Dương Thu Trì đối với hình phạt "Lưu tam thiên lý, cự dịch tam niên, phụ tịch đương địa" dành cho mẹ con Bạch phu nhân thật ra chẳng có khái niệm gì. Tống tri huyện cà lăm cà lặp giải thích cho hắn cả buổi hán mới biết các hình phạt chủ yếu trong xã hội phong kiến Trung quốc có si (đánh roi),trượng (đánh hèo/gậy lớn, thường gây tàn phế hoặc chết),đồ (bắt làm tôi tớ. Thật ra chia làm hai loại: tội đồ có ký - phạt giam, và tội đồ không có ký - bắt làm khổ),lưu (lưu đày, đay đi biệt xứ hoặc có thời hạn) và tử (bắt chết). Tron đó hình phạt lưu đày gần như là một hình phạt tử hình, chính là việc đày ra biên cương hoặc ra những nơi hoang vu ma thiên nước độc để làm khổ dịch.
Quan niệm về cố thổ trong xã hội Trung quốc cổ đại rất mạnh, rời tỉnh ly hương là chuyện khiến người ta thống khổ tột cùng. Hình phạt lưu đày chính là vì muốn người ta chịu cảnh thống khổ này, đồng thời còn chịu sự khổ dịch ở nơi bị lưu đày đến, rất giống với chuyện đày ải đến các nông trường ở hoang mạc vùng Tân cương để cưỡng chế lao động. Tuy nhiên, so với những loại tù có kỳ hạn hay tù chung thân thì loại lưu đày ở thời cổ đại này ngắn hơn rất nhiều.
Trong năm loại hình phạt, thì "đồ" không phải là loại giam giữ bát đoạt tự do trong tù như thời hiện đại, mà là hạn chế sự tự do nhân thân trong một phạm vi khổ dịch nhất định kèm theo cưỡng bách lao động. "Lưu" chính là dựa trên cơ sở này, có điều đưa phạm nhân rời khỏi quê hương cách đó tới mấy nghìn dặm để tiến hành xử phạt.
Như vậy, cái gọi là "Cư dịch tam niên, phụ tịch đương địa" có ý tứ là, trong thời hạn lưu đày ba năm phải chịu khổ dịch, sau khi mãn kỳ hạn này thì có thể khôi phục tự do, nhưng hộ khẩu vẫn ghi ở nơi đó.
Tuy hình phạt "Lưu" và "Đồ" ở Minh triều có thể dùng cách nạp tiền chuộc để được miễn, nhưng nhưng trong tình huống những người chịu hình phạt có liên quan đến phản loạn này, thì không ai được phép được dùng. Do đó, tử tội của mẹ con Bạch phu nhân tuy được miễn, nhưng tội sống khó tránh.
Trong thư của Lý công công có nói địa điểm đày hai mẹ con Bạch Tố Mai là ở Vân Nam, còn nơi cụ thể thế nào thì án chiếu theo quy định chờ đến Vân Nam mới do quan đề hình án sát ở đó xác định.
Tối hôm ấy, trong trạch viện của Tống phu nhân, Dương Thu Trì bày mấy bàn tiệc mừng nên duyên tần tấn với Tống Tình, rồi cùng Mã Độ, Ngưu bách hộ, Tống tri huyện và mọi người thân cận ăn uống no say một trận, sau đó mới tiến vào cùng Tống Tình động phòng.
Đêm tân hôn, Tống Tình quả nhiên dùng máu đào tươi nguyên chứng minh cho thân phận thanh bạch của mình, càng khiến cho Dương Thu Trì yêu thương nàng hơn.
Dương Thu Trì đề xuất với Tống phu nhân là sẽ tiếp rước bà cùng về sống với hai vợ chồng. Tuy nhiên, Tống phu nhân kiên quyết không chịu, nói theo con gái về nhà chồng thì còn ra thể thống gì nữa.
Vấn đề này thì Dương Thu Trì cũng không hiểu, vì ở thời cổ đại, con gái xuất giá rồi như là bát nước tạt đổ đi. Chỉ cần con gái gả về nha chồng, coi như không còn liên hệ cơ bản nào về pháp luật và nghĩa vụ với nhà cha mẹ (ngoại trừ phục tang). Nếu như Tống phu nhân muốn ở chung với con rể và con dâu, thì sẽ bị xã hội chê cười.
