Một sáng Thứ Hai, tôi nghĩ là trong tháng Mười Hai, Pratt đề nghị tôi ghé qua để nói chuyện. Tôi biết phiếu điểm gần đây nhất của Dolly rất tệ. Nhưng thay vì tự bằng lòng với lý giải có vẻ thật hợp lý về trát đòi này, tôi lại tưởng tượng ra đủ thứ kinh sợ, và phải tự củng cố mình bằng một panh[1] "pin" trước khi tôi có thể đối mặt với cuộc phỏng vấn. Chậm chạp, cả người như chỉ còn trái tim và quả táo Adam, tôi bước lên những bậc thang tới đoạn đầu đài.
Một phụ nữ khổng lồ, tóc hoa râm, nhếch nhác, có cái mũi rộng bẹt dí và đôi mắt nhỏ đằng sau cặp kính gọng đen — "Mời ngồi", mụ nói, chỉ vào chiếc ghế gác chân suồng sã và nhục nhã, còn mụ nhanh nhẹn và nặng nề ngự lên trên tay vịn của chiếc ghế gỗ sồi. Trong vài ba giây, mụ chăm chú nhìn tôi, tươi cười và tò mò. Mụ đã làm thế tại cuộc gặp gỡ đầu tiên của chúng tôi, tôi nhớ, nhưng lúc này thì tôi có đủ can đảm quắc mắt lên nhìn lại. Ánh mắt mụ rời khỏi tôi. Mụ đắm chìm vào suy tư — chắc có lẽ là giả bộ. Mụ vừa quyết định vừa xoa xoa, nếp này lên nếp khác, chiếc váy vải flannel màu xám sẫm của mụ tại đầu gối, để chùi vết phấn hoặc vết gì đó. Rồi mụ nói, tay vẫn xoa váy, mắt không ngước nhìn lên:
Cho phép tôi hỏi ông một câu hỏi thẳng thắn, thưa ông Haze. Ông là ông bố cổ hủ người Châu Âu, phải không?"
"Đâu có đâu," tôi nói, "bảo thủ, có thể, nhưng không cổ hủ như bà gọi."
Mụ thở dài, cau mày, rồi vỗ hai bàn tay chuối mắn của mình lại với nhau theo một cử chỉ ra cái ý mời-ngồi-xuống-để-bàn-chuyện, và lại dán cặp mắt tròn nhỏ và sáng vào tôi.
"Dolly Haze," mụ nói, "là đứa trẻ đáng yêu, nhưng thời kỳ chớm phát dục dường như làm phiền cô bé."
Tôi hơi khom lưng xuống. Tôi còn biết làm gì khác?
"Cháu vẫn qua lại như con thoi," Bà Pratt nói, thể hiện sự qua lại ấy như thế nào bằng đôi tay lốm đốm đồi mồi của mụ, "giữa những khu hậu môn và sinh dục của sự phát triển. Về cơ bản thì cháu rất đáng yêu —"
"Xin thứ lỗi," tôi hỏi, "những khu nào vậy?"
Đó chính là con người gốc Âu cổ hủ trong ông!" Pratt vừa reo lên vừa vỗ nhẹ vào chiếc đồng hồ đeo tay của tôi và và đột ngột để lộ ra những chiếc răng giả của mụ. "Tất cả những gì tôi muốn nói là các tiến triển sinh học và tâm lý học — ông có hút thuốc không? — không hợp nhất lại ở Dolly, không có rơi nói sao nhỉ vào một — vào một khuôn mẫu tròn trịa. Hai bàn tay mụ bưng trong giây lát một trái dưa bở vô hình.
"Cháu duyên dáng, sáng dạ mặc dù cẩu thả" (thở hổn hển, không rời chỗ ngự của mình, người đàn bà dành thời gian để xem xét tờ phiếu điểm của cô bé đáng yêu, trên cái bàn bên tay phải mụ). "Điểm của cháu ngày càng tệ hơn và tệ hơn. Bây giờ tôi tự hỏi, thưa ông Haze — "Lại vờ vịt ngẫm nghĩ.
"Thôi được," mụ vui vẻ tiếp tục, "về phần tôi, thì tôi hút thuốc, và như Tiến Sỹ Pierce đáng mến hay nói: tôi không tự hào về nó nhưng tôi cực kỳ yêu nó." Mụ châm thuốc và làn khói mụ thả ra từ lỗ mũi mụ nhìn như cặp răng nanh lợn lòi.
