắt, vẫn còn thời gian mà đọc sách à? Hiện có hai tác giả em thích nhất là James Wilson và John Douglas, hai ông này viết rất có chiều sâu.”

Trước giờ tôi luôn cảm thấy đau đầu mỗi khi phải ghi nhớ những cái tên nước ngoài, nhưng Trương Phong Ất lại có thể buột miệng nói ra hai cái tên khó đọc ấy, trong lòng tôi thầm bái phục, nhưng ngoài mặt vẫn ra vẻ không quan tâm, nhai một miếng thịt dê rồi đáp: “Cũng được, chị cũng hay đọc tác phẩm của các đồng nghiệp nước ngoài. Nói sao nhỉ, tình hình trong nước khác nhau, văn hóa khác nhau, một số kinh nghiệm có thể tham khảo được, nhưng một số thì không, phải có sự chắt lọc, có sự thẩm định.”

Trương Phong Ất cười: “Em có phải cảnh sát đâu, thấy hay thì đọc thôi, còn thẩm định gì chứ.”

Tôi ngồi tán dóc với cậu ta đến khi xơi hết đống xiên nướng, rồi vẫy tay nói: “Gặp lại sau nhé.” Đội nắng giữa trưa trở về Sở, chạy đôn chạy đáo cả sáng mà không thu được gì, lòng tôi không khỏi rầu rĩ.

- --------------------------

2 tiếng sau.



Chi đội Cảnh sát hình sự thành phố Sở Nguyên.

Vì vụ án này, Hai Lượng và Khả Hân cũng đã dốc toàn lực. Truy tìm lai lịch của những tên ăn mày mất tích, nghe có vẻ đơn giản, nhưng khi bắt tay thực hiện lại vô cùng vất vả, không chỉ mỏi chân mỏi miệng, mà còn cần một lượng lớn công tác công văn. Gần mười điều tra viên và dân cảnh của đồn cảnh sát, làm việc không quản ngày đêm, cuối cùng đã tra ra được thân phận thực sự của Mã Tam, Tiểu Diệp và Bảo Ngốc.

Mã Tam, tên thật là Mã Siêu Quần, 35 tuổi, chưa kết hôn, người thôn Mã Gia Bảo, huyện Lương Sơn, tỉnh Hà Nam. Năm 17 tuổi vì ăn trộm nên bị phạt lao động giáo dưỡng 3 năm. Năm 27 tuổi do đánh bị thương người dân trong làng mà bỏ trốn, từ đó chưa trở về thôn, đồn cảnh sát địa phương cũng không biết hành tung của hắn.

Tiểu Diệp, tên thật là Diệp Ninh Hải, 27 tuổi, chưa kết hôn, người thị trấn Châu Hà, huyện Châu Hà, tỉnh Hồ Bắc, từng bị bắt nhiều lần vì tội ẩu đả. 5 năm trước sau khi uống rượu say đã đánh trọng thương cậu ruột của mình, từ đó bặt vô âm tín.

Bảo Ngốc, tên thật là Triệu Ngọc Bảo, 30 tuổi, người làng Ngọc Môn, huyện Ngọc Môn, tỉnh An Nguy, đã kết hôn, cô vợ bị thiểu năng. Bản thân Triệu Ngọc Bảo vốn không gặp trở ngại về trí tuệ, vì đánh nhau quá hung hăng tàn nhẫn, không tính đến hậu quả, mới có biệt danh là Bảo Ngốc. 7 năm trước hắn ta đến văn phòng chính quyền thôn để trộm cắp, lúc phát hiện ra còn đánh bị thương người bảo vệ, bị huyện Ngọc Môn liệt vào danh sách tội phạm bỏ trốn, nhưng đến giờ vẫn chưa thấy quy án.

Theo lời kể của một tên ăn mày có quen với ba người trên, trong thời gian họ sống nhờ ở đậu tại thành phố Sở Nguyên, chân tay không sạch sẽ, lại còn xưng bá trong đám ăn mày nơi đây, những tên ăn mày khác hễ có thuốc ngon rượu ngon, đồ ăn ngon, đều phải hiếu kính họ trước. Do đó khi ba người họ lần lượt biến mất, hội ăn mày đều tưởng họ đi đến nơi khác, đều vô cùng mừng rỡ.

Quả đúng với dự liệu của Thẩm Thư, điểm chung của ba người này với Đại Đổng, Trữ Ba, Tam Lừa là đều có thói quen đánh nhau trộm cắp, là nhân tố bất ổn định của trị an xã hội.

Nhẽ nào đó là lý do khiến họ rước họa diệt vong? Kẻ giế.t hại họ, là một tên ăn mày đã từng bị họ bắt nạt? Hoặc là một [hiệp đạo] đong đầy [lòng chính nghĩa] và [trừ hại cho dân]?

Các điều tra viên ngơ ngác nhìn nhau, trong lòng đầy sự hồ nghi đối với suy đoán này. Động cơ phạm tội đằng sau nghe có vẻ hơi hoang đường, thậm chí còn hoang đường hơn giả thuyết giế.t người trộm nội tạng trước đó nữa.