Tống tri huyện cũng cảm thấy lưu Tống phu nhân già cả một mình ở lại Ứng thiên phủ là không phù hợp, nên đề xuất bà về ở chung nhà với mình. Đối với kiến nghị này, Tống phu nhân không phản đối gì mấy, bởi vì bà gả cho ca ca của Tống tri huyện, coi như là người trong một nhà, coi như là quyến thuộc của phu quân, cũng là chuyện nằm trong tình lý.
Kinh qua sự khuyên nhủ của Dương Thu Trì, Tống Tình và mọi người, Tống phu nhân cuối cùng cũng đáp ứng đến cư trú ở nha môn của Tống tri huyện. Dương Thu Trì và Tống Tình đều cao hứng, nếu như mẹ của Tống Tình ở nhà của Tống tri huyện, thì hai nhà có thể hỗ tương chiếu ứng cho nhau, phá giải khối tâm bệnh trong lòng hai người.
Ngày hôm sau chính là thời gian lang trì xử tử các tội phạm mưu phản, Dương Thu Trì rất muốn đến nhà ngục ở Bắc trấn phủ để gặp Bạch thiên tổng, cũng coi như tiễn biệt lão lần cuối. Án chiếu theo quy định của xã hội hiện đại, trước khi tử hình tội phạm, thân nhân và bằng hữu có quyền đến thăm hỏi tống biệt, chẳng biết Minh triều có quy định này hay không. Sau khi hỏi Mã Độ, hắn biết có thứ quy định này, hơn nữa sau khi mẹ con Bạch phu nhân đã được cải thành hình phạt lưu đày, giam cùng một nhà ngục, án chiếu theo quy định thì họ cũng có thể gặp mặt Bạch thiên tổng lần cuối.
Dương Thu Trì nói với Mã Độ ý định của mình, Mã Độ rất hiểu, chủ động đề xuất dẫn gã đi.
Vào lúc chạng vạng cùng ngày, trời lại bắt đầu đổ tuyết, đường xá lộn xộn và dơ bẩn vô cùng từ từ bị tuyết che đi hết, mọi thứ không đẹp mắt từ từ biến mất, mọi thứ trở nên sạch sẽ vô cùng.
Dương Thu Trì báo cho Tống Tình là mình cùng ma Độ muốn đến nhà ngục của cẩm y vệ để tống biệt Bạch thiên tổng. Tống Tình quả nhiên đã trở thành cô vợ ngoan hiền, cẩn thận trao cho Dương Thu Trì một áo choàng lông chồn ấm áp, lại đưa thêm một cái bình sưởi tay, bảo các người hầu phải lo lắng bảo vệ chu toàn, rồi lội tuyết đưa hai người ra tới tận cổng.
Mã Độ và Dương Thu Trì dẫn theo vài tùy tòng, đạp tuyết đến Bắc trấn phủ nha môn của cẩm y vệ.
Đây là cơ sở tối cao trong cơ cấu cẩm y vệ của Minh triều, tường cao hào sâu, hiện giờ cũng phủ đầy tuyết. Vài cẩm y vệ người mặc áo cánh chuồn, eo dắt tú xuân đao đứng canh gác ở cửa, quả nhiên vừa uy vũ vừa giới bị sâm nghiêm, người đi đường đều len lén tránh xa.
Mã Độ dù sao cũng là Phó thiên hộ trong cẩm y vệ thiên hộ sở ở Ứng Thiên phủ, nên không phí mấy lời đã được bọn cấm tốt cho hai người vào trong nhà ngục, còn bọn tùy tùng thì chỉ biết đứng ở ngoài chờ.
Nhà ngục của Bắc trấn phủ ty ở Ứng Thiên Phủ là nơi giam giữ các quan lại triều đình bị cẩm y vệ bắt giữ, là một kiến trúc nửa nổi nửa ngầm trong đất, quanh tường dưới đất đều dùng đá hoa cương dày cứng chế thành. Những phòng giam dưới đất tối âm u, khí lạnh bốc lên giống như u linh từ địa ngục đang bay lượn lờ khắp nơi.
Dương Thu Trì muốn gặp Bạch phu nhân và Bạch Tố Mai trước, để có thể nhân tiện dẫn họ cùng đến tống biệt Bạch thiên tổng.
Cấm tốt đưa hai người vào trong phòng giam của nữ, thỉnh hai người chờ ở phòng trực để họ vào dẫn phạm nhân ra. Chẳng mấy chốc sau, tiếng dây xích đinh đang vang lên, cửa phòng trực mở ra, hai nữ nhân bước vào, chính là Bạch phu nhân và Bạch Tố Mai.
