Sanksthansaugen.
Ngày 4 tháng Mười một năm 1999.


Qua mấy chiếc loa, Prince(10) đang mở tiệc tưng bừng như vẫn thế vào năm 1999.

Ellen nhìn qua Tom Wadler, phút trước anh ta vừa nhét cuốn băng cassette vào máy nghe và mở to đến nỗi tiếng bass khiến bảng đồng hồ trên xe rung bần bật. Giọng gió chói tai của Prince đâm thủng màng nhĩ cô.

“Có bảnh bao không nào?” Tom gào át tiếng nhạc. Ellen thực sự không muốn xúc phạm anh ta, nên cô chỉ lắc đầu. Không phải cô có định kiến nào rằng Tom Waaler là người rất dễ bực mình, mà cô đã quyết định không làm trái ý anh ta chừng nào còn được. Cô hy vọng cho đến chừng nào chuyện ghép đôi Tom Waaler với Ellen Gjelten đến hồi kết thúc. Bjame Moller, sếp Đội Điều tra của họ, đã nói dứt khoát rằng chuyện này chỉ là tạm thời. Ai cũng biết rằng Tom sẽ đảm nhận vị trí thanh tra mới vào mùa xuân.

“Thằng da đen đồng tính,” Tom hét lên. “Quá thể.”

Ellen không đáp. Trời mưa nặng hạt đến nỗi hai cần gạt nước có quét hết cỡ, nước vẫn nằm đó như một bộ lọc mềm mại trên kính chắn gió, khiến những tòa nhà trên đường Ullevalsveien trông như nhà đồ chơi nhẹ bổng nhấp nhô. Sáng nay Moller sai họ ra ngoài tìm Harry. Họ đã bấm chuông cửa căn hộ của anh tại phố Sofies và biết anh không có nhà. Hoặc anh không muốn mở cửa. Hoặc anh không có khả năng mở cửa. Ellen lo sợ điều tồi tệ nhất. Cô nhìn theo mọi người đang đi hối hả dọc vỉa hè. Họ cũng biến thành những bóng hình méo mó, kỳ dị, như trong mấy tấm gương biến dạng ở hội chợ.

“Rẽ trái ở đây rồi tấp vào lề bên ngoài quán Schreder đi” cô nói. “Anh cứ chờ trong xe còn tôi sẽ vào trong.”

“Được thôi,” Waaler đáp. “Bọn say là tệ nhất.”

Cô liếc xéo anh ta, nhưng vẻ mặt anh ta không để lộ rằng anh ta đang ám chỉ chung chung khách hàng buổi sáng trong quán Schroder, hay chỉ riêng Harry. Anh ta cho xe vào trạm xe buýt bên ngoài và khi xuống xe cô thấy một quán Kaffebrenneri mới mở phía bên kia con phố. Hoặc cũng có thể nó đã mở ở đó lâu rồi mà cô không để ý. Trên dãy ghế đẩu quầy bar dọc theo các cửa sổ, mấy thanh niên mặc áo len dài tay cổ lọ đang ngồi đọc báo nước ngoài ngồi nhìn chằm chằm ra màn mưa, cốc cà phê to màu trắng giữa hai bàn tay, có lẽ đang tự hỏi mình có chọn đúng môn ở trường đại học không, chiếc sofa hàng hiệu liệu có phù hợp, người yêu có xứng đôi, câu lạc bộ bóng đá có đáng để hâm mộ hoặc một thành phố ở châu Âu có đáng để đi thăm.

Bên cửa vào quán Schroder cô suýt va phải một người đàn ông mặc áo len Iceland dài tay. Rượu đã xóa sạch sắc xanh trên hai tròng mắt gã; hai bàn tay to như cái chảo rán bám đen đất. Ellen ngửi thấy mùi mỡ hơi ngòn ngọt và mùi rượu đã cũ khi gã ta lướt qua. Bên trong là một bầu không khí buổi sáng chậm chạp. Chỉ bốn bàn là có người ngồi. Ellen đã từng đến đây, lâu rồi, và theo như cô xác định được thì chẳng có gì thay đổi cả. Những bức tranh lớn về Oslo trong những thế kỷ đã qua vẫn treo trên tường, lớp sơn nâu cùng trần giả bằng thủy tinh ở giữa tạo chút hơi hướm một quán rượu ở Anh. Chút thôi, nếu phải nói hoàn toàn thật lòng. Những bàn và ghế dài bằng nhựa làm quán trông giống quầy rượu cho người hút thuốc trên một chiếc phà dọc bờ biển More hơn. Phía cuối phòng, một nữ phục vụ mặc tạp dề đang đứng dựa vào quầy thu tiền và hút thuốc, trong khi khóe mắt liếc về phía Ellen. Harry đang ngồi ngay trong góc gần cửa sổ, đầu gục xuống bàn. Một cốc bia uống hết phân nửa nằm trước mặt.

