"Ông Arthur chứ, cục cưng," bố Atticus nói, nhẹ nhàng sửa lời tôi. "Jean Louise, đây là ông Arthur Radley. Bố tin là ông ấy đã biết con."

Nếu bố Atticus có thể thản nhiên giới thiệu tôi với Boo Radley vào một thời điểm như bây giờ, ồ..... đó là bố Atticus.

Boo nhìn tôi chạy theo bản năng đến chiếc giường Jem đang nằm, vì chính nụ cười bẽn lẽn nở trên mặt ông. Quá mắc cỡ, tôi cố giấu mặt bằng cách chúi vào Jem.

"Ấy ấy, đừng đụng anh con," bố Atticus nói.

Ông Heck Tate ngồi nhìn Boo chăm chú qua cặp kính gọng sừng của ông. Ông định mở miệng nói thì bác sĩ Reynolds từ hành lang bước vào.

"Mọi người ra thôi," ông nói khi ông bước tới cửa phòng. "Chào buổi tối, Arthur, hồi nãy ở đây tôi không thấy ông."

Giọng của bác sĩ Reynolds vui tươi như bước chân của ông, như thể ông nói câu đó mỗi tối trong cuộc đời của mình, một thông báo gây sửng sốt cho tôi thậm chí còn hơn việc ở cùng phòng với Boo Radley. Dĩ nhiên.... tôi nghĩ, cả Boo Radley đôi khi cũng bị bệnh chứ. Nhưng mặt khác tôi không dám chắc.

Bác sĩ Reynolds mang một cái túi lớn quấn trong tờ báo. Ông đặt nó xuống bàn của Jem và cởi áo khoác ra. "Giờ hẳn cháu hoàn toàn hài lòng vì anh cháu còn sống rồi hả? Để bác nói cho cháu là làm sao bác biết. Khi bác khám cho cậu ta, cậu ta đã đá bác. Phải làm cho cậu ta mê đi mới đụng vào cậu ta được. Thôi ra ngoài đi," ông nói với tôi.

"Ừm..." Bố Atticus nói, liếc nhìn Boo. "Heck này, tụi mình ra hàng hiên trước đi. Ngoài đó có nhiều ghế lắm, mà trời vẫn còn ấm."

Tôi tự hỏi tại sao bố Atticus mời chúng tôi ra hiên trước mà không vào phòng khách, rồi tôi hiểu ra. Đèn phòng khách quá sáng.

Chúng tôi lần lượt đi ra, trước tiên là ông Tate - bố Atticus chờ ông ngay cửa để dẫn đường cho ông. Rồi ông đổi ý và đi theo sau ông Tate.

Người ta có thói quen làm những công việc hàng ngày ngay cả trong những điều kiện kỳ cục nhất. Tôi cũng không là ngoại lệ, "Đi nào, Arthur," tôi nghe mình nói, "ông không biết rõ ngôi nhà này. Cháu sẽ dắt ông ra hiên nhà."

Ông nhìn xuống tôi và gật đầu.

Tôi dẫn ông đi qua hàng lang và đi ngang phòng khách.

"Sao ông không ngồi, ông Arthur? Cái ghế bập bênh này êm và dễ chịu lắm."

Trí tưởng tượng nhỏ bé của tôi về ông ta sống lại lần nữa: ông sẽ ngồi trên hiên nhà... mình có mấy ngày đẹp trời liên tiếp, phải không, ông Arthur?

Phải, mấy ngày đẹp trời liên tiếp. Cảm giác có phần hư ảo, tôi dẫn ông đến chiếc ghế cách xa bố Atticus và ông Tate nhất. Nó nằm hoàn toàn trong bóng tối. Boo sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong bóng tối.

Bố Atticus đang ngồi trên ghế xích đu, ông Tate ngồi trên một chiếc ghế cạnh ông. Đèn từ cửa sổ phòng khách rọi thẳng vào họ. Tôi ngồi cạnh Boo.

"Heck này," bố Atticus đang nói, "tôi đoán việc cần làm.... Chúa ơi, tôi đang mất trí nhớ...." Bố Atticus đẩy kính lên và chà xát mắt. "Jem chưa đến mười ba...không, nó mười ba rồi.... tôi không nhớ rõ. Nhưng dù sao chuyện cũng ra trước tòa án hạt...."

"Cái gì ra, ông Finch?" Ông Tate nhấc cái chân đang bắt chéo và chồm tới.

"Dĩ nhiên đó rõ ràng là trường hợp tự vệ, nhưng tôi sẽ phải đến văn phòng và tìm kiếm...."

"Ông Finch, ông nghĩ Jem đã giết Bob Ewell hả? Ông nghĩ vậy hả?"