Trên tay hai người mang xích sắt rất nặng, tóc trên đầu rối bời, mặt mày lem luốc không nhận rõ. Giữa trời đông tháng giá mà hai người chỉ mặc áo quần rất đơn bạc, lạnh run cầm cầm, hai mắt đờ đẫn nhìn xuống đất.
Lòng Dương Thu Trì đau nhói khi nhìn thấy cảnh này, đứng lên gọi: "Bạch phu nhân.... Tố Mai cô nương!"
---
Bạch phu nhân từ từ ngước ánh mắt lờ đờ lên nhìn về phía Dương Thu Trì. Khi bà nhận rõ Dương Thu Trì rồi, đột nhiên hai mắt sáng bừng, miệng run run, bước lên một bước, quỳ sụp xuống đất khẩn cầu: "Dương công tử...., cầu xin ngài..., hãy cứu cái mạng của Mai nhi a...., hãy để nó làm tiểu thiếp của ngài... làm trâu làm ngựa gì cũng được, cầu xin ngai phát thiện tâm, cứu nó một lần nữa a." Giọng nói của bà ta khàn đặc, dập đầu lia lịa.
Dương Thu Trì vội vã bước lên nâng Bạch phu nhân dậy: "Bạch phu nhân bất tất làm như thế, đứng lên nói chuyện." Nhưng Bạch phu nhân không chịu đứng lên, cứ quỳ mọp dưới đất dập đầu lia lịa, khóc lóc khẩn cầu Dương Thu Trì cứu con gái của bà.
Nghe khẩu khí này, nhất định là Bạch phu nhân và con gái còn chưa biết hai mẹ con họ đã được cải phán thành hình phạt lưu đày, chứ không còn bị đem đi chém vào ngày mai nữa.
Dương Thu Trì đã từng ba lần cứu mạng Bạch Tố Mai, nên trong tâm trí của Bạch phu nhân, gã là người không gì mà không làm được, thần thông quảng đại, cho nền lúc trước bà nhất mực chủ trương đem con gái gả cho hắn.
Hiện giờ trong lúc tuyệt vọng, bà vốn nghĩ hai mẹ con chết chắc rồi, nhưng không ngờ chợt gặp lại Dương Thu Trì, liền giống như người đang rớt xuống vực thẳm, múa máy tay chân loạn cả lên chợt vớ phải một khúc cây to.
Dương Thu Trì đưa mắt nhìn Bạch Tố Mai đang đứng sững một chỗ ở bên đó, thấy thần tình của nàng lãnh đạm, hơn nữa lại nhìn chằm chằm xuống đất chứ không nhìn hai người họ, dường như chuyện này đối với nàng không liên quan gì cả vậy. Xem bộ dạng nàng như thế, phải chăng xuất gia rồi bị khù khờ đi, hay là kinh qua tràng đại biến này sợ quá lú lẩn luôn rồi?
Bạch phu nhân khóc lóc đứng dậy, mặt mày đầy lệ kéo tay Bạch Tố Mai nói: "Mai nhi, con mau quỳ xuống cầu Dương công tử a. Ngoan, mau nào!"
Bạch Tố Mai đã lạnh đếntoàn thân run lập cập, sắc mặt tái xanh nhưng vẫn khẽ thoát khỏi tay Bạch phu nhân, cười nhợt nhạt đáp: "Sinh có gì là vui, chết có gì đáng buồn? Conngười sớm muộn rồi thì cũng chết, chết sớm một chút thì có sao đâu?"
"Thôi trứng ung mẹ nó rồi, nàng Bạch Tố Mai này bị đả kích quá mạnh, chỉ sợ là kinh hãi quá hóa thành đần luôn rồi!" Dương Thu Trì nghĩ thầm như vậy, nhưng thấy nàng lạnh đến nổi không xong tới nơi rồi, liền vội cởi áo khóac bằng lông hồ ly bước tới nhẹ khoác lên người nàng.
Bạch Tố Mai cảm kích nhìn Dương Thu Trì, nhẹ gịong thốt: "Đa tạ Dương công tử!" Tuy nhiên nàng lại cởi áo choàng đó ra khóac lên người Bạch phu nhân.
Bạch Tố Mai sau khi được Dương Thu Trì cứu mạng ba lần, tâm tư tình cảm vốn đã đặt nặng lên người hắn. Khi Dương Thu Trì từ chối hôn ước, trong lúc thương tâm và tuyệt vọng vô cùng, nàng đã quyết định đi tu và đang chờ được xuống tóc quy y, một lòng quy y phật tổ, không ngờ lại gặp chuyện biến đổi cực kỳ đáng sợ này. Chỉ có điều, nàng đã trải qua quá nhiều tai nàn sinh tử và đày đọa tình cảm rồi, nên đối với cuộc sống đã lợt lạt đi rất nhiều.
