Ánh nắng yếu ớt của buổi chiều chớm đông dần tắt hẳn trên cánh đồng, trâu bò lững thững nối đuôi nhau đi về. Phía bên kia xã, một luồng khói trắng to như cái cống nước đang xối xả bay lên bầu trời... ấy là cái ống khói của nhà máy gạch mới xây dựng cách đây không lâu. Gió hiu hiu thổi, thời tiết càng về chiều nhiệt độ càng giảm, chiếc áo thu đông mặc bên trong, áo gió mặc bên ngoài mỏng manh khiến cho hai bàn tay của Mùa lạnh cóng.
Mọi người đã về gần hết, nhìn từ cánh đồng hướng mắt về phía làng, nhà nào nhà nấy bếp lửa khói bay nghi ngút chuẩn bị bữa tối.
Có nhà còn đặc biệt phi hành tỏi xào nấu thơm phức làm cho Mùa thấy đói bụng ghê gớm. Sở dĩ cô còn cố lán lại làm thêm chút nữa mới về vì bố mẹ Mùa già yếu. Chân tay run rẩy không làm được việc nặng, cô thương bố mẹ nên gắng sức làm thật muộn mới về. Gánh vác được thêm tí nào hay tí đấy... Vừa làm Mùa vừa đảo mắt nhìn về phía xã bên, nơi cái ống khói to đùng của nhà máy gạch đang xả ầm ầm lên bầu trời. Cô đắn đo suy nghĩ xem có nên xin vào đó đi làm công nhân hay không, bởi làng này từ khi xây dựng nhà máy, thanh niên trai gái bảo nhau vào đó làm công nhân hết thảy. Nghe bảo là vui lắm, hàng tháng được trả lương cao gấp mấy lần trồng hoa màu...
Khi bóng tối bao trùm khắp cánh đồng và các ngả đường, lúc này Mùa mới dừng tay, vác cái cuốc lên vai lầm lũi đi về phía làng. Hai chân cô mỏi nhừ, hai cánh tay cũng tê bại đi vì phải dùng sức lao động không kém gì đàn ông. Tâm trạng cô buồn bã... phải chi bố mẹ không bệnh tật già yếu.
Bước vào đến sân nhà, con chó trắng từ sau đống rơm chạy ra quẫy đuôi mừng cô chủ. Trong bếp, mẹ cô đang lúi húi nhóm lửa nấu cơm, không thấy có mùi thơm gì đặc biệt. Không nhìn Mùa cũng đoán được rằng bữa tối hôm nay sẽ có cơm độn khoai lang, rau luộc chấm mắm cáy. Bữa cơm như thế ngày nào cô và bố mẹ cũng ăn đều như vắt chanh. Họa hoằn lắm mới có ngày ăn thịt. Nhưng toàn là thịt mỡ vì nhà cô nghèo, có đồng nào phải dành dụm mua thuốc chữa bệnh cho bố mẹ.
Mẹ cô năm nay đã già, mới ngoài 60 tuổi một chút nhưng trông bà già lắm, vì ở quê nghèo, lao động vất vả trên những cánh đồng màu nắng gió khiến da bà đen sạm đi, tay chân thì gân cốt chằng chịt. Đã vậy, ngoại hình của bà lại không được ưa nhìn cho lắm nếu không nói là xấu. Bởi vậy bà ế chồng. Tưởng rằng bà sẽ giữ thân trong trắng đến già thì ai ngờ, năm ấy ngoài 40 tuổi, làng bên có ông vợ mới chết, thiếu thốn tình cảm nên đi hỏi vợ.
Người làng họ giới thiệu ông tìm đến mẹ Cô. Ông tuy hơi nhiều tuổi (Ngoài 50 - hơn mẹ cô chục tuổi) nhưng được cái cao ráo và phong độ. Mẹ cô ko xinh đẹp nhưng được cái còn tân tiết. Ma xui quỷ khiến thế nào bà đồng ý lấy ông về làm lẽ. Con cái của ông với bà vợ cả đều đã khôn lớn cả, lập gia đình và đi làm ăn xa nhà, chỉ còn mẹ cô và ông sống trong căn nhà này.
