Lập đông vừa qua thì nhiệt độ không khí ngày càng hạ xuống thấp. Sáng sớm không còn sương mù giăng mắc mà chúng đậu khắp mặt đất như một tầng tuyết. Trên cỏ khô, lá cải, trên nóc nhà tích một tầng tinh thể màu trắng hơi mỏng, đó chính là sương giá.
Nước giếng lạnh băng đến tận xương, lúc rửa mặt tay cũng không muốn duỗi vào chậu nước. Mỗi sáng Lý thị đều phải đun một nồi nước ấm để cả nhà rửa mặt, nhưng rửa rau và giặt quần áo thì vẫn phải dùng nước lạnh. Vì thế mà tay Lý thị và con dâu đều có dấu hiệu sưng đỏ lên.
Từ sau khi trồng xong lúa mạch thì nông dân thật sự nhàn rỗi không có việc gì. Mùa đông rét lạnh, nếu không có việc mọi người đều rúc trong nhà không ra khỏi cửa. Đào Tam gia sửa lại đống giấy dán cửa sổ, lại sửa chuồng heo và chuồng gà. Trời lạnh, mùa đông cũng không có đồ ăn gì cho gà nên chúng nó cũng đẻ ít trứng hơn. Lý thị nghĩ tới việc bán mấy con gà mái già ít đẻ trứng, chờ tới mùa xuân sang năm lại ấp một ít nữa bổ sung. Ba con heo trong chuồng cũng càng ngày càng ăn nhiều, Lý thị thương lượng với Đào Tam gia đợi tới tháng 11 thì sẽ làm thịt hết, hai con để bán còn một con làm thịt khô cho nhà mình ăn.
Một ngày này thời tiết đặc biệt tệ, gió lạnh mang theo mưa thổi vù vù, cành cây trụi lủi run rẩy trong gió, mặt đất dần biến thành lầy lội.
Nhưng dù thế Đại Bảo và Nhị Bảo vẫn phải tới học đường đọc sách. Lưu thị và Trương thị võ trang cho hai đứa nhỏ như hai con gấu con mới yên tâm cho tụi nó ra cửa. Đào Tam gia và hai đứa con trai thì ở trong phòng đánh cờ, chuẩn bị chém giết mấy trăm hiệp. Lý thị và con dâu rúc trong phòng phía đông làm giày. Đại Hoa ngồi xổm bên chân Lý thị như quả cầu bằng lông, Tam Bảo, Tứ Bảo và Nữu Nữu thì ở trên giường chơi một cái hộp gỗ.
Bên ngoài là gió lạnh thêm mưa khiến người ta run bần bật, bên trong phòng cũng chẳng ấm áp hơn là bao. Cái tay cầm kim của Lý thị đã run lên vì thế bà ta cắm cái kim xuống mặt giày sau đó đứng lên dậm chân, “A, hôm nay lạnh quá, giờ này năm ngoái cũng không lạnh thế này.”
Lưu thị và Trương thị cũng dậm chân, miệng không ngừng hà hơi tay cho ấm.
“Chờ chút để ta đốt một chậu than mang vào sưởi chứ lạnh thế này kim cũng không cầm được!” Lý thị buông mặt giày đi ra ngoài.
Vừa mở cửa gió lạnh đã thổi vào, Lưu thị và Trương thị đều rùng mình một cái, Tam Bảo ở trên giường la hét: “Bà nội đóng cửa, đóng cửa, lạnh muốn chết!”
Lý thị nhanh chóng đóng cửa lại và đi tới hậu viện. Trong phòng chất củi có không ít gốc cây dùng để nhóm lửa, quả là vừa lúc. Lý thị lấy ra một cái chậu than để trong góc mang tới bãi đất trống ở hậu viện bỏ thêm chút rơm rạ làm mồi, lại bỏ thêm chút nhánh cây và lõi bắp bên trên, chờ chúng cháy lên bà lại đặt vài gốc cây lên trên cùng.
Trong chốc lát gốc cây đã bén lửa Lý thị mới bưng chậu tới tiền viện và gọi Lưu thị mở cửa. Lưu thị vội vàng mở cửa ra để mẹ chồng bưng chậu than vào nhà, Hoàng Hoàng cũng nhân cơ hội chui vào trong phòng.