"Ông nghe những gì Scout nói rồi đó, không còn nghi ngờ gì về chuyện này. Con bé nói Jem đứng dậy và lôi hắn ta ra khỏi con bé... chắc chắn bằng cách nào đó nó đã vớ được con dao của Bob Ewell trong bóng tối.. ngày mai chúng ta sẽ tìm ra."

"Ô-ng Finch, nghe nè," ông Tate nói. "Jem không hề đâm Bob Ewell."

Bố Atticus im lặng một lát. Ông nhìn ông Tate như thể ông đánh giá cao điều ông ấy nói. Nhưng bố Atticus lắc đầu.

"Heck, ông thật tử tế và tôi biết ông làm điều đó vì lòng tốt, nhưng đừng bầy ra bất cứ chuyện gì như vậy."

Ông Tate đứng dậy, và đi đến mép hàng hiên. Ông nhổ nước bọt vào bụi cây, rồi đút hai tay vào túi bên hông và đối diện với bố Atticus. "Như cái gì?" Ông hỏi.

"Tôi xin lỗi nếu tôi ăn nói thẳng thừng quá, Heck," bố Atticus nói một cách đơn giản, "nhưng, không ai bưng bít chuyện này. Tôi không sống kiểu đó."

"Chẳng ai bưng bít gì cả, ông Finch."

Giọng ông Tate thật ôn tồn, nhưng đôi giày của ông đặt quá vững chãi trên hàng hiên đến độ có vẻ như chúng mọc lên từ đó. Một cuộc ganh đua kỳ cục, mà bản chất của nó tôi không hiểu ra, đang phát triển giữa bố tôi và ông cảnh sát trưởng.

Đến lượt bố Atticus đứng dậy và đi tới mé hiên. Ông nói, "Hừm" và nhổ nước bọt xuống sân. Ông thọc hai tay vào túi và đối mặt với ông Tate.

"Heck, ông không nói nhưng tôi biết ông đang nghĩ gì. Cám ơn vì điều đó. Jean Louise..." Ông quay sang tôi. "Con nói Jem lôi ông Ewell khỏi con hả?"

"Vâng, thưa bố, con nghĩ vậy... con..."

"Thấy chưa, Heck? Tận đáy lòng tôi cám ơn ông, nhưng tôi không muốn con trai tôi bước vào cuộc đời với một điều gì đó như chuyện này trên đầu nó. Cách hay nhất để làm sạch bầu không khí là đưa mọi chuyện ra công khai. Hãy để cả hạt này đến và mang theo sandwich 1. Tôi không muốn nó lớn lên với những tiếng xì xào về nó, tôi không muốn bất cứ ai nói, Jem Finch... bố nó đã đút lót rất nhiều tiền để gỡ nó ra khỏi vụ đó. Chúng ta giải quyết chuyện này càng sớm càng tốt."

"Ông Finch," ông Tate nói một cách dửng dưng, "Bob Ewell té ngay trên con dao của hắn ta. Hắn ta tự giết mình."

Bố Atticus đi tới góc hàng hiên. Ông nhìn giàn đậu tía. Theo tôi hai người đều ương ngạnh như nhau. Tôi tự hỏi ai sẽ đầu hàng trước đây. Tính ương ngạnh của bố Atticus thì lặng lẽ và hiếm khi thể hiện rõ rệt, nhưng trong một số cách ông cố chấp như những người nhà Cunningham. Tính cố chấp của ông Tate thì không theo bài bản và lộ liễu, nhưng nó cũng ngang bằng với bố tôi.

"Heck này," bố Atticus quay lại. "Nếu việc này bi ỉm đi thì đối với Jem đó sẽ là sự phủ nhận thẳng thừng phương cách mà tôi đã cố công nuôi dạy nó. Đôi khi tôi nghĩ trong vai trò cha mẹ thì tôi đã thất bại hoàn toàn, nhưng tôi là tất cả những gì chúng có. Trước khi Jem nhìn vào bất cứ người nào khác, nó sẽ nhìn vào tôi, và tôi cố sống để tôi có thể thẳng thắn nhìn lại nó.....Nếu tôi đồng lõa với một chuyện như vầy, tôi không thể thẳng thắn nhìn vào mắt nó, và vào cái ngày tôi không làm được điều đó tôi biết tôi sẽ mất nó. Tôi không muốn mất nó với Scout, bởi vì chúng là tất cả những gì tôi có. "

"Ông Finch," ông Tate vẫn chôn chân trên sàn nhà. "Bob Ewell té trên con dao của hắn. Tôi có thể chứng minh điều đó."