Và rồi. Ở độ tuổi ngoài 40, bà có thai và hạ sinh ra đứa con gái bụ bẫm, trắng trẻo... và may mắn thừa hưởng những đường nét thanh tú trên khuôn mặt từ bố. Bà mừng lắm, ở tuổi này đẻ được đứa con là sau này về già có đứa để nhờ cậy rồi. Bà thầm nhủ như thế!
Hai vợ chồng người nông dân nghèo làm lụng sống qua ngày và nuôi đứa con gái nhỏ dại. Khi Mùa dần lớn lên thì cả hai bố mẹ đều đau bệnh suốt, nhất là mỗi độ đông về, xương khớp mẹ cô đau nhức. Hằng đêm bà luôn trằn trọc không ngủ được... nhưng chưa một lần kể lể cho con gái biết. Mùa thương mẹ lắm. Cô đi học ở ngoài xã, khi hết cấp 2, Mùa nghỉ học ở nhà làm giúp đỡ bố mẹ. Mẹ cô thương con, khuyên con nên đi học tiếp nhưng Mùa ko chịu, nhà nghèo cô ko thể để bố mẹ nghèo hơn đc nữa.
Buổi tối hôm ấy, dọn dẹp xong xuôi, Mùa vào buồng nằm bên cạnh mẹ. Tưởng mẹ ngủ rồi nên cô rón rén, vừa chui vào chăn nằm xuống thì bà nói:
Mùa này! Con suy nghĩ xem có nên vào làm công nhân nhà máy gạch không? Chứ mẹ thấy thương mày vất vả, suốt ngày làm mấy ruộng hoa màu. Lời lãi chả được bao nhiêu...
Con cũng đang suy nghĩ mẹ ạ. Con đi làm thì cũng được vì sức con lao lực quen rồi, nhưng mà con vào đấy rồi việc đồng áng ai làm cho được hả mẹ.
Bố mẹ già yếu rồi làm sao gánh vác được? Con băn khoăn lắm!
Thì làm ở nhà máy thì thôi đồng áng chứ sao? Mày định ôm hết việc thế nào được?
Mẹ thật là... mình là nông dân, bám vào ruộng vào cây trồng mà sống, giờ bỏ không như vậy không lãng phí à?
Ai nói là bỏ không? Mày vào nhà máy thì hai bố mẹ túc tắc cuốc đất rồi trồng ít ngô giữ đất vậy... ăn ít đi một tí con ạ.
Vâng. Thế cũng đc. Mà hôm nào con được nghỉ con quốc đất cho mẹ cũng đc. Bố mẹ ko cần làm nhiều đâu.
....
Tâm sự với mẹ đêm hôm đó, Mùa thấy yên tâm hơn nên cô quyết định xin vào làm công nhân nhà máy gạch.
Đúng là đi làm rồi mới biết. Ở đây toàn là người làng mình, xã mình và xã bên nữa. Toàn thanh niên trai gái lứa tuổi như Mùa nên vui lắm, đi làm có bạn có bè, giờ giấc quy củ nên cô cảm thấy thời gian trôi rất nhanh. Chủ yếu làm việc ở trong nhà nên các cô gái da dẻ cũng trắng hơn khi làm ngoài cánh đồng. Đặc biệt là Mùa, cô có nét mặt giống bố nên khá xinh xắn, làm trong nhà máy một thời gian thì trắng trẻo và có phần xinh hơn trước. Chính vì vậy nên cánh thanh niên ở đây rất nhiều người để ý đến cô.
Mùa biết được họ có ý tán tỉnh nhưng cô luôn né tránh, cô sợ yêu đương sớm vì ở quê yêu sớm là dễ kết hôn sớm lắm. Mà cô thì chưa muốn lấy chồng, Mùa còn muốn làm kiếm thật nhiều tiền để chữa bệnh cho bố mẹ và cho cuộc sống đỡ vất vả hơn. Thấy Mùa né tránh thì họ lại nghĩ cô kiêu ngạo,.. thành ra đám thanh niên bực dọc, hằm hè nhau xem ai tán đổ Mùa. Họ ko tin là Mùa lại sắt đá như vậy!