"Để tôi đưa cho ông vài chi tiết, không mất nhiều thời gian đâu. Giờ hãy để tôi xem nào [lục lọi giữa giấy tờ của mụ]. Cháu có thái độ ngang ngạnh đối với cô Redcock và vô lễ không thể chịu nổi với cô Cormorant. Này, đây là một trong những báo cáo nghiên cứu đặc biệt của chúng tôi: thích hát với nhóm đồng ca của lớp mặc dù tâm hồn dường như treo ngược trên cây. Bắt chéo đầu gối và ve vẩy chân trái theo nhịp. Kiểu từ hay dùng: trong phạm vi hai-trăm-bốn-mươi-hai từ lóng thông dụng của lứa tuổi dậy thì được quây lại bởi một mớ từ đa âm tiết hiển nhiên là của Châu Âu. Thở dài rất nhiều trong lớp. Để tôi xem nào. Ừ. Giờ đến tuần cuối cùng của tháng Mười Một. Thở dài rất nhiều trong lớp. Hăng hái nhai kẹo cao su. Không cắn móng tay mặc dù nếu cháu làm thế, thì điều ấy sẽ thích hợp hơn với kiểu chung của nó — nói một cách khoa học, đương nhiên. Kinh nguyệt, theo chủ thể, đã có đều. Hiện thời không theo tổ chức tôn giáo nào. Nhân thể, thưa ông Haze, mẹ cháu là — Ồ, tôi hiểu rồi. Và ông là — ? Không phải việc của ai cả, tôi cho là vậy, việc của Chúa thôi. Còn vài chuyện nữa mà chúng tôi muốn được biết. Cháu không phải làm việc gì ở nhà à, tôi hiểu rồi. Ông muốn Dolly của ông thành công chúa phải không, hả ông Haze? Nào, chúng ta còn tìm thấy gì khác nữa ở đây? Cầm sách vở rất duyên dáng. Giọng nói dịu dàng. Cười rúc rích hơi thường xuyên. Mơ mộng chút xíu. Có những chuyện đùa mang tính cá nhân của riêng mình. Giả dụ như đảo chỗ các ký tự đầu tiên của tên vài giáo viên. Tóc sáng màu và nâu sẫm, bóng loáng — nào [cười] ông quá biết về cái đó, tôi cho là vậy. Mũi không nghẹt, lòng bàn chân cong cao, mắt — để tôi xem nào, tôi có ở đâu đây một báo cáo thậm chí còn gần ngày hơn. A ha, nó đây rồi. Cô Gold nói sức chơi tennis của Dolly là từ xuất sắc đến tuyệt vời, thậm chí tốt hơn cả của Linda Hall, nhưng sự tập trung và tích luỹ điểm số thì chỉ "từ kém đến khá." Cô Cormorant không quyết định được là Dolly có khả năng đặc biệt để kiểm soát cảm xúc hay hoàn toàn không có chút nào. Cô Horn báo cáo là con bé — tôi muốn nói, là Dolly — không diễn đạt được những cảm xúc của mình thành lời, còn theo cô Cole thì hiệu suất trao đổi chất của Dolly là trên cả tuyệt vời. Cô Molar nghĩ rằng Dolly bị cận thị và phải gặp bác sỹ nhãn khoa giỏi, nhưng cô Redcock khăng khăng là cháu giả vờ mỏi mắt để trốn tránh việc học kém. Và kết luận, thưa ông Haze, những nhà nghiên cứu của chúng tôi đang thắc mắc về một điều nào đó thực sự là cốt yếu. Bây giờ tôi có chuyện này muốn hỏi ông. Tôi muốn biết nếu như bà vợ bất hạnh của ông, hoặc chính bản thân ông, hoặc bất cứ ai khác trong gia đình — tôi đoán là cháu có vài cô bác và ông ngoại ở California? — Ồ, từng có! — Tôi xin lỗi — thế đấy, tất cả chúng tôi đều băn khoăn không biết liệu có ai đấy trong gia đình đã chỉ dẫn cho Dolly về quá trình sinh sản của động vật có vú hay chưa. Ấn tượng chung là cô bé Dolly mười lăm tuổi vẫn còn thờ ơ một cách bệnh hoạn tới các vấn đề tình dục, hoặc chính xác hơn là, kiềm chế sự tò mò để gìn giữ sự thiếu hiểu biết và phẩm giá của mình. Được rồi — mười bốn tuổi. Ông thấy đấy, ông Haze, trường Beardsley không tin vào chuyện ong và hoa, cò và chim uyên ương, nhưng nó tin tưởng một cách cực kỳ mạnh mẽ vào việc chuẩn bị học sinh của nó cho chuyện chung sống thỏa mãn lẫn nhau và nuôi dạy con cái thành công. Chúng tôi cảm thấy Dolly có thể tiến bộ vượt bậc nếu cháu để tâm vào công việc. Báo cáo của cô Cormorant rất đáng chú ý về khía cạnh ấy. Dolly có khuynh hướng tỏ ra, nói một cách nhẹ nhàng, hỗn xược. Nhưng tất cả đều cảm thấy rằng primo[2], ông nên nhờ bác sỹ gia đình ông kể cho cháu nghe những điều cần biết về vấn đề sinh dục và, secundo[3], là ông cho phép cháu vui vẻ giao lưu với các anh em trai của bạn học của cháu ở Câu lạc bộ Thiếu niên, hoặc trong tổ chức của Cha Rigger, hoặc tại những ngôi nhà đáng yêu của các phụ huynh chúng ta.