Bạch phu nhân thấy Bạch Tố Mai không chịu cầu khẩn, liền định quỳ xuống xin Dương Thu Trì cứu Bạch Tố Mai, nhưng bị hắn chộp lại.
Mã Độ lúc này mới lên tiếng: "Bạch phu nhân, bà không cần lo lắng, những chuyện cầu khẩn vừa rồi Dương công tử đã giúp bà làm xong hết rồi, hiện giờ triều đình đã xá miễn tội chết cho hai mẹ con bà, cải thành lưu đày xứ khác."
Bạch phu nhân nghe thế vừa kinh vừa mừng, lại có chút không tin, ngẩng đầu nhìn Mã Độ: "Mã đại nhân, ngài, ngài nói thật đấy chứ?" Lúc trước Bạch phu nhân đã từng gặp qua Mã Độ tại Vân Nhai sơn, biết y là đại quan của cẩm y vệ.
"Là thật đấy, những ngày nay Dương công tử nhất mực lo liệu cho chuyện của các người, do đó đến hôm nay mới có thể đến gặp mặt. Sau khi được Dương công tử phơi bày, triều đình đã cải phán rồi, xem ra hôm nay đã thông tri cho hai người rồi, sao bây giờ vẫn còn chưa tới?" Mã Độ hơi nghi hoặc nhìn cấm tốt đang đứng canh ở bên cạnh.
Cấm tốt đó vội vã giải thích: "Mã đại nhân, văn thư cải phán này đã được gửi đến, nhưng vừa đúng lúc các huynh đệ đi ăn tối, do đó định ăn tối xong mới thông báo cho họ ngay, chính là lúc các ngài đến."
Nghe cấm tốt chứng minh như vậy, Bạch phu nhân lúc này mới khẳng định đó là thật, trong lúc kích động có dư, toàn thân mềm nhũn phục xuống đất, lớn tiếng khóc ròng.
Bạch Tố Mai nghe nói nàng và mẫu thân được miễn trừ tử hình, thân hình ốm yếu khe khẽ chấn động, ngước mắt lên nhìn Dương Thu Trì biểu lộ sự cảm kích. Dù sao thì sinh mệnh cũng là thứ trân quý, cho dù là người xuất gia cũng không dễ dàng phóng khí sinh mệnh!
Dương Thu Trì cúi người an ủi Bạch phu nhân, Bạch Tố Mai cũng cúi xuống đỡ bà lên. Tình tự của Bạch phu nhân từ từ ổn định, được sự kềm đỡ của Bạch Tố Mai và Dương Thu Trì từ từ đứng dậy.
Bạch phu nhân không ngớt nói lời cảm ơn Dương Thu Trì, rồi hỏi: "Lão gia của chúng ta thế nào rồi?" Trong ánh mắt xuất hiện sự kỳ vọng, mong Dương Thu Trì có thể thần thông quảng đại cứu luôn Bạch thiên tổng.
Dương Thu Trì không biết làm sao để báo cho hai mẹ con họ biết là mình không có cách nào làm được điều này. Mã Độ đứng một bên lên tiếng: "Bạch phu nhân, Dương công tử đã tận hết mọi nỗ lực rồi, nhưng vẫn không giúp gì thiên tổng đại nhân được. Nhưng dù sao thì cũng đã đem tội xử lăng trì của thiên tổng đại nhân cải thành hành quyết tức thời, để cho thiên tổng đại nhân khỏi chịu đựng những nỗi thống khổ dày vò đó."
Bạch phu nhân tuyệt vọng khóc rống lên, thần tình của Bạch Tố Mai cũng thảm não, ràng rụa nước mắt.
Dương Thu Trì nói: "Bạch phu nhân, sáng sớm ngày mai thiên tổng đại nhân cùng mọi người sẽ bị xử quyết, chúng tôi đến đưa người cùng Tố Mai cô nương đến gặp Bạch thiên tổng, cáo biệt với người a."
Bạch phu nhân và Bạch Tố Mai cùng cảm kích gật đầu.