Mang tiếng là nhà máy nhưng thực chất vẫn sử dụng sức lao động của con người là chủ yếu. Mùa vào đảm nhận công việc đẩy xe đất, đẩy từ bên kho chứa đất sang bên máy in gạch. Cùng làm việc với Mùa là nhiều chị em khác nữa, vừa làm vừa trò chuyện nên cô cảm thất rất vui, rất thích đi làm.. Bên đội xúc đất là đám đàn ông con trai, làm việc trong nhà lại nặng nhọc nên ông nào ông nấy cơ bắp rắn rỏi. Mặt ai cũng đen nhẻm vì lấm lem bùn đất. Trong tổ chuyên xúc đất này có một anh nhà gần đây, cách nhà máy gạch khoảng 400 mét, anh ta rất thích Mùa.
Nhiều bận giải lao tranh thủ ăn cơm trưa hoặc những đêm làm ca, ăn đêm anh ta luôn đến gần Mùa, cùng ăn và tán gẫu với đám chị em phụ nữ. Anh này tên Hải. Vóc dáng khỏe mạnh, da hơi ngăm không đẹp trai lắm nhưng dễ nhìn. Mùa đương nhiên hiểu được lời nói của Hải có ý tứ với mình, gái mới lớn, nghe những câu khen ngợi là thấy xốn xang rồi. Không phủ nhận anh ta khéo tán gái, mưa dầm thấm lâu, ấy thế mà Mùa cũng trót đem lòng thích Hải.
Nhưng chỉ là thích thôi, chưa yêu đến mức đậm sâu vì cô vẫn ghi nhớ quan điểm của mình, chưa vội yêu, chưa lập gia đình... trách nhiệm chăm sóc bố mẹ còn nặng nề lắm. Nhưng mà, trái tim đã rung động rồi thì lý trí dễ bị lung lay theo, hàng ngày đi làm, nhất cử nhất động của Hải cô đều quan tâm và chú ý tới.
Cũng phải thôi, trai khôn lấy vợ, gái lớn gả chồng. Quy luật tự nhiên của tạo hóa. Đến tuổi trưởng thành, biết rung động biết xao xuyến đối với người khác giới cũng là lẽ thường tình mà thôi. Tình cảm này không có gì sai trái cả. Chỉ là cô đặt nặng vấn đề trách nhiệm trên vai quá nhiều... khiến cho tình cảm cá nhân bị dồn nén xuống.
Khi gặp đc đối tượng phù hợp thì cảm xúc ấy bùng phát lên dữ dội. Cô thèm được yêu đương, thèm cảm giác trai gái hẹn hò tình tứ biết bao. Và rồi, tình cảm cá nhân ấy đã chiến thắng được Mùa. Cô yêu Hải đến điên cuồng, hằng ngày chỉ mong đến giờ đi làm để được gặp mặt nhau.
...
Nghỉ tay nào mọi người ơi! Nghỉ tay nào! Ăn đêm thôi!
Tiếng chị đội trưởng ồm ồm hò mọi người nghỉ tay, bây giờ là 11h30, nghe thấy được nghỉ giải lao ai nấy đều phấn khởi buông bỏ cuốc xẻng, bỏ dụng cụ lao động xuống hăm hở đi nhận phần cơm nhà máy phát cho công nhân ăn đêm. Mùa nhận một phần cơm cho mình, một phần cho Hải, hai đứa ra một góc chỗ nhà chứa đất ngồi ăn riêng với nhau.
Trời nay lạnh anh nhỉ!
Mùa nói với Hải.
Ừ. Làm quen tay thì người nó ấm lên. Ngồi chơi lại thấy lạnh, em có lạnh lắm không?