"Cháu có thể gặp gỡ bạn trai tại ngôi nhà đáng yêu của chính mình," tôi nói.
"Tôi hy vọng là cháu sẽ được thế," Pratt sôi nổi nói. "Khi chúng tôi hỏi cháu về những phiền muộn của nó, Dolly từ chối thảo luận về tình hình ở nhà, nhưng chúng tôi có nói chuyện với vài em trong số bạn bè của cháu và thật sự thì — thôi được, chẳng hạn như, chúng tôi rất mong ông rút lại lệnh cấm ông áp đặt lên sự tham gia của cháu vào nhóm kịch. Ông chỉ cần cho phép cháu nhận vai trong vở Những Phù Thủy Bị Săn Đuổi. Cháu đã là một nàng tiên nhỏ thật hoàn hảo tại buổi thử vai, vào lúc nào đó trong mùa xuân, tác giả sẽ lưu lại vài ngày tại Đại Học Beardsley và có thể tham dự một hoặc hai buổi diễn tập ở thính phòng mới của chúng tôi. Tôi muốn nói toàn bộ vai diễn là niềm vui được sống trẻ trung và nhanh nhẹn và xinh đẹp. Ông nên hiểu —"
"Tôi luôn nghĩ về mình," tôi nói, "như một người cha rất hiểu biết."
"Ồ chắc chắn là vậy, chắc chắn là vậy, nhưng cô Cormorant nghĩ, và tôi sẵn sàng đồng ý với cô ấy, rằng Dolly bị ám ảnh bởi những suy tưởng tình dục mà cháu không tìm được chỗ xả cho chúng, nên sẽ quấy rầy và hành hạ các cô bé khác, hoặc thậm chí là những cô giáo trẻ hơn của chúng tôi chỉ vì họ có những cuộc hẹn hò vô tội với đám con trai."
Tôi nhún vai. Một gã lưu vong phờ phạc.
"Ta hãy trao đổi ý kiến với nhau, ông Haze nhé. Đang có chuyện gì trên đời không ổn với cô bé ấy?"
"Theo tôi thì cháu có vẻ hoàn toàn bình thường và hạnh phúc," Tôi nói (tai họa cuối cùng cũng đến? phải chăng tôi đã bị phát hiện ra? phải chăng họ đã hỏi nhà thôi miên nào đó?)
"Điều làm tôi lo lắng," bà Pratt vừa nói vừa nhìn đồng hồ của mình và bắt đầu thảo luận toàn bộ chủ để lại từ đầu, "là việc cả giáo viên lẫn bạn học đều thấy Dolly đối nghịch, bất mãn, khó gần — và tất cả mọi người đều thắc mắc tại sao ông lại kiên quyết chống lại mọi thú tiêu khiển tự nhiên của một đứa trẻ bình thường."
"Bà muốn nói đến trò đú đởn trai gái?" Tôi hớn hở hỏi, trong tuyệt vọng, một con chuột già bị dồn vào góc.
"Hay đấy, tất nhiên là tôi hoan nghênh thuật ngữ văn minh này," Pratt vừa nói vừa ngoác miệng cười. "Nhưng cái này không phải là điểm mấu chốt. Dưới sự đỡ đầu của trường trung học Beardsley, kịch nghệ, khiêu vũ và những hoạt động tự nhiên khác về mặt kỹ thuật không phải là trò đú đởn trai gái, mặc dù các cô bé có gặp gỡ các cậu bé, nếu đó là cái mà ông cảm thấy khó chịu."
"Thôi được," tôi nói, chiếc ghế gác chân của tôi thốt lên một tiếng thở dài mệt mỏi. "Bà thắng. Con bé có thể tham gia vào vở diễn đó. Với điều kiện là các vai nam phải do nữ thủ."
Tôi luôn bị thôi miên," Pratt nói, "bởi cái cách thức đáng ngưỡng mộ mà người nước ngoài — hoặc chí ít là những người nhập quốc tịch Mỹ — sử dụng ngôn ngữ phong phú của chúng tôi. Tôi chắc chắn là cô Gold, người đang hướng dẫn nhóm kịch, sẽ mừng quýnh. Tôi để ý thấy cô ấy là một trong vài giáo viên có vẻ thích - tôi muốn nói là vài giáo viên có vẻ thấy Dolly dễ bảo. Vậy là xong chủ đề chung, tôi đoán vậy, giờ đến vấn đề đặc biệt. Chúng tôi lại gặp rắc rối."
