Dịch: Bánh Bao
---
Học sinh bên cạnh nghe vậy đều gật đầu:
- Đúng vậy, Lý huynh à, mặc dù cách nói của Lưu huynh có chút không hay nhưng ngươi không nên tính toán chi li, chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không.
- Đúng vậy a, mọi người đều là đồng môn, tranh chấp làm gì, không bằng Lý huynh xin lỗi một câu, việc này coi như xong.
- Lấy đức báo oán mới là đức hạnh của người quân tử, Lý huynh nên học theo phong thái của thánh nhân.
Lý Tu Viễn nghe được lời nói của những học sinh kia mới cười đáp:
- Bây giờ lại thành ta không đúng? Ta tranh luận với Lưu Tuấn Sinh là lấy đức báo oán nên phải xin lỗi gã? Xem ra chư vị đồng môn đọc sách quá nhiều nên đầu óc lú lẫn rồi.
- Lý huynh, lời này có chút nặng rồi.
Lúc này có thư sinh không vui lên.
Không chỉ có là hắn, những thư sinh bênh vực Lưu Tuần Sinh cũng tức giận nhìn Lý Tu Viễn, không ngờ bình thường phong thái hắn ta nổi bật như vậy, cuối cùng vẫn là tục nhân không nói lý, thương nhân vẫn là thương nhân, phẩm hạnh và học vấn chẳng cách nào tăng trưởng được. Đăng tải độc quyền tại Truyen Y Y . com
- Chư vị chớ tức giận, ta lại hỏi chư vị một câu, các người đồng ý phải lấy đức báo oán, vậy ta muốn hỏi, lấy đức gì báo oán vậy?
Lý Tu Viễn bình tĩnh nói.
Lấy đức gì để báo?
Lưu Tuấn Sinh cười khẩy:
- Tất nhiên lấy đức báo đức.
- Lấy đức báo oán, lấy đức báo đức, nếu là vậy, người nào nguyện ý rộng lượng thi ân đức đây? Nếu là đại sự, chẳng phải thiên hạ này khắp nơi đều dùng oán để cầu đức ư, vậy ai sẽ lấy đức báo đức?
Lý Tu Viễn lắc đầu:
- Xem thử ta vừa mới tranh luận với Lưu Tuấn Sinh vài câu, gã lại thẹn quá hóa giận, muốn đem tội danh gán lên đầu ta? Này là lấy đức báo oán gì?
Lúc này trong lòng mọi người run lên, ngậm miệng không nói nữa.
Đúng vậy a, Lưu Tuấn Sinh nói lấy đức báo oán nhưng không làm được, sao có thể đòi người khác làm?
Nghĩ tới trước đó Lý Tu Viễn nói đầu óc bọn họ lú lẫn, chẳng phải bọn họ cũng tức giận muốn tranh luận với hắn ư?
Mỗi người nhận ra vấn đề thì sắc mắt đều tái nhợt đi.
Sai, sai toàn hoàn.
Vì đọc sách đã thành lối mòn nên bọn họ trở nên bảo thủ rồi.
Lý Tu Viễn thấy mọi người không nói chỉ cười nhạt:
- Lấy đức báo oán chỉ là người si nói mộng, thánh nhân tuyệt đối không nói những lời này. Đăng tải độc quyền tại Truyen Y Y . com
- Lý huynh có cao kiến gì?
Thư sinh Trương Văn ngồi bên cạnh chắp tay nói.
Lý Tu Viễn quét mắt nhìn xung quanh rồi mới bình tĩnh nói:
- Theo suy nghĩ nông cạn của ta, nên là như thế này: Lấy gì để báo oán? Lấy ngay thẳng báo oán, thế lấy gì báo đức, lấy đức báo đức.
Đám người nghe xong như bừng tỉnh đại ngộ.
- Hoang đường.
Giờ khắc này, Lưu Tuấn Sinh đỏ lên hô:
- Nếu điều ngươi nói là đúng, chẳng lẽ quan viên lớn nhỏ trên triều lại nói sai?
- Ha hả, quan viên lớn nhỏ kai là người phương nào? Người làm quan tất nhiên hi vọng người ở dưới lấy đức báo oán, như thế bọn họ sẽ không cần lo lắng, vì giang sơn sẽ bền vững.
