Leningrad.
Ngày 2 tháng Một năm 1943.


Chiến hào bốn người đàn ông đang đứng cách tiểu đội tiền tuyến của họ hai cây số về phía Bắc, tại nơi chiến hào vòng lại, gần như tạo thành một đường vòng. Đại úy đang đứng trước mặt Gudbrand, giậm giậm chân. Tuyết đang rơi, một lớp tuyết mỏng mịn đã hình thành trên chóp mũ ông ta. Edvard Mosken đang đứng cạnh đại úy và quan sát Gudbrand với một mắt mở thao láo, con mắt bên kia gần như nhắm lại.

“Vậy,” đại úy nói. “Er ist binuber zu dent Russen geflohen? Hắn chạy sang phía quân Nga rồi đúng không?”

“Ja(7),” Gudbrand đáp.

“Warum(8)?”

“Das weifi ich nicht(9).”

Đại úy ngây nhìn về phía xa, rít rít qua kẽ răng và giậm giậm chân. Rồi ông gật đầu với Edvard, lẩm bẩm một vài từ với Rottenfuhrer của mình, tay hạ sĩ Đức tháp tùng, rồi cả hai cùng giơ tay chào. Tuyết kêu lạo xạo khi họ đi.

“Vậy đấy!” Edvard nói. Anh vẫn đứng đó nhìn Gudbrand.

“Phải,” Gudbrand đáp. “Chẳng điều tra gì nhiều.”

“Đúng.”

“Ai mà ngờ được chứ?” Một con mắt mở to trơ trơ nhìn Gudbrand.

“Ở đây lúc nào chẳng có kẻ đào ngũ!” Gudbrand đáp. “Họ không thể điều tra được hết…”

“Ý tôi là ai lại nghĩ Sindre như vậy? Ai mà ngờ được hắn lại làm một chuyện như thế?”

“Vâng, anh nói vậy cũng đúng!” Gudbrand nói.

“Do tình thế bức bách. Cứ vậy đứng lên và bỏ trốn.”

“Phải.”

“Đáng tiếc cho khẩu súng máy!” giọng Edvard lạnh lùng vẻ châm biếm.

“Vâng.”

“Mà cậu cũng không thể gọi lính gác Hà Lan?”

“Tôi hét lên, nhưng đã quá muộn. Trời lại tối.”

“Trăng đang chiếu sáng mà.”

Họ kình nhau. “Cậu biết tôi nghĩ gì không?” Edvard hỏi.

“Không.”

“Có, cậu biết mà. Tôi thấy được điều đó trên mặt cậu. Tại sao, hả Gudbrand?”

“Tôi không giết hắn.” Gudbrand nhìn chằm chặp kiên định vào con mắt chột của Edvard. “Tôi đã cố gắng nói chuyện với hắn. Hắn chẳng thèm nghe tôi. Hắn cứ thế chạy đi. Tôi còn biết làm gì chứ?”

Cả hai đều thở phì phì, khom người trong cơn gió giật hơi nước từ miệng họ.

“Tôi nhớ lần trước nét mặt cậu cũng hệt thế này, Gudbrand. Đó là đêm cậu giết chết tên người Nga trong boong ke.”

Gudbrand nhún vai. Edvard đặt bàn tay đeo găng tay hở ngón lạnh cóng lên cánh tay Gudbrand.

“Nghe này. Sindre không phải là một người lính tốt, có lẽ hắn còn chẳng phải là người tốt nữa, nhưng chúng ta là những người có đạo đức nên ta phải cố duy trì một chuẩn mực và phẩm giá nhất định trong tất cả những chuyện này. Cậu hiểu không?”

“Giờ tôi đi được chưa?”

Edvard nhìn Gudbrand. Lúc này tin đồn Hitler không còn giành thắng lợi trên khắp các mặt trận đã tới tai họ. Tuy nhiên, dòng lính tình nguyện Na Uy vẫn cứ tăng, đã có hai anh chàng từ vùng Tynset thế chỗ cho Daniel và Sindre. Lúc nào cũng là những gương mặt búng ra sữa. Vài khuôn mặt ta nhớ, vài khuôn mặt ta quên ngay khi họ đi. Daniel là một gương mặt Edvard sẽ nhớ, anh biết điều đó. Cũng như anh biết rằng, sớm thôi, khuôn mặt của Sindre sẽ bị xóa nhòa trong trí nhớ của anh. Xóa sạch, ít ngày nữa là Edvard con sẽ lên hai. Anh không tiếp tục dòng suy nghĩ này nữa.

“Ừ, đi đi,” anh nói. “Và cứ cúi đầu xuống.”

“Vâng, dĩ nhiên!” Gudbrand nói. “Tôi chắc chắn sẽ luôn cúi đầu xuống!”

“Cậu còn nhớ Daniel đã nói gì không?” Edvard hỏi, hơi mỉm cười. “Cậu ta đã nói chúng ta bước đi cúi lom khom lâu đến mức, đến lúc về nhà, chúng ta sẽ là một lũ lưng gù.”

Một khẩu súng máy lạch tạch ở đằng xa.