Lạnh tay thôi anh ạ, mình ăn cơm đi cho nóng.
Lạnh thì đưa tay đây cho anh!
Đưa anh làm gì?
Anh sưởi ấm cho!
Thôi... tay chân toàn đất cát thế này... ngại chết!
Thì anh cũng giống như em, tay chân toàn bùn đất chứ có sạch sẽ gì đâu.. đưa đây nào..
Mùa bẽn lẽn chìa bàn tay trái cho Hải nắm lấy, chả biết bàn tay anh ấm thật hay vì Mùa thích anh nên khi hai bàn tay đan lấy nhau cô cảm thấy ấm áp lạ thường. Một luồng cảm xúc khó tả len lỏi trong tim...
Mùa đẻ vào tháng mấy?
Đang ăn cơm, Hải bỗng nhiên hỏi câu ấy.
Em đẻ mùa xuân anh ạ! Còn anh!
Anh đẻ mùa đông. Mẹ anh bảo con trai đẻ mùa đông thường biết quan tâm người khác... đặc biệt là có trái tim rất ấm áp!
Mùa nghe Hải nói vậy thì tò mò.
Thế á... Em chưa nghe ai nói thế bao giờ...
Không tin em thử gục đầu vào ngực anh xem, ấm lắm.
Mùa tưởng thật ngả đầu vào ngực Hải, không chạm đc đến tim nhưng mà cảm giác dựa dẫm vào một người đàn ông cao to thế này cũng có chút yên tâm.
Thế nào.. có ấm không?
Có sờ thấy tim anh đâu mà ấm? Mẹ anh bảo trái tim ấm cơ mà...
Ngốc ạ! Nói vậy để ôm em một cái thôi chứ làm gì có ai sờ được trái tim của mình... nhưng mà, tim còn đập thì da thịt vẫn còn ấm áp mà em.
Vậy mà anh lừa em!
Em ngốc nên bị lừa là đúng rồi...
Thôi ăn nhanh còn ra làm việc kẻo mọi người bàn tán không hay anh ơi..
....
Chuyện Hải và Mùa mến nhau đã truyền đến tai mẹ Hải. Bà dò la được thông tin về Mùa, biết mẹ cô là vợ lẽ, bố mẹ đều già yếu cả, mà nhà lại nghèo, bà quyết ngăn cản con trai ko cho Hải qua lại với Mùa nữa. Hải bực tức:
Mẹ là người lớn rồi mà sao hành xử như trẻ con vậy mẹ?
Con bây giờ đã lớn, yêu ai thích ai là quyền của con. Mẹ cấm đoán con làm gì thế? Khi nào con dẫn bạn gái về ra mắt thì mẹ góp ý sao cũng dc, mẹ đã gặp Mùa bao giờ đâu mà đặt điều nói xấu cô ấy như vậy?
Tao là mẹ mày nên tao có cái quyền đó!
Mẹ Hải giọng chua ngoa.
Mẹ cũng vừa phải thôi, con còn chưa lấy vợ cơ mà?
Thì tao cứ nói thế, không nghe lời tao thì liệu hồn. Lấy ai thì lấy, đừng có lấy con gái nhà đấy, nhà nghèo lắm mày lấy về rồi con vợ mày cứ dăm ba bữa về chăm bố mẹ già yếu... chỉ nuôi không thôi con ạ. Không được tích sự gì đâu!
Con ko nói chuyện với mẹ nữa. Mẹ quá đáng lắm!!!!
A. Thằng mất dạy này, tao đẻ ra mày để mày cãi, mày dạy lại tao đấy phỏng?
Hải bực tức đi ra khỏi nhà, anh yêu Mùa nên thấy mẹ mình nói ko hay về Mùa anh bực bội lắm. Dù mẹ cấm đoán nhưng Hải vẫn qua lại với Mùa, ở nhà máy đôi lứa vẫn tình cảm, xoắn lấy nhau. Một số người để ý lại về kể cho mẹ Hải nghe, bà ta biết chuyện nên càng bực bội. Dạy dỗ con trai mình chẳng đặng, mẹ Hải quyết tâm đến tận nhà máy gạch dạy dỗ Mùa một trận thì mới yên được. Nghĩ là làm, hôm ấy Mùa và Hải làm ca ngày, đúng lúc giờ nghỉ trưa thì mẹ Hải đến.
