Một ngày trôi qua xa xôi về còn tuổi đi học bên Lào, nghĩa trang người Việt với người Hoa chỉ có một con đường đi qua trường học mới tới. Một buổi trưa tan học có nửa buổi, hôm đó tôi không được lái xe honda đi học thì tôi đi bộ về nhà, trường học thì ở ngoài thành phố. Trên đường đi bộ về nhà thì một đám tang cũng chẳng biết là ai, với một chiếc xe chở hòm đi đằng trước, vài chiếc xe theo sau, còn bao nhiêu người đi bộ theo sau nữa, xe lăn bánh chậm chậm bằng người đi bộ thôi. Tôi với bạn cùng lớp người Lào vừa đi vừa trò chuyện, còn mắt tôi thì ngó về đám tang rồi đứng cúi đầu chào tiễn người đã ra đi, đang đi ngược chiều với mình. Trước xe táng có một người cầm tấm ảnh người chết trên ngực đi trước, và người đi bộ theo sau cho hết đoàn đám tang. Khi tôi về đến nhà thì mẹ tôi đi ra vườn ở sát với nghĩa trang người Việt và người Hoa ở đó, tôi nói:
- Ba ơi con tan học sớm hôm nay, con thấy có một đám tang người đi nhiều lắm đó, người Việt trong thành phố mình ai chết vậy ba? Con thấy hình như là đám ma người Việt.
Ba đang đứng bào cây im một lát rót ly nước trà rồi nói:
- Không phải đâu con, người Việt ở đây không tới 100 gia đình, nếu có người chết thì cộng đồng Việt phải báo nhau chứ, chắc là người Hoa chăng mà ba cũng không nghe ai nói đến đám ma ai trong tuần này, nếu là người Lào thì cũng không có đi trên con đường đó. Chiều về con hỏi mẹ vì mẹ ở vườn sát với nghĩa địa thì chắc mẹ thấy.
Xong ba hỏi tiếp:
- Con thấy đám tang ra sao? Nếu là người Việt thì con phải quen mặt ít nhất cũng mấy người trong đó chứ con. Người Việt ở trong tỉnh này con cũng biết hết mà, đám tang đi qua mặt con chậm chậm như vậy, con nghĩ lại coi con.
Tôi đứng ngơ ngác nghĩ lại đoàn người đi chậm chậm qua mặt, mà chẳng ai ngẩng mặt lên ngó thẳng đường, hay ngó mình đi bên đường đó, mà sự thật là không có một người nào mà mình quen biết trong đám tang đó thật như lời ba nói. Hai cha con trò chuyện một lát rồi ba làm việc mộc tiếp, còn tôi làm việc trong nhà, và tôi cũng chẳng nghĩ gì với đám ma thêm. Chiều buông màn khi mẹ làm vườn về, tôi cũng chẳng được nói năng gì cho đến giờ nghỉ ngơi cơm nước chiều thì mẹ hỏi tôi:
- Con thấy người đưa đám ma ra nghĩa địa sao con, nghe ba kể và ba hỏi mẹ?
Tôi trả lời mẹ:
- Dạ, người nhiều lắm đó, hôm nay con tan sớm và không được lái xe đi học, người ta đi ngược đường con gần trường học, con cũng chẳng biết người Việt chết đó là ai, mẹ ở vườn cả ngày có thấy người đông đủ ở nghĩa địa gì không mẹ?
Xong mẹ im lặng ngó hết mọi người trong bữa cơm chiều và lạnh lùng nói:
- Nghĩa địa rộng rãi im lặng không có một bóng ai, ở chợ búa mấy ngày nay cũng không có tin là người Việt hay người Hoa chết chóc gì cả. Một đám tang mấy trăm người con cũng không quen ai sao hay là con hoa mắt hay là con nói vui. Mẹ không thấy ai ở nghĩa địa hết luôn.
Tôi nghĩ cũng đúng lời ba mẹ nói với mình, không nỡ là mình không quen biết đến một người mà đi qua mặt chậm chậm cả hơn 100 người. Tôi cũng không nói gì được luôn, trong lòng chỉ nghĩ là thứ hai đi học rồi hỏi bạn trong lúc đi bộ cùng nhau về đó thôi.