Bố Atticus quay sang. Hay tay ông thọc vào túi. "Heck này, ông thậm chí không thể nhìn vụ này theo cách của tôi sao? Ông có con, nhưng tôi già hơn ông. Khi con tôi lớn tôi đã là một ông già nếu tôi còn sống, nhưng ngay bây giờ tôi là.... ... nếu chúng không tin tôi, chúng sẽ không tin bất cứ ai. Jem và Scout biết chuyện gì đã xảy ra. Nếu chúng nghe ở thị trấn tôi nói một điều gì đó khác việc đã xảy ra....Heck, tôi sẽ không còn chúng nữa. Tôi không thể sống ngoài thị trấn theo kiểu này và sống ở nhà theo kiểu khác."

Ông Tate lắc lư trên gót chân ông và nói một cách kiên nhẫn, "Hắn vật Jem xuống, hắn vấp và rễ cây và... nhìn nè, tôi có thể cho ông thấy."

Ông Tate thọc tay vào túi bên hông và rút ra một con dao bấm. Khi ông ta làm thế, bác sĩ Reynolds bước ra cửa. "Đứa con trai... À, người chết dưới tán cây đó, bác sĩ, ngay bên trong sân trường. Có đèn pin không? Tốt hơn nên lấy cái này."

"Tôi có thể lái xe tới rồi bật đèn xe lên," bác sĩ Reynolds nói, nhưng vẫn lấy đèn pin của ông Tate. "Jem ổn rồi. Tôi nghĩ là tối nay cậu ấy không tỉnh dậy đâu, cho nên đừng lo. Đó là con dao đã giết ông ta hả, Heck?

"Không, thưa ông, nó vẫn còn cắm trong người hắn ta. Nhìn chuôi dao thì thấy giống loại dao làm bếp. Hiện giờ chắc Ken đã có mặt ở đấy với xe chở xác, bác sĩ, tạm biệt."

Ông Tate bấm mở con dao, "Nó giống như vậy nè," ông nói. Ông cầm con dao và giả bộ như bị vấp; khi ông chồm tới cánh tay trái của ông chõi xuống trước mặt ông. "Thấy chưa? Tự đâm mình xuyên qua lớp thịt mềm giữa các xương sườn. Toàn bộ sức nặng của hắn đổ lên nó."

Ông Tate đóng con dao lại và nhét nó trở vào túi. "Scout tám tuổi," ông nói. "Con bé quá sợ đến độ không biết chuyện gì xảy ra."

"Ông sẽ phải ngạc nhiên đó," bố Atticus nói một cách nghiêm khắc.

"Tôi không nói con bé bịa ra chuyện này, tôi nói con bé quá sợ đến độ không biết chính xác những gì đã xảy ra. Ngoài đó trời rất tối, tối đen như mực. Phải ai đó rất quen với bóng tối mới làm nhân chứng tốt được...."

"Tôi sẽ không chấp nhận chuyện đó," bố Atticus nói một cách nhẹ nhàng.

"Khỉ mốc, tôi không nghĩ đến Jem!"

Giày của ông Tate giậm lên sàn nhà mạnh đến độ đèn trong phòng ngủ của cô Maudie bật sáng. Đèn của cô Stephanie Crawford cũng bật sáng. Bố Atticus và ông Tate nhìn qua bên kia đường, rồi nhìn nhau. Họ chờ đợi.

Khi ông Tate nói tiếp giọng ông chỉ vừa đủ nghe. "Ông Finch, tôi ghét tranh cãi với ông khi ông giống vầy. Tối nay ông đã trải qua một chuyện căng thẳng mà không một người nào trải qua. Tôi không hiểu sao ông không dẹp chuyện này sang một bên, nhưng tôi biết rằng lúc này ông không cộng hai với hai lại được, và chúng ta phải giải quyết chuyện này tối nay bởi vì ngày ai là quá trễ. Bob Ewell lãnh một con dao làm bếp vào bụng hắn ta."

Ông Tate nói thêm rằng bố Atticus không nên đứng đó và cứ cho rằng một đứa con trai cỡ như Jem với một cánh tay gãy lại còn đủ sức chiến đấu để khống chế và giết một người lớn trong đêm tối như hũ nút.

"Heck này," bố Atticus bất chợt nói, "thứ ông đang cầm là một con dao bấm. Ở đâu ông có nó vậy?"

"Tước từ một tên say rượu," ông Tate đáp một cách lạnh nhạt.

Tôi đang cố nhớ lại. Ông Ewell xấn vào tôi - rồi ông ta ngã xuống... Jem hẳn đã đứng dậy. Ít nhất tôi nghĩ....

"Heck này?"

"Tôi nói tôi tước nó từ một tên say rượu dưới thị trấn hồi tối. Ewell có lẽ vớ được con dao làm bếp đâu đó trong bãi rác. Mài nó và chờ cơ hội.... chỉ chờ có cơ hội."