Vụ án điều tra đến mức này, ai nấy cũng đều thấy bất lực và mệt mỏi. Từ quá khứ đến hiện tại, làm gì có thành phố nào lại không xuất hiện ăn mày? Mà đám ăn mày thì rồng rắn lẫn lộn, phần tử phạm pháp bên trong mọc như cỏ dại cũng là điều khó tránh. Nhưng mà, chưa từng nghe nói có người lên kế hoạch để đối phó với đám ăn mày này, huống chi thủ đoạn lại tàn nhẫn và cao tay đến thế. Bao nhiêu người mất tích và bị hại, hiện trường không phát hiện ra bất cứ manh mối nào có liên quan đến hung thủ, hơn nữa th.i th.ể cũng bị xử lý sạch sẽ. Động cơ phạm tội của hung thủ, quả thực khiến người khác nghĩ mãi không ra.



Thẩm Thư im lặng hồi lâu, mới nói lên quan điểm của mình: “Những tên ăn mày bị hại hoặc mất tích đều có tiền án tiền sự, ngay cả trong thành phố Sở Nguyên cũng không chịu rửa tay gác kiếm, về mặt này thì trước đó chúng ta đã gần như không hay biết, là do công tác không đến nơi đến chốn. Theo lý thuyết tội phạm học mà nói, những tên ăn mày là [cửa sổ vỡ] của thành phố, sự tồn tại của họ càng khơi gợi thêm nhiều hành vi phạm tội khác. Vụ án tiến triển đến hiện tại, tôi cho rằng động cơ gây án của hung thủ là mấu chốt để phá án, đó sẽ là phương hướng điều tra tiếp theo của chúng ta. Nếu phương hướng mà đi ngược, thì chúng ta càng bỏ nhiều nhân – vật lực sẽ càng rời xa chân tướng, cho nên nước đi này không được bước sai.

“Lời khai của Tam Lừa trước đó, nói hung thủ vì muốn trộm nội tạng mà mở sát giới, những bằng chứng có được hiện tại không hề ủng hộ cách nói này, khả năng Tam Lừa dựng chuyện là vô cùng lớn. Ban nãy có một điều tra viên cho rằng động cơ gây án của hung thủ là [trừ hại cho dân] Cách nói này không thật thỏa đáng. Trong những vụ án liên hoàn trên thế giới được ghi chép lại, động cơ của hung thủ vô cùng đa dạng, nhưng luôn nhắm đến một quần thể xác định, chẳng hạn như vụ án nhắm đến những cô gái điế.m của Jack đồ tể, hay tên sát nhân đồng tính Dahmer chuyên nhắm vào đàn ông. Trong vụ án mà chúng tôi đang đối mặt, nạn nhân đều là những tên ăn mày. Thế thì, liệu hung thủ có từng bị một tên ăn mày làm hại, từ đó trở nên căm hận đối với nhóm người này hay không? Hay chỉ xuất phát từ một tinh thần trách nhiệm dị thường với xã hội, không ngại dùng bạo lực để [thanh trừng] nhóm người này? Hay cả hai khả năng trên cùng tồn tại?”

Vụ án này do Thẩm Thư phát hiện, lập án đồng thời chỉ đạo phương hướng điều tra, có một vài điều tra viên đến thời điểm hiện tại vẫn chưa đi vào trạng thái, cảm thấy mơ màng đối với những phân tích của Thẩm Thư, song lại không chịu tỏ thái độ.

Thẩm Thư cũng biết vụ án giế.t người liên hoàn mà đến bây giờ chỉ phát hiện một lượng nhỏ dấu vết tại hiện trường này không đủ manh mối điều tra, cuộc điều tra loại trừ với quy mô lớn mà cậu ấy bố trí trước đó thực ra chỉ là một động thái bất lực, các điều tra viên đến hiện tại đều cảm thấy uể oải, chiến thuật biển người nếu được thực thi cũng chẳng giải quyết được vấn đề gì, huống chi cảnh lực lại thiếu hụt, không thể dồn quá nhiều nhân lực vào một vụ án.

Sau khi cuộc họp phân tích tình hình vụ án kết thúc, Thẩm Thư không rời đi ngay, mà cứ ngồi ngây ra bên mép bàn, bộ dạng mất phương hướng. Để xoa dịu nỗi thất vọng của cậu ấy, tôi bước đến bên nói: “Ban nãy khi phát biểu cậu có nhắc đến khái niệm [cửa sổ vỡ], tôi rất có hứng thú, cậu có quyển sách nào nói về phương diện này không, tôi muốn mượn để đọc.”

Thẩm Thư ngơ ngác nhìn tôi mất mấy giây mới hoàn hồn lại, đáp: “À ---- Hiệu ứng cửa sổ vỡ, đó là lý luận phòng chống tội phạm, không dính dáng gì đến chuyên ngành của cô đâu, chắc cô chưa từng nghe qua trước đây. Khi còn là sinh viên của Đại học Cảnh sát, tôi đã đọc được cuốn sách đó ở trong thư viện trường, giờ thì không có trong tay. Hay là cô đến thư viện của Văn phòng tỉnh xem xem, chỗ đó chắc là có đấy.”

Tôi đáp: “Khi nào rảnh tôi sẽ đến Văn phòng tỉnh. Người khác về cả rồi, cậu còn ngồi đây làm gì? Đi, đi ăn cùng tôi nào, hôm nay nhà bếp có rau xào 3 món mà cậu thích nhất đấy.”