“Chào,” Ellen nói, ngồi xuống đối diện anh. Harry ngước mắt lên và gật đầu. Như thể anh đang đợi riêng cô mà thôi. Đầu anh lại gục xuống.

“Bọn tôi đã cố gắng tìm anh. Bọn tôi đã bấm chuông cửa căn hộ của anh.”

“Tôi có ở nhà không?” anh hỏi bằng giọng đều đều, không mỉm cười.

“Tôi không biết. Anh có nhà không, Harry?” Cô hất đầu về phía cốc bia.

Anh nhún vai.

“Hắn sẽ sống!” cô nói.

“Nghe rồi. Moller có để lại tin nhắn trên máy trả lời tự động của tôi.” Cách phát âm của anh rõ ràng đến ngạc nhiên. “Ông ta không nói thương tích của hắn nặng đến thế nào. Trên lưng có nhiều dây thần kinh và này nọ, đúng không?”

Anh nghếch đầu, nhưng Ellen không đáp. “Có lẽ hắn sẽ bị liệt thôi?” Harry nói, gõ gõ vào cốc bia giờ đã cạn. “Skal(11).”

“Hạn nghỉ ốm của anh ngày mai là hết đấy. Chúng tôi sẽ đợi thấy anh quay lại với công việc.”

Anh ngẩng đầu lên. “Tôi đang nghỉ ốm sao?”

Ellen đẩy một bìa hồ sơ bằng nhựa nhỏ qua bàn. Bên trong lộ rõ mặt sau một mẩu giấy màu hồng.

“Tôi đã nói chuyện với Moller. Và bác sĩ Airne. Cầm tờ đơn xin nghỉ ốm này đi. Moller bảo có vài ngày nghỉ để tỉnh trí lại sau vụ bắn theo trách nhiệm là điều bình thường. Ngày mai anh hãy đi làm nhé.”

Ánh mắt anh dịch sang phía cửa sổ với tấm kính sần sặc sỡ. Có lẽ là vì những lý do thận trọng nào đó, để người bên ngoài không thể nhìn vào trong. Ngay đối diện Kaffebrenneri, Ellen nghĩ.

“Sao? Anh sẽ đến chứ?”

“Ờ,” anh nhìn cô cũng với ánh mắt đờ đẫn cô còn nhớ vào những buổi sáng sau khi anh từ Bangkok về. “Tôi không chắc chuyện này đâu.”

“Đến đi mà. Có vài điều ngạc nhiên thú vị đang chờ anh đấy.”

“Ngạc nhiên ư?” Harry cười khẽ. “Tôi tự hỏi có thể là cái gì? Về hưu non? Sa thải trong danh dự? Hay Tổng thống Mỹ sẽ ban tặng tôi một Trái tim tím(12)?”

Anh ngẩng đầu lên đủ để Ellen thấy đôi mắt đỏ ngầu của anh. Cô thở dài, quay ra phía cửa sổ. Phía sau tấm kính sần những chiếc xe không rõ hình thù lao vút qua, như trong một cuốn phim tạo ảo giác.

“Sao anh làm vậy với bản thân, Harry? Anh biết, tôi biết, ai ai cũng biết đó không phải là lỗi của anh cơ mà! Ngay cả bên Mật vụ cũng thừa nhận lỗi của họ đã không thông báo cho chúng ta. Rằng chúng ta - anh - đã hành động đúng.”

Harry nói thấp giọng mà không nhìn cô: “Cô có cho rằng gia đình hắn sẽ nghĩ thế khi hắn về nước trên xe lăn không?”

“Lạy Chúa tôi, Harry!” Ellen cao giọng và thấy người phụ nữ bên quầy đang nhìn họ mỗi lúc một thêm hứng thú. Có lẽ cô ta đã đánh hơi thấy một mẻ cãi vã lý thú đang âm ỉ.

“Luôn luôn có những người thiếu may mắn, những kẻ thất bại, Harry. Đời là thế đấy. Chẳng phải là lỗi của ai cả. Anh có biết mỗi năm có đến 60% chim chích bờ giậu chết không? 60% đấy! Nếu chúng ta nghỉ việc rồi trầm tư về ý nghĩa của nó, chưa kịp hiểu chuyện gì đang diễn ra thì cuối cùng chính chúng ta nằm trong số 60% ấy đấy, Harry.”

Harry không đáp. Anh ngồi đó đầu nhấc lên gục xuống trên tấm khăn trải bàn kẻ ca rô có những vết cháy thuốc lá đen sì.

“Tôi sẽ căm ghét chính mình khi nói điều này, Harry, nhưng nếu ngày mai anh đến tôi sẽ xem nó như một ân huệ cá nhân. Chỉ cần anh xuất hiện thôi. Tôi sẽ không nói chuyện với anh và anh đừng cố thở vào mặt tôi. Được chứ?”