Bố Atticus bước tới cái ghế xích đu và ngồi xuống. Hai bàn tay ông buông thõng giữa hai đầu gối. Ông đang nhìn xuống sàn nhà. Ông cử động với vẻ chậm chạp y như trong cái đêm đó trước cửa nhà tù, khi tôi nghĩ sao ông gấp tờ báo và ném nó xuống ghế lâu đến thế.

Ông Tate đi nhẹ nhàng quanh hiên nhà. "Đó không phải là quyết định của ông, ông Finch, tất cả là của tôi. Nó là quyết định của tôi và trách nhiệm của tôi. Lần cuối, nếu ông không nhìn nó theo cách nhìn của tôi, ông chẳng thể làm gì được đâu. Nếu ông muốn thử, tôi sẽ gọi thẳng vào mặt ông rằng ông là kẻ nói dối. Con trai ông không hề đâm Bob Ewell," ông nói chậm rãi, "tuyệt đối không hề làm được chuyện gì đại loại như thế và giờ ông biết mà. Nó chỉ muốn một chuyện là đưa nó và em gái về nhà an toàn."

Ông Tate thôi đếm bước. Ông ngừng ngay trước mặt bố Atticus và quay lưng về phía chúng tôi. "Tôi không phải là người rất tốt, thưa ngài, nhưng tôi là cảnh sát trưởng hạt Maycomb. Đã sống ở thị trấn này cả đời và tôi gần bốn mươi ba tuổi. Biết mọi việc ở đây từ trước khi tôi ra đời. Có một chàng trai da đen chết chẳng vì lý do gì cả, và người đàn ông này chịu trách nhiệm cho cái chết đó. Lần này hãy để người chết chôn người chết. ông Finch. Hãy đển người chết chôn người chết."

Ông Tate đi đến chỗ ghế xích đu và cầm mũ lên. Nó nằm cạnh bố Atticus. Ông Tate vuốt ngược tóc ra sau và đội mũ lên.

"Tôi chưa từng nghe nói rằng sẽ là phạm pháp nếu một công dân cố hết sức mình để ngăn không cho một tội ác xảy ra, và đó chính xác là điều anh ta đã làm, nhưng có thể ông cho rằng nhiệm vụ của tôi là phải nói cho cả thị trấn này biết chuyện và không được ỉm nó đi. Biết sau đó sẽ xảy ra chuyện gì không? Tất cả phụ nữ ở Maycomb này, kể cả vợ tôi, sẽ gõ cửa nhà anh ta mang theo bánh xốp. Theo tôi nghĩ, ông Finch, bắt giữ một người vốn đã giúp đỡ rất nhiều cho ông và cho cả thị trấn này rồi lôi anh ta ra cùng với cung cách rụt rè của anh ta trước công chúng... với tôi, đó là một tội ác. Đó là một tội ác và tôi không định chứa nó trong đầu tôi đâu. Nếu đó là bất cứ người đàn ông nào khác thì lại khác. Nhưng không phải người đàn ông này, ông Finch."

Ông Tate đang cố đào một cái lỗ trên sàn nhà bằng mũi giày của ông. Ông kéo mũ, rồi ông chà xát cánh tay trái. "Tôi chẳng là gì cả, ông Finch, nhưng tôi vẫn là cảnh sát trưởng hạt Maycomb và Bob Ewell đã té trên con dao của hắn. Chúc ngủ ngon, thưa ngài."

Ông Tate bước khỏi hàng hiên và băng qua sân trước. Cửa xe ông đóng sầm và ông lái xe đi.

Bố Atticus ngồi nhìn xuống sàn nhà hồi lâu. Cuối cùng ông cũng ngẩng đầu lên. "Scout," ông nói, "ông Ewell té trên con dao của ông, chắc con hiểu chứ?"

Có vẻ bố Atticus cần được cổ vũ. Tôi chạy đến bên ông, ôm ông và hôn ông tới tấp. "Vâng, thưa bố, con hiểu," tôi đoán chắc với ông. "Ông Tate nói đúng."

Bố Atticus nhẹ nhõm và nhìn tôi. "Ý con là sao?"

"� , nó giống như việc bắn một con chim nhại vậy, đúng không bố?"

Bố Atticus úp mặt ông vào tóc tôi và xoa nó. Khi ông đứng lên bước qua hàng hiên vào chỗ bóng tôi, bước chân trẻ trung của ông đã trở lại. Trước khi đi vào nhà, ông dừng lại trước mặt Boo Rayley. "Cám ơn vì những gì đã làm cho những đứa con của tôi, Arthur," ông nói.

--- ------ ------ ------ -------

1 Atticus hàm ý cứ đem Jem ra xử trước tòa cho mọi người tới xem.