Chưa vào đến nhà máy nhưng cái giọng chua ngoa của bà đã vang từ cổng vào trong. Hải nghe giọng đã biết là mẹ mình, anh sợ điều không hay nên dặn Mùa ở yên trong nhà máy, ko nên ra ngoài. Hải vội vã chạy ra cổng:
Mẹ làm gì mà nói to thế? Có việc gì thì gọi tên con là được rồi...
Tao có ăn trộm ăn cắp gì đâu mà phải sợ? Hả.
Mẹ nói khẽ thôi...
Con bạn gái mày đâu?
Bạn nào mẹ?
Con Mùa đấy!
Mẹ gặp cô ấy làm gì?
Gặp làm gì tao ko cần phải giải trình với mày... gọi nó ra đây cho tao nói chuyện.
Mẹ về đi, đừng ở đây ồn ào nữa, người ta cười cho đấy!
Ý là mày ko cho tao gặp nó đúng ko?
Nói đoạn mẹ Hải xắn tay áo, lăm lăm đi vào trong nhà máy, mồm gào to:
Con Mùa đâu! Con Mùa đâu!
Mùa nghe thấy tiếng gọi mà run sợ, cô đứng nép nép ở bên trong bức tường, có người vì ghen tị với Mùa yêu đc Hải nên khi thấy mẹ anh đến liền chỉ trỏ chỗ Mùa đang đứng. Bà ta đi đến trước mặt Mùa, quét ánh mắt một lượt rồi nói:
Cháu là Mùa à?
Dạ. Cháu chào bác.
Dù biết chuyện mẹ Hải ngăn cấm hai đứa song cô chưa từng nghĩ sẽ có lúc mẹ anh tìm đến tận đây. Mùa có chút ngượng ngùng và chột dạ.
Bác nói này, cháu nghe rồi hiểu nhé!
Bác chỉ có mỗi thằng Hải là con trai thôi Mùa ạ, bác chưa muốn nó lấy vợ sớm, cháu hiểu chuyện thì tránh xa con trai bác ra nhé. Đừng có bám lấy nó nữa nghe không?
Nếu hai đứa chúng mày còn qua lại với nhau thì lần sau không còn nói chuyện nhẹ nhàng thế này nữa nghe cháu!!!
Nghe những lời ấy từ mồm mẹ Hải nói ra, Mùa thấy nhục lắm. Một cảm giác nhục nhã ê chề. Con gái mới lớn, trong trắng như cô lại để cho bà ta nói vỗ mặt ngay trước bao nhiêu người. Ý bà ta nói cô là gì chứ? Con trai bà cũng cao giá như vậy sao??? Mùa bực lắm, nhưng dù sao bà ta là người lớn, lời nói có chút vỗ mặt... nhưng cô vẫn cố gắng đáp trả:
Dạ. Chắc bác nghe ai nói linh tinh rồi, cháu đâu có yêu anh Hải nhà bác?
Bác yên tâm đi, cháu không bao giờ có ý định làm con dâu bác đâu!
Ờ. Tao cũng nói thế cho mày biết. Tránh xa con trai tao ra kẻo sau này hối hận ko kịp!!!
Nghe lời đáp trả của Mùa, mẹ Hải tức đến nỗi mặt mũi hằm hè bỏ ra đi về thẳng. Mùa ở lại bên trong tâm trạng cũng không khá hơn. Chân tay cô rụng rời. Lời vừa nói ra là tự cô cắt đứt mối duyên tình ong bướm đầy mật ngọt bao ngày với Hải. Nhưng nếu cô ko làm vậy thì khác nào tự mình sỉ nhục mình chứ?