Harry chọc ngón tay nhỏ bé qua một lỗ thủng trên tấm trải bàn. Rồi anh dịch cốc bia che đi một lỗ thủng khác. Ellen chờ đợi.

“Có phải Waaler đang đợi ngoài xe không?” Harry hỏi.

Ellen gật đầu. Cô biết chính xác hai người họ hục hặc với nhau thế nào. Cô nảy ra một ý, ngập ngừng rồi quyết định mạo hiểm: “Anh ta được hai trăm krone nếu anh không xuất hiện đấy.”

Harry lại cười khẽ. Đưa hai bàn tay lên đỡ đầu, anh nhìn cô.

“Cô thực sự là kẻ nối dối cực dở đấy, Ellen. Nhưng cảm ơn vì đã cố công.”

“Mẹ kiếp anh.”

Cô hít vào một hơi, định nói gì đó nhưng lại đổi ý và quan sát Harry thêm một lúc. Cô hít vào lần nữa.

“Được rồi, lẽ ra chính Moller phải nói với anh điều này, nhưng giờ tôi sẽ nói cho anh biết: họ sắp cho anh sang làm thanh tra bên POT đấy.”

Tiếng cười của Harry kêu khùng khục như tiếng động cơ xe Cadillac Fleetwood.

“Được rồi, chịu khó thực hành tí chút, có lẽ cuối cùng cô không còn là kẻ nói dối kém cỏi nữa.”

“Là thật đấy!”

“Không thể nào.” Anh mắt anh lại lang thang ra ngoài cửa sổ.

“Tại sao chứ? Anh là một trong những điều tra viên giỏi nhất của chúng ta. Anh vừa chứng tỏ mình là một cảnh sát cực giỏi. Anh thuộc luật. Anh…”

“Không thể đâu, tôi cho cô biết. Ngay cả nếu có ai nảy ra một ý tưởng điên rồ.”

“Nhưng tại sao?”

“Vì một lý do rất đơn giản. Chẳng phải cô vừa nói tỷ lệ 60% lũ chim đấy thôi?”

Anh kéo tấm khăn trải bàn cùng cốc bia qua bàn.

“Chúng được gọi là chim chích bờ giậu.”

“Phải. Và chúng chết vì cái gì?”

“Ý anh là sao?”

“Chúng không thể cứ nằm xuống rồi chết, đúng chưa?”

“Vì đói. Thú săn mồi. Cái lạnh. Kiệt sức. Có lẽ là đâm vào cửa sổ. Vì mọi thứ.”

“OK. Tôi dám cá là không con nào bị một tay cảnh sát Na Uy, không được cấp phép sử dụng súng vì trượt trong kỳ thi bắn, găm một viên đạn vào lưng. Ngay sau khi chuyện này bị phát giác, tay cảnh sát đó sẽ bị truy tố và có khả năng bị tuyên án từ một đến ba năm tù. Một cơ sở khá láu cá để thăng chức lên thanh tra, cô không thấy vậy sao?”

Anh cầm cốc lên, đập cái rầm xuống tập hồ sơ.

“Kỳ thi bắn nào cơ?” cô hỏi.

Anh ném sang cô cái nhìn sắc lạnh. Cô nhìn thẳng vào mắt anh một cách tự tin.

“Ý cô là sao hả?” anh hỏi.

“Tôi không biết anh đang nói về chuyện gì, Harry.”

“Cô biết quá rõ rằng…”

“Theo như tôi biết, anh đã qua được kỳ thi bắn năm nay. Và Moller cũng có cùng ý kiến đó. Sáng nay ông ấy thậm chí còn cuốc bộ đến văn phòng cấp phép sử dụng súng để kiểm lại với hướng dẫn viên bắn súng. Họ đã xem qua các hồ sơ và, theo như họ thấy, anh đã đạt quá số điểm đỗ rồi. Họ sẽ không cất nhắc những người nổ súng bắn mật vụ vào vị trí thanh tra ở POT nếu không có công trạng thích hợp, anh biết mà.”

Cô nhoẻn cười toét với Harry, giờ đây anh trông ngơ ngác hơn là say.

“Nhưng tôi còn chưa có giấy phép sử dụng súng mà!”

“Anh có chứ. Anh chỉ đánh mất. Anh sẽ tìm thấy nó, Harry, anh sẽ tìm thấy nó.”

“Giờ nghe này, tôi…”

Anh ngập ngừng, nhìn chằm chằm xuống cặp nhựa đựng hồ sơ trên bàn trước mặt. Ellen đứng lên.

“Hẹn gặp anh lúc chín giờ nhé, thanh tra.”

Harry chỉ biết im lặng gật đầu.