Có chậu than thế là độ ấm trong phòng nhanh chóng tăng lên, Lưu thị mở hé cửa sổ một chút để khói bay ra. Tam Bảo, Tứ Bảo và Nữu Nữu đều tụt xuống giường và vây quanh chậu than hơ lửa. Lửa trong chậu cháy bừng bừng, ánh lửa chiếu đỏ gương mặt, bọn nhỏ vươn mấy cái tay nhỏ xíu hơ lửa, mắt cười híp tịt.
Hoàng Hoàng cũng ngồi xổm bên cạnh bọn nhỏ và nghiêm trang hơ lửa, không còn bộ dạng điên khùng như ngày thường nữa. Gió từ cửa sổ thổi vào thế là khói từ chậu than ngả bên nọ ngả bên kia. Khói thổi tới đứa nào thì đứa ấy nhắm mắt, hoặc đứng lên dọn ghế sang chỗ khác. Có một lúc khói đập thẳng vào mặt Hoàng Hoàng, và nó cũng biết phải nhắm mắt chọc mọi người cười ha ha.
Lý thị cười đến thở dốc, “Ối giời, Vượng Tài đúng là thông minh, cũng biết nhắm mắt lại cơ đấy.”
“Bà nội, nó tên là Hoàng Hoàng!” Nữu Nữu là cô nương nhỏ cực kỳ chấp nhất với việc gọi đúng tên.
“Được, được, gọi là Hoàng Hoàng, nhưng bà vẫn cảm thấy tên Vượng Tài tốt, thực vui vẻ!” Lý thị nói.
“Nữu Nữu là khuê nữ ngốc, cứ thích cố chấp với tên chó mèo không bỏ.” Lưu thị trừng mắt nhìn mắt Nữu Nữu, và cười nói.
“Bà nội mau xem, Hoàng Hoàng mở một con mắt nhắm một con mắt kìa!” Tứ Bảo hét lên như phát hiện ra châu báu.
Hoàng Hoàng vẫn vững vàng ngồi như cũ, khói xông nó cũng khó chịu và cũng dịch sang chỗ khác, sau khi nhắm mắt một lát nó mở một con mắt ra nhìn tình huống, bộ dạng nhìn cực kỳ buồn cười. Lý thị thấy thế lại ôm bụng cười to.
“Mọi người đều nói đùa chó thì trời sẽ mưa, nhìn đi, mưa này nói không chừng sẽ còn rơi vài ngày nữa!” Lý thị nói.
“Bà nội, thế cưỡi chó thì sao?” Tam Bảo hỏi.
“Cưỡi chó thì đến khi cưới vợ trời sẽ mưa!” Lý thị cười trêu, “Tam Bảo, có phải con từng cưỡi chó rồi không?!”
Tam Bảo vò đầu sau đó ngượng ngùng gật đầu và chỉ vào Tứ Bảo nói: “Bà nội, Tứ Bảo cũng cưỡi chó, Tứ Bảo cưới vợ cũng sẽ mưa!”
Tứ Bảo ngượng ngùng nói: “Đệ mới không cưới vợ!”
Trương thị cười nhéo hắn một cái nói: “Không cưới vợ thì làm hòa thượng đi thôi! Mỗi ngày gõ mõ, không ăn thịt, chỉ ăn chay!”
Tam Bảo cười reo lên: “Tứ hòa thượng, Tứ hòa thượng!”
Tứ Bảo lập tức nhào tới vặn thành một cục với Tam Bảo, Nữu Nữu thì ở bên cạnh vỗ tay la hét: “Tứ hòa thượng! Tứ hòa thượng! Tam hòa thượng! Tam hòa thượng!”
Tam Bảo và Tứ Bảo nghe thế thì buông nhau ra và cùng nhào tới thọc léc Nữu Nữu khiến cô nhóc cười không thở được, lại hít mấy ngụm gió lạnh thế là ho khan. Lưu thị nhanh chóng lôi Nữu Nữu ra ôm vào trong lòng vỗ lưng cho nàng dễ thở. Nữu Nữu rúc trong lòng mẹ tiếp tục gọi: “Tam hòa thượng, Tứ hòa thượng!”
Lý thị cười mắng: “Mấy đứa rạch giời rơi xuống này đúng là ồn ào đau đầu quá!”
Lưu thị cũng cười nói: “Mấy đứa nó tụ một chỗ đúng là ồn ào, suốt ngày nháo nhào phiền muốn chết!”
Trương thị thêm vào: “Phiền nhiều nên quen rồi, ngày nào đó không thấy lại nhớ đến hoảng!”
