- Lão gia, có chuyện không hay rồi! - Quản gia nhà Nguyễn Trãi từ bên ngoài hớt hãi chạy vào báo tin, trên gương mặt đầy vẻ lo sợ. Nguyễn Trãi đang thu xếp hành lý chuẩn bị vào cung sau khi nghe tin hoàng thượng băng hà, ông quay sang hỏi, có chút ngạc nhiên:
- Có chuyện gì mà ông hốt hoảng vậy?
Quản gia thở hồng hộc, cố trấn tĩnh lại rồi nói:
- Quan tâm triều đình kéo đến đây đông lắm, không biết nguyên nhân vì sao!
Nguyễn Trãi điềm nhiên:
- Thế thì có gì phải sợ?
- Nhưng mặt ai cũng đằng đằng sát khí, hơn nữa tam phu nhân từ lúc đi cùng hoàng thượng đến nay vẫn chưa thấy về, chỉ sợ...
Nguyễn Trãi cười trấn an:
- Hoàng thượng vừa mới băng hà sao tam phu nhân có thể bỏ về cho được. Thôi để ta ra ngoài đó xem thế nào!
Nguyễn Trãi bình tĩnh bước ra, giữa lúc mà quân lính đang kéo vào nhà ông, có cả thái giám Tạ Thanh đi cùng. Chẳng báo trước điều gì, đột nhiên Tạ Thanh hét lớn:
- Bắt tất cả người trong nhà Nguyễn Trãi lại cho ta!
Nguyễn Trãi sửng sốt. Tất cả những người khác, các gia tử cho đến người hầu đều nhìn nhau kinh ngạc, họ không biết điều gì đang xảy ra, nhưng ắt hẳn là chuyện chẳng lành. Thấy tình thế không được ổn, Nguyễn Trãi đành phải bước đến nói:
- Bắt người cũng phải có nguyên cớ, xin hỏi nguyên nhân vì sao Tạ công công cho bắt người nhà bổn quan?
Tạ Thanh nhìn Nguyễn Trãi vẻ đắc ý:
- Chuyện này theo lẽ ông phải biết rõ hơn tôi chứ Nguyễn Trãi đại nhân. Ông đã cùng với Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ dùng kế hạ độc thủ với hoàng thượng, bây giờ còn tỏ ra ngây thơ không biết gì!
Nguyễn Trãi tròn mắt ngỡ ngàng, đến lúc này thì một người như ông cũng không thể nào bình tĩnh được.
- Ông đừng tùy tiện vu oan người khác. Bằng chứng đâu ông nói tôi cùng tam phu nhân hạ độc hoàng thượng?
- Tối hôm ấy chính quan thái y cùng các cấm vệ quân đã tận mắt chứng kiến, trong chung trà tam phu nhân pha cho hoàng thượng có khói độc bay lên, ông còn ngụy biện nữa sao?
Nguyễn Trãi lắc đầu, gạt đi:
- Hoang đường, rõ thật hoang đường, Nguyễn Trãi này từ trước đến nay làm chuyện gì luôn quan minh lỗi lạc, sao có thể dụng kế tiểu nhân vậy chứ? Huống hồ tôi hưởng bổng lộc của triều đình, cớ gì lại đi ám hại hoàng thượng, tôi có lợi gì chứ?
- Nhưng bằng chứng đã rành rành trước mắt, với lại... đây là ý chỉ của thái hậu, ông không thể nào kháng chỉ.
Nguyễn Trãi lộ rõ vẻ ngạc nhiên:
- Thái hậu? Ai là thái hậu?
- Bây giờ thái tử Bang Cơ đã lên ngôi kế vị hoàng thượng, trở thành Nhân Tông hoàng đế, Thần phi đã bước lên ngôi thái hậu. Ý chỉ này do người ban ra, xin thứ lỗi cho dù tôi có muốn cũng không thể nào giúp ông được!
Đại phu nhân cũng lên tiếng trong cơn bức bối:
- Mọi chuyện còn chưa điều tra rõ ràng, bắt người như thế còn gì là công lý?
- À... à! Có cần tôi tâu thêm với thái hậu về chuyện bà buông lới phạm thượng không?
- Chúng tôi chỉ nói lời phải chứ không hề phạm thượng. Chén trà có độc chưa hẳn là do tam phu nhân làm, lỡ đâu có người hãm hại thì sao? Tại sao thái hậu lại không nghĩ đến nguy cơ đó?
Tạ Thanh hất hàm:
- Bà đến mà đôi có với thái hậu, ở đây tôi chỉ thi hành mệnh lệnh.
Nguyễn Trãi nhìn đại phu nhân ra vẻ trấn an, rồi quay sang Tạ Thanh:
- Sự thật sớm muộn gì cũng phơi bày ra ánh sáng, tôi chỉ mong triều đình phán xét một cách công bằng.
- Những gì thái hậu nói chính là công bằng, chỉ sợ có kẻ tự ình là đúng mới đáng bị chê trách!
- Xin Tạ công công chú ý đến khẩu khí của mình!
Tạ Thanh khuất phất trần, quay mặt ra bên ngoài nói:
- Bây giờ ông có nói gì cũng vô ích, ý của thái hậu đã quyết, vốn dĩ không thể nào thay đổi được! Quân đâu, bắt hết bọn họ cho ta. Kẻ nào kháng lệnh, giết không tha!
Đại phu nhân tức giận:
- Ông dám tiền trãm hậu tấu, đúng là coi luật lệ không ra gì!
- Đến khi nào mới tới phiên bà lên tiếng?
Nguyễn Trãi cố kìm cơn giận lại, nói với mọi người trong gia tộc:
- Kháng chỉ là tội chết! Nếu chúng ta không làm thì không có gì phải sợ, cứ theo ông ta về cung, thử xem ông ta làm được gì!
Tạ Thanh cười khiêu khích quay bước trở ra. Quân lính lập tức ập đến bắt toàn bộ gia đình Nguyễn Trãi, từ già đến trẻ giải về cung. Ngoại trừ Nguyễn Trãi và đại phu nhân, những người còn lại tuy run sợ nhưng không hề phản kháng, bởi họ tin ông trời có mắt, nhất định sẽ soi thấu tấm lòng người, hoặc dã cho dù có chết, chỉ cần không hổ thẹn với lương tâm thì không có gì hối tiếc.