Rồi hai ngày cuối tuần trôi qua cho đến sáng thứ hai trở về trường học gặp bạn bè trong lớp. Tôi đi kiếm chờ bạn, khi thấy bạn bước vào cổng trường học tôi vội chạy tới và hỏi bạn:
- Thứ sáu buổi trưa khi đi về nhà mình đi bộ với nhau về đó, bạn có thấy một đám ma người Việt mà đang đi ra đằng nghĩa địa cả hơn 100 người đi bộ ngược đường mình về nhà không?
Hai người bạn đi bộ cùng nhau về hôm thứ sáu đó ngó mặt tôi và nói:
- Bạn như có gì thắc mắc trong lòng khi mình đi bộ về nhà buổi trưa thứ sáu đó, hai người bạn trả lời cùng một lúc là:
- Đâu có đám ma nào đi ngược đường mình đâu, chỉ thấy bạn đang đi rồi đứng lại trông như bạn đã quên cái gì ở trường học và thấy bạn ngập ngừng một lát rồi đi tiếp mà. Thật hai đứa tôi không thấy đám ma nào đi ngang chúng mình 3 người khi trưa thứ sáu đó.
Tôi đứng ngơ ngác ngó mặt bạn và hỏi thêm lần cuối cho rõ, rồi cả hai người cũng trả lời như cũ. Lúc này tôi mới biết là tôi đã bị ma dọa giữa trưa nắng chứ không phải ban đêm, làm tôi bỗng chợt nhớ một chuyện mà xảy ra với mẹ tôi khi đang làm vườn thì rõ tiếng người, bóng người đầy nghĩa địa như đang cúng bái hay đám tang, khi mẹ đến hàng rào vườn ngó qua thì nghĩa địa chẳng có ai im lìm im lặng, mẹ soạn đồ làm vườn rồi ra về tại chỗ.
Chuyện giữa trưa thứ sáu đó, các khuôn mặt người lạt lạt như không có máu đó làm cho tôi nổi gai ốc và in mãi cốt chuyện này, dù chuyện trôi qua đã lâu rồi, nhưng cũng là một kỷ niệm ma dọa mà thấm thía giữa trưa nắng. Mỗi lần mà ngồi nhớ lại tôi cũng chỉ lắc đầu nổi gai ốc như thường xuyên khi nghĩ tới nó. Tôi kể cho ông sư thầy nghe.
Ông nói:
- Tôi đã bị ma che mắt, hay bị lạc vào trong thế giới của ma, nếu mà tôi đi theo đám ma đó cho tới nghĩa địa thì là người mất hồn luôn, và rất may mắn mà con không đi theo người ta.
Ông sư thầy cũng lấy sợi chỉ trắng cột tay cho qua cái xui xẻo.
Ông chủ trì hơn 80 tuổi ngồi tủm tỉm cười và kể cho nghe thêm một câu chuyện như an ủi con cháu. Chuyện xẩy ra với ông từ hồi còn tuổi đôi mươi, ông còn chưa được đi tu, ở miền quê xa thành phố, ngó đầu núi rất là đẹp thiên nhiên sát với làng.
Ông kể:
- Một buổi sáng sớm trong mùa đông cuối năm, đầu núi phủ với sương mù, tuổi còn trẻ trai hào hứng đi săn bắn từ sớm, chuẩn bị xong thức ăn trưa và cất bước thẳng vào rừng sâu leo theo đầu núi, không khí rất là mát lạnh đến cuống phổi.
Khi đi được một lúc lâu trên đèo núi, sương bắt đầu nhạt màu, vừa đi vừa tìm kiếm vết chân sinh vật, thì quả thật rất là mừng khi thấy vết chân con hoẵng còn mới trong sáng nay.
Tôi lẹ bước theo vết chân nó, một lúc lâu trong rừng thì vết chân đó hình như biến mất vào mấy tảng đá lớn đứng sừng sững ở trước mặt. Tôi quên cả bóng sương phủ sáng sớm đã tan biến từ lúc nào, tôi đứng ngó vòng quanh và đang hỏi lòng mình: đây là đâu, mình đi săn bắn luôn luôn hình như chưa từng đến nơi này, hay là mình đi quá xa chỉ mải chạy theo vết chân con hoẵng cho kịp.