Mã Độ hỏi cấm tốt xem có thể thủ tiêu những xiềng xích tay chân hay không, tên cấm tốt đó đáp nếu như đã cải biến hình phạt thành lưu đày, thì nếu có giam trong phòng cũng y theo luật không thể bắt đeo hình cụ. Do đó hắn lấy chìa khóa mở xích tay chân của hai người.
Dương Thu Trì và Bạch Tố Mai đỡ Bạch phu nhân được cấm tốt dẫn đầu đi qua một hành lang thật dài đến phòng giam dành cho nam. Bên tai không ngớt vang lên tiếng kêu gào của các phạm nhân trong phòng, hoặc là rên rĩ, kêu oan, rên thảm.... Bạch phu nhân không khỏi lộ vẻ khủng khiếp, còn thần tình của Bạch Tố Mai thì vẫn đạm bạc bình thường, dường như không hề nghe thấy gì hết vậy.
Đến phòng giam dành cho trọng phạm tử hình của Bạch thiên tổng, mọi người thấy nó là một căn phòng hôn ám ẩm thấp và lạnh lẽo, rào ngăn phòng giam bằng sắt dày đặc và to bằng cánh tay em bé, trong ngày động tháng giá như thế này, chỉ cần đụng nhẹ tay vào là đã thấy lạnh như băng.
Trong phòng giam có một cái củi làm bằng sắt luyện, Bạch thiên tổng bị áp bên trong đó. Lão vốn thân thể khôi ngô, sức lực tráng kiện thế mà đã bị dày vò trở thành người không ra người quỷ không ra quỷ nữa rồi.
Bạch phu nhân nhào mạnh vào trong rào ngăn, khóc gào: "Lão gia.... Lão gia..."
Bạch thiên tổng cố sức quay đầu lại, khi nhìn rõ đó là hiền thê của mình, liền luôn miệng thều thào: "Phu nhân! Phu nhân!"
Bạch Tố Mai thấy tình trạng thảm hại của cha nàng như thế, nước mắt cuối cùng cũng rơi ra, tay ôm hàng rào, bi thảm gọi: "Cha..."
Bạch thiên tổng nghe tiếng Bạch Tố Mai, càng kích động hơn: "Mai nhi, Mai nhi! Con cũng đến hả? Hai mẹ con khỏe không? Đừng khóc, Mai nhi đừng khóc a..." Nói đến đây, lão lệ cũng tung hoàng trên mặt y, lời nói đến đó nghẹn ngào không còn nghe rõ nữa.
Án chiếu theo quy định, khi những người thân vào gặp phạm nhân tử hình lần cuối để tống biệt, có thể thả phạm nhân từ trong củi ra, nhưng chỉ có thể ở bên trong vòng rào mà gặp mặt, hơn nữa xích tay chân vẫn không được mở ra.
Bạch thiên tổng được thả từ trong củi sắt ra, lắc lư lảo đảo lần đến bên hàng rào, nắm chặt lấy tay Bạch phu nhân và Bạch Tố Mai, ba người chụm lại khóc ròng.
Chờ cho tiếng khóc của họ tạm lắng, Dương Thu Trì khẽ gọi: "Thiên tổng đại nhân."
Bạch thiên tổng vừa rồi đã thấy sau lưng hai mẹ con Bạch phu nhân còn có hai người khác, nhưng ánh sáng quá u ám nên không nhìn rõ, chỉ cho đó là cấm tốt. Hiện giờ nhìn kỹ lại, y mới phát hiện thì ra đó là Dương Thu Trì và Mã Độ.
Sáng mai là sẽ hànhhình rồi, Bạch thiên tổng hiểu bọn họ đến đây là tiễn biệt mình. Bản thân y phạm phải đại tội mưu phản, nhưng Dương Thu Trì và Mã Độ vẫn đến tiễn đưa, chút tình ý này khiến cho hán tử cứng như sắt đá cũng phải nhỏ lệ.
Bạch phu nhân nói: "Lão gia, Dương công tử đã hoạt động quan hệ, cái tử tội của thiếp và Mai nhi thành hình phạt lưu đày rồi."
Bạch thiên tổng vừa kinh vừa mừng, nhìn Dương Thu Trì, đột nhiên quỳ xuống đất dập đầu lia lịa: "Dương công tử, đa tạ công tử đại nhân đại lượng, lại lần nữa cứu được mạng hai mẹ con họ rồi."
Thấy tình cảnh thảm thương của họ như vậy, trong lòng Dương Thu Trì chẳng thấy có chút thành tựu nào vì đã làm được chuyện này, nhưng cũng không biết lên tiếng đối đáp ra làm sao.