Lý Tu Viễn bình tĩnh nói:
- Đây là chính sách ngu dân, cổ súy cho cái ác của thiên hạ.
- Dân vô trí, dù là ngu dân cũng vì thiên hạ yên ổn, nếu truyền bá ý niệm lấy thẳng báo oán chẳng phải khắp nơi đều có tranh đấu, đây mới là đại ác.
Lưu Tuấn Sinh cũng nhanh trí, lập tức phản bác.
Nghe xong Lý Tu Viễn lại cười:
- Ngu dân sẽ thành quan viên vô tri. Nên mở mang dân trí.
- Làm sao để mở mang dân trí?
Lúc này Khổng Sinh thân là lão sư lại nhịn không được hỏi.
- Lý Tu Viễn chỉ chỉ xuống chân mình và nói:
- Dựng học đường, giúp hài tử khắp thiên hạ có thể học hành, không quá hai mươi năm, bấy giờ người khắp nơi đều biết đọc sách, không tới năm mươi năm dân trí mở man. Đăng tải độc quyền tại Truyen Y Y . com
- Tốt, nói rất hay.
Khổng Sinh nghe xong liền hưng phấn dị thường, liên tục gật đầu.
Dạy hài tử đọc sách giống như bồi dưỡng chồi non, một thời gian sau sẽ trưởng thành thành công đại thụ che trời, từ đó tăng cao trình độ học vấn, chẳng phải dân trí mở rộng rồi ư?
- Lời ấy tuy tốt nhưng khó lòng thực hiện, phải biết bách tính thiên hạ nhiều thế nào, muốn tất cả hài tử đều được đi học, dù dốc hết thuế má của triều đình cũng chưa chắc là được, cuối cùng lại trở thành thiên hạ đại loạn.
Lúc này, Lưu Tuấn Sinh lại nói.
Lý Tu Viễn:
- Học viện Bắc Lâm thành lập chỉ mới mười năm đã giáo dục hơn trăm người, bất kể hơn trăm người này có thành tài không cũng đều học chữ, nếu hơn trăm người này đều dạy lại cho con họ, truyền bá khắp nơi thì sao, mười năm sau sẽ là cảnh tượng thế nào?
- Chí ít cũng có vạn người đọc sách.
Bên cạnh Trương Văn lẩm bẩm nói.
Lý Tu Viễn cười hỏi:
- Vạn người dạy lại, sau mười năm nữa sẽ thế nào?
- Trăm, trăm vạn người đọc sách.
Trương Văn sợ run cả người.
- Một học đường dùng hai mươi năm có thể dạy trăm vạn thư sinh, học đường, thư viện trong thiên hạ đâu chỉ ngàn tòa, nếu có tâm, sao dân trí có thể không tăng?
Lý Tu Viễn nói.
Lưu Tuấn Sinh nghe vậy, vẻ mặt hốt hoảng, chỉ biết ngậm miệng im lặng, dù gã có vắt hết óc cũng nghĩ không ra khe hỡ để phản bác.
- Tựa như lời ngươi nói, theo lý thuyết thì dân trí sớm đã mở mang, vì sao mấy trăm năm qua vẫn không tiến triển?
Trương Văn lại hỏi.
Lý Tu Viễn giải thích:
- Này lại nói tiếp lời ta đã bỏ dỡ, chính sách ngu dân há quan to nhỏ trong triều không nghĩ ra, là do họ chẳng muốn làm, bọn họ nghĩ nông dân đời đời kiếp kiếp cũng là nông dân, thương nhân đời đời kiếp kiếp vẫn là thương nhân, thợ thủ công đời đời kiếp kiếp có thể làm gì khác ngoài thợ thủ công, quan viên. . .đời đời kiếp kiếp là quan viên, như thế quan to hiển quý trên triều đình mới có thể đời đời truyền thừa, vĩnh viễn phú quý.
Lời này nói ra không chỉ khiến tất cả thư sinh ngây ngờ mà Khổng Sinh cũng phải giật mình, im lặng thật lâu không nói.
Những lời này tuy đinh tai nhức óc, đánh thẳng vào tư tưởng cùng kiến thức đã ăn sâu vào tâm trí bọn họ. Giống như như một đạo sao băng phá vỡ vắng ngắt bầu trời, khiến người ta như thấy được một mặt chân thật hơn của thế giới.