Trong lúc đang đứng thở dài để xua đuổi cái mệt mỏi, thì bỗng dưng nghe tiếng không phải một người như là cả nhóm đang đi tới chân núi mà mình đang đứng ở đó, bắt đầu từ tiếng nhè nhẹ rồi lớn dần lớn dần rõ là tiếng của người buồn sầu như đang làm đám tang.
Rồi tiếp theo là bóng cỡ gần 20 người, khiêng chiếc quan tài để xuống hình như đang cầu khấn hay cúng bái. Tôi ngồi uống miếng nước lặng im ngó cũng không xa bao nhiêu, trong lòng nghĩ là mình đi xuống đồi núi này cúng bái chia buồn với người ta một chút lấy may mắn.
Trong lúc đang muốn đứng lên thì đột ngột như không gian ngừng tại chỗ, tiếng lẩm bẩm nhè nhẹ như tiếng tụng kinh trôi vào trong tai ở phía núi đá trước mặt, tôi quay mặt lại thì:
- Một bóng ông sư thầy già hiện ở trên tảng đá như đang ngồi thiền nửa mờ nửa rõ. Tôi chợt chắp tay lên lễ, rồi tất cả lặng im như một giấc ngủ ngắn, tiếp theo với tiếng gọi nhè nhẹ thoáng vào tai:
- Dậy đi con, dậy đi con chiều sắp tối rồi.
Tôi bàng hoàng tỉnh dậy bật đứng luôn và ngó về phiá đám tang cũng toàn là cây cối rừng xanh, khi ngó về đằng trước nơi có hình ông sư in trên tảng đá thì cũng không thấy núi đá đâu cả, chỉ là ngọn núi rừng cây xanh thôi.
Rồi khi quay mặt về đằng sau mình đang đứng thì là làng của mình, hình như sáng nay mình trèo qua mấy ngọn núi mà sao lại là ngọn núi đầu tiên sát với làng, và giờ nắng đã xế chiều rồi.
Thân thể như mỏi mệt, cơn lạnh từ cột sống chan hòa khắp thân thể. Xa làng không tới 1 km, mắt mình ngó thấy mà đi không muốn nổi luôn, mặt mũi bơ phờ chân tay bủn rủn cố gượng cho tới làng. Khi đi đến cuối làng, thì thấy dưới cây thốt nốt, thấy ông cao tăng đang ngồi thiền ở đó như mờ mờ, trong lúc đang nổi gai ốc da gà thì tôi cố gượng bước chân cho tới gần để lễ ông, nhưng khi tôi tới được gần ông thì tôi nằm vật xuống bất tỉnh luôn.
Một lát thì tôi nghe tiếng gọi tiếng khóc bên cạnh tôi, biết là tiếng ba mẹ bạn bè, cố gượng hé mắt lên, ai nấy đều mừng và nằm thêm cỡ 15 phút nữa tôi mới nói ra được, rồi kể lại câu chuyện đã gặp gỡ hôm nay, trong nhà đầy là người làng đến thăm ngồi nghe tôi kể.
Ông trưởng làng từng tu luyện nhiều năm mới nói:
- Tôi đã bị che mắt từ sáng khi bắt đầu lên núi, trong lòng tôi là một người rất lương thiện và có duyên với phật pháp tu luyện nữa, mới có thể thấy bóng ông cao tăng hiện trên núi đá như vậy. Nhưng trên đời dù có may mắn cũng phải gặp một kiếp nạn lớn, nếu mà không quyết định muốn xuống cúng bái với đám ma đó thì sẽ không có chuyện.
Ông nói tiếp. Tất cả người có mặt ở đó đang chú ý và chắp tay nghe:
- Hôm nay là ngày kiếp nạn lớn nhất, nhưng cái lương thiện cũng đã giúp cho tai qua nạn khỏi, giờ cũng đã xế chiều, ngày nạn qua rồi, chúc các con may mắn.
Tới đây thì tôi cũng đã tỉnh táo một chút và đỡ mệt, ba mẹ anh em, chắp tay lễ mấy ông già cả trong làng đến gọi hồn vía cho, khi thấy tôi tỉnh táo rồi ai nấy cũng vui vẻ và ra về.
Chuyện xẩy ra với ông sư thầy khi tuổi đôi mươi cũng không khác gì chuyện tôi đã gặp. Chiều rồi tôi cũng chắp tay lễ chào ông ra về.