Pratt hung hăng ngưng lời, rồi ngoắy ngón trỏ của mụ trong lỗ mũi mạnh đến nỗi mà mũi mụ trình diễn một thứ từa tựa như vũ điệu chiến tranh.
"Tôi là người thẳng thắn," mụ nói, "nhưng quy định là quy định, và tôi thấy nó khó... Để tôi diễn tả nó thế này nhé... nhà Walkers, sống ở cái mà chúng tôi quanh đây gọi là Dinh Công Tước, ông biết ngôi nhà xám to tướng trên đồi chứ — họ gửi hai cô con gái của họ vào trường chúng tôi, và chúng tôi đang có cô cháu gái của Hiệu Trưởng Moore ở với chúng tôi, một đứa trẻ thực sự lịch thiệp, không nói đến một đám trẻ xuất chúng khác. Thế nên là, vào hoàn cảnh như vậy, thì cũng khá sốc khi mà Dolly, vốn dĩ nhìn như tiểu thư, lại sử dụng những từ ngữ mà ông với tư cách là người ngoại quốc chắc có lẽ đơn giản là không biết hoặc không hiểu. Có lẽ sẽ tốt hơn — liệu ông có thích tôi bảo Dolly lên đây ngay bây giờ để thảo luận mấy chuyện này hay không? Không hả? Ông biết đấy — Ờ thôi được rồi, ta hãy nói cho rõ nhé. Dolly đã viết một từ bốn chữ cái cực kỳ tục tĩu mà bác sỹ Cutler của chúng tôi bảo tôi là cái bồn tiểu trong tiếng lóng hạ lưu Mexico bằng son môi của con bé lên một trong những tờ bướm y tế mà cô Redcock, sắp cưới vào tháng Sáu, phân phát cho các cô bé, và chúng tôi cho rằng cháu phải ở lại sau giờ học — thêm nửa giờ nữa là tối thiểu. Nhưng nếu ông muốn — "
"Không," tôi nói, "tôi không muốn phá lệ. Tôi sẽ nói chuyện với cháu sau. Tôi sẽ nói cho ra nhẽ."
"Nên làm thế," người đàn bà vừa nói vừa nhỏm dậy khỏi tay ghế. "Và có lẽ ta cần sớm gặp lại nhau, và giả dụ như vấn đề không được cải thiện thì ta có thể nhờ bác sỹ Cutler điều trị cho cháu bằng phân tâm học."
Hay tôi cưới Pratt và bóp cổ mụ nhỉ?
"...Và có lẽ bác sỹ gia đình của ông có thể muốn khám cơ thể cháu — chỉ là một kiểm tra định kỳ. Cháu đang ở Phòng Chuối Cong — phòng học cuối cùng dọc theo cái hành lang ấy."
Trường trung học Beardsley, có thể lý giải thế này, đã bắt chước một trường nữ sinh nổi tiếng ở Anh bằng cách đặt những biệt danh "truyền thống" cho các phòng học khác nhau của nó: Phòng Chuối Cong, Phòng Bướm Ong, Phòng Bong Bóng, Phòng Chong Chóng và vân vân. Phòng Chuối Cong nặng mùi, có một bản in màu sepia bức tranh "Tuổi Ngây Thơ" của Reynolds phía trên chiếc bảng đen, và vài dãy bàn học sinh nhìn thô kệch. Tại một trong những cái bàn này, Lolita của tôi đang đọc chương "Đối thoại" trong cuốn Kỹ Thuật Kịch của Baker, mọi thứ rất yên bình, ở đó còn có một cô bé khác với cái cổ trần trụi màu trắng sứ và mái tóc bạch kim tuyệt vời, cũng đang ngồi đọc đằng trước nàng, hoàn toàn quên hết mọi chuyện trên đời và cứ cuốn mãi lọn tóc quăn mềm mại quanh ngón tay, còn tôi ngồi cạnh Dolly ngay sau cái cổ ấy và mái tóc ấy, cởi khuy áo choàng và với sáu mươi lăm xu cùng sự chấp thuận cho tham gia vào vở kịch của trường, khiến Dolly luồn bàn tay khớp đỏ, lấm mực, lem phấn của nàng xuống dưới gầm bàn. Ôi, tôi thật ngớ ngẩn và liều lĩnh, không nghi ngờ gì nữa, nhưng sau cuộc tra tấn mà tôi vừa phải chịu đựng, tôi đơn giản là phải tận dụng cơ hội từ một sự phối hợp mà tôi biết sẽ chẳng bao giờ xảy ra lần nữa.
[1]. 0.57 lít.
[2]. Thứ nhất.
[3]. Thứ hai.