Lý thị gật đầu cực kỳ đồng cảm.
“Nương, sắp tới tháng 10 rồi, nhà Ngũ thúc hẳn đã chuẩn bị hôn sự cho Trường Chính. Cũng chưa thấy Ngũ thẩm nói gì tới chuyện sang hỗ trợ nhỉ!” Lưu thị hỏi Lý thị.
“Chờ xem, chắc mấy ngày nữa là nàng sẽ qua nhờ chúng ta hỗ trợ thôi!” Lý thị nói.
“Nhà họ cũng nuôi ba con lợn, làm tiệc rượu thì phải giết thịt một con, tám món trong tiệc rượu là phí thịt nhất!” Trương thị nói.
“Phải, ta có qua nhà họ nhìn chuồng heo, năm nay nhà họ chính là quyết tâm nuôi heo béo, con nào cũng núc ních. Ta thấy mỡ kia phải dày cả tấc ấy chứ!” Lý thị cười nói.
“Tiệc rượu có tốt hay không phải xem tám món lớn kia có đầy đặn không, có đủ thịt không, càng nhiều thịt thì gia chủ càng có mặt mũi.” Trương thị nói.
Lưu thị hỏi tiếp: “Nương, năm nay Ngũ thẩm ấp gà là để chuẩn bị cho tiệc rượu đúng không?”
“Đúng vậy, đám gà nhà họ nuôi là đủ làm tiệc rượu rồi, nếu đương gia của toàn bộ các hộ trong thôn đều tới dự thì cũng phải 10 bàn, còn có người đưa thân của nhà gái, thân thích của nhà Đại Tần thị tới hỗ trợ, cũng phải tới 20 bàn.” Lý thị than thở, “Tiệc rượu trong thôn nhà chúng ta cũng cỡ ấy.”
“Tết Trung Thu giã gạo nếp bọn con cũng thấy Ngũ thẩm. Nhà họ đổi nhiều gạo nếp chắc để làm tiệc rượu, không thể thiếu món xôi đường đỏ được. Con chỉ nhớ tới đã chảy nước miếng, vừa ngọt vừa mềm!” Trương thị nói xong lập tức nuốt nước miếng.
Lý thị trợn trắng mắt với nàng ta, “Thèm như thế là muốn nhà ta cũng làm món ấy hả?”
“Thật hả nương?” Trương thị cười hì hì hỏi.
“Sẽ làm! Nấu món ấy cũng chỉ cần đồ lên là xong!” Lý thị nói.
Lưu thị và Trương thị đều cười vui vẻ, bọn nhỏ cũng bị hấp dẫn và la hét hỏi Lý thị: “Bà nội, cái nào mà đồ lên vậy?”
“Vừa nói đến ăn là mấy đứa hăng hái nhỉ?” Lý thị cười đáp, “Vợ Trường Quý, buổi tối con nhớ lấy chút gạo nếp để ngâm, ngày mai đồ xôi đường đỏ cho bọn nhỏ ăn! Đường đỏ và đường trắng trong nhà đều đủ chứ?”
Lưu thị nói: “Đủ rồi, đủ rồi!”
Trương thị hỏi tiếp: “Nương, bên Ngũ thẩm ngài định mừng lễ bao nhiêu?”
“Lúc Trường Phú đón dâu nhà họ tặng sáu thước vải mịn, hai hộp trà, bốn cân đường. Lúc Trường Quý thành thân họ tặng sáu thước vải mịn, bốn hộp trà, bốn cân rượu. Ba đứa con gái nhà họ xuất giá ta cũng thêm chút của hồi môn, lúc Trường Phương đón dâu nhà ta tặng sáu thước vải mịn màu xanh, bốn hộp trà, bốn cân rượu, lần này Trường Chính đón dâu ta và cha mấy đứa đã thương lượng cũng sẽ tặng như thế. Quan hệ hai nhà cũng thân cận.” Lý thị nói.
Lưu thị và Trương thị đều gật đầu, Lý thị thì khom lưng cầm lấy một cành củi bên cạnh đẩy đẩy chậu than sau đó lại bàn với hai cô con dâu về chuyện cháu đích tôn nhà Đào Đại gia thành thân vào tháng chạp. Bà tính tính khoản lễ cho hai đám này, còn những mặt hàng cần mua cho dịp tết và than: “Tiền ra thì như nước phù sa mà tiền vào thì nhỏ giọt